Wspolczesna stomatologia ma do wyboru wiele roznych metod zwalczania bolu w trakcie zabiegow dentystycznych. Najbardziej skuteczne i najczesciej uzywane sa rozne srodki chemiczne przeznaczone do znieczulenia miejscowego lub ogolnego w zaleznosci od potrzeby.
Znieczulenie w stomatologii mozna podzielic na znieczulenie miejscowe i ogolne. Najprostszym znieczuleniem miejscowym jest znieczulenie powierzchniowe. Stosuje sie wowczas zele, plyny, masci, ktore nakladane sa na powierzchnie blony sluzowej. Po uplywie minimum pieciu minut od zastosowania miejsce to staje sie nieczule na drobne zabiegi takie jak naciecie ropnia, usuniecie zeba mlecznego z mocno zresorbowanymi korzeniami. Znieczulenie miejscowe stosuje sie takze przed wkluciem igly z plynem znieczulajacym. Jest ono bezpieczne i dobrze tolerowane przy minimalnie bolesnych zabiegach. W uzyciu sa rowniez w takich przypadkach: Kokaine, Benzokokaine, Dydonine.
Inna metoda obecnie stosowana jest wstrzykniecie plynu znieczulajacego pod blone sluzowa lub w okolice pnia nerwowego. Plyn ten blokuje przewodnictwo nerwowe w nerwach przewodzacych bol nie prowadzac do utraty swiadomosci. Przy takim znieczuleniu mozna wykonywac nawet bardzo rozlegle zabiegi.
Srodki uzywane do znieczulenia mozna podzielic w zaleznosci od okresu dzialania na: dzialajace krotko- okolo 20 minut, dzialajace przez sredni okres okolo godziny lub poltorej godziny i srodki dzialajace dlugo - przez okres od dwoch do czterech godzin. Zasada ich dzialania polega na rozszerzaniu naczyn krwionosnych. Przedluzone dzialanie i zmniejszenie toksycznosci jest rezultatem dzialania zawartych w nich srodkow zwezajacych naczynia (adrenalina). Z lekow, ktore obecnie stosujemy mozna wymienic: Lignokaine, Karbokaine, Mepiwakaine, Prilokaine. Srodki do znieczulenia miejscowego, gdy uzyte sa w nadmiarze moga spowodowac zawroty glowy, zaburzenia widzenia, szum w uszach, drzenie, obnizenie cisnienia krwi, spowolnienie akcji serca. Stosowanie srodkow znieczulajacych nie jest przeciwskazane w okresie ciazy; nalezy jednak ograniczyc uzywanie jakichkolwiek ogolnych czy miejscowych srodkow znieczulajacych zwlaszcza w pierwszym trymestrze.
Niestety z wielu badan wynika, ze 25 procent doroslych boi sie zastrzykow. Jedna osoba na 20 badanych nie przychodzi na umowiona wizyte z powodu strachu przed infekcja. Generalnie pacjenci boja sie: 1. bolu podczas zastrzyku, 2. rany zadanej przez igle, 3. zakazenia roznymi chorobami, 4. ubocznego dzialania samego srodka znieczulajacego.
Bol podczas zastrzyku jest zwalczany przez zastosowanie zeli znieczulajacych, ktore sa o roznym smaku, kolorze i konsystencji. Szczegolnie mali pacjenci lubia samemu wybierac smak i kolor, co w znacznym stopniu relaksuje ich i zmniejsza obawy przed majacym nastapic leczeniem. Zel ten jest nakladany na blone sluzowa w miejscu gdzie ma byc wkluta igla na pare minut przed samym zastrzykiem. Wstrzykiwanie wykonuje sie bardzo wolno aby pacjent nie czul podawanego plynu znieczulajacego. Czasami pacjent czuje bol nawet po wykonaniu znieczulenia. Wskazane jest wowczas dodanie srodka znieczulajacego i ponowne wklucie jest juz nie bolesne.
Niektorzy pacjenci nie lubia poczucia znieczulenia i nie chca byc znieczulani wcale. Podejscie takie moze zniechecic pacjenta do dalszego leczenia z powodu bolu, ktorego nie da sie wyeliminowac w inny sposob.
Niektorzy pacjenci moga byc uczuleni na srodki znieczulajace, zdarza sie to jednak wyjatkowo rzadko. Obecnie dostepna jest cala gama srodkow znieczulajacych. Kazdemu pacjentowi indywidualnie dobiera sie rodzaj leku, w zaleznosci od wykonanego zabiegu, przeciwwskazan zdrowotnych ze strony narzadow i ukladow oraz ewentualnych interakcji z innymi przyjmowanymi lekami. Nalezy pamietac, ze znieczulenie zawsze mija, czasami juz po godzinie, a czasami po trzech.
Pacjenci, ktorzy boja sie zakazenia choroba powinni wiedziec, ze wszystkie igly infekcyjne sa jednorazowe, pakowane sterylnie i zaklejone. Igly sa otwierane tuz przed uzyciem. Kazda igla jest tylko dla jednego pacjenta i jest wyrzucana natychmiast po uzyciu do specjalnych kontenerow. Ampulki z plynem znieczulajacym sa tez sterylnie zalakowane i uzywane tylko dla jednego pacjenta. Strzykawki sa takze zawsze sterylne i jednorazowego uzycia. Przy przestrzeganiu tych zasad nie jest mozliwe zakazenie igla. Czesc pacjentow boi sie dlugiej cienkiej igly infekcyjnej, a przeciez igla jest dluga nie dlatego aby gleboko ja wkluwac, tylko aby dentysta widzial dokladnie w ktore miejsce wstrzykuje plyn. Z zasady igla wchodzi na 1-2 mm w glab tkanek miekkich, czasami glebiej. Dzisiejsze igly sa elastyczne, nie lamiace sie i bardzo cienkie dla zmniejszenia dyskomfortu podczas znieczulenia. Rana jaka zostaje po wkluciu jest mikroskopijna.
W przypadku jednak gdy pacjent jest osoba szczegolnie bojazliwa zastosowany moze byc podtlenek azotu. Gaz ten wywoluje u pacjenta stan zadowolenia, relaksu, oslabia strach przed zabiegiem. Nie powoduje on uspienia ani nie eliminuje odczuwania bolu. W trakcie jego stosowania konieczne jest uzycie srodkow znieczulajacych miejscowo. Podczas stosowania podtlenek azotu jest zawsze mieszany z tlenem, a nastepnie dostarczany do organizmu za pomoca maski oddechowej. Pacjent wdycha te bezwonna mieszanke gazow, ktora jest szybko rozprowadzana po calym ciele i szybko niezmieniona wydalana. Gaz ten nie jest toksyczny dla pacjenta. Metoda tego typu moze byc stosowana dla osob w roznym wieku i w roznym stanie zdrowia. Niektore gabinety dentystyczne, zwlaszcza dzieciece, maja specjalne urzadzenia z podtlenkiem azotu. Stwierdzono jednak, ze gaz ten nie jest obojetny dla personelu medycznego pracujacego w ciaglym z nim kontakcie.
Inna forma znieczulenia stosowana tylko w niektorych specjalnie do tego przygotowanych gabinetach jest krotkotrwale, dozylne uspienie (uspokojenie). Nie nalezy jej mylic ze znieczuleniem ogolnym. Pacjent jest swiadomy tego co sie dzieje wokol niego, reaguje na pytania, na bodzce z zewnatrz. Moze spac lub nie; jego odczucie bolu jest zredukowane, ale zachodzi czasami koniecznosc dodatkowego znieczulenia miejscowego. Znieczulenie tego typu jest chetnie stosowane w trakcie bardziej rozleglych zabiegow chirurgicznych trawjacych od dwoch do czterch godzin, na przyklad usuwanie cyst, wierzcholkow korzeni. Tylko pacjenci zdrowi lub z kontrolowanymi stanami chorobowymi moga byc poddani znieczuleniu ogolnemu w gabinecie. W przypadkach gdy zachodzi obawa duzych komplikacji w trakcie lub po zabiegu pacjent jest kierowany do szpitala.
U okolo 45 procent pacjentow wystepuja drobne uboczne dzialania po srodkach stosowanych do zabiegow. Najczesciej spotykanymi objawami sa bole, zawroty glowy, nudnosci, wymioty. Po zabiegu okres obserwacji wynosi od 30 minut do godziny. Pacjenci po zabiegu nie moga wychodzic sami, konieczna jest obecnosc osoby towarzyszacej. Z uwagi na dzialanie srodkow chemicznych pozostajacych w mozgu przez okolo 2 dni po zabiegu, pacjenci nie powinni podejmowac waznych zyciowo decyzji w tym czasie.
Cena za dozylne uspienie (Intravenous Sedation) wynosi od $180 do $280; za znieczulenie ogolne okres pierwszych 30 minut kosztuje od $170 do $260, a kazde nastepne 15 minut - od $50 do $125.
Inna metoda calkowicie odmiena od wymienionych jest przezskorna elektryczna stymulacja (miejscowa) - Dental Electronic Anasthesia System. Specjalne elektrody sa umieszczane na skorze w miejscu, w ktorym ma byc wykonany zabieg. Nastepnie po podlaczeniu do zasilania bateryjnego nastepuja wibracyjne stymulacje o niskiej czestotliwosci i natezeniu, ktore przytlumiaja stymulacje bolowe na wysokosci rdzenia kregowego lub kory nerwowej. Odczucie bolu jest zagluszone lub calkowicie wyeliminowane. Pacjenci z rozrusznikiem serca nie moga byc poddani tej metodzie.
O znieczuleniach w stomatologii mozna pisac bardzo duzo. W niniejszym artykule zasygnalizowalam jedynie mozliwosci wyboru jakie macie Panstwo obecnie. Decyzja w jaki sposob usmierzyc bol nalezy do Was i do prowadzacego dentysty.
