Ostatnie dwa lata przyniosly bardzo powazne zmiany w amerykanskim prawie imigracyjnym. Zmiany te dotycza prawie kazdego aspektu prawa imigracyjnego. Dotycza one zarowno osob znajdujacych sie w Stanach Zjednoczonych nielegalnie jak i rezydentow i obywateli USA oraz osob posiadajacych wizy tymczasowe (np. turystyczne lub studenckie). Niniejszy artykul ma na celu przyblizenie i wytlumaczenie najwazniejszych punktow nowego prawa. Podsumuje on nowe zakazy powrotu do Stanow Zjednoczonych, ostateczne losy sekcji 245 (i), przyblizy nowe zobowiazanie finansowe skladane przez sponsorow, zaostrzone kontrole przy wjezdzie do USA i inne wybrane zagadnienia. Urzad Imigracyjny ciagle jeszcze nie wydal przepisow wykonawczych dotyczacych niektorych artykulow nowego prawa, dlatego czytelnicy powinni wziac pod uwage, ze na wiele pytan nie mamy jeszcze odpowiedzi.
I. Zakazy powrotow
A. Zakazy powrotu dla osob przebywajacych w USA nielegalnie przez ponad 180 dni:
Nowe prawo imigracyjne wprowadzone we wrzesniu 1996 roku zawiera kary dla osob, ktore po 1 kwietnia 1997 roku nie posiadaja legalnego statusu imigracyjnego. Kary te dotycza zarowno osob, ktore przekroczyly granice USA nielegalnie, jak i tych, ktore przekroczyly granice legalnie, ale zostaly dluzej niz pozwalala im na to wiza wjazdowa. Kary te obowiazuja rowniez osoby, ktorych sprawy sa obecnie rozpatrywane przez Departament Pracy, Biuro Imigracyjne lub sad imigracyjny.
Oto kogo dotycza zakazy powrotow:
- 1. Kazda osoba, ktora po 1 kwietnia 1997 przebywa w USA nielegalnie przez okres dluzszy niz 180 dni, ale krocej niz rok i nastepnie opusci granice USA, bedzie podlegala zakazowi powrotu do Stanow Zjednoczonych przez 3 lata.
- 2. Kazda osoba, ktora po 1 kwietnia 1997 przebywa nielegalnie przez okres dluzszy niz rok, i opusci granice USA, bedzie podlegala 10-letniemu zakazowi powrotu do USA.
- 3. Osoba, ktora po 1 kwietnia 1997 roku przebywa w USA nielegalnie dluzej niz rok, jest wydalona nakazem sadowym, a nastepnie wkroczy do USA nielegalnie, bedzie podlegala dozywotniemu zakazowi powrotu.
Kary te nie dotycza: nieletnich (ponizej 18 lat), maltretowanych malzonkow lub dzieci obywateli lub rezydentow USA, aplikantow o azyl polityczny, ktorzy nie pracowali nielegalnie oraz osob z programu laczenia rodzin ( family unity). Odstepstwo od prawa ( waiver) jest przewidziany tylko dla malzonkow, corek lub synow obywateli lub rezydentow USA jesli kara ta powoduje olbrzymia krzywde ( extreme hardship) dla tych obywateli lub rezydentow.
B. Inne zakazy powrotu:
- 1. Kazda osoba, wydalona przez Biuro Imigracyjne poprzez przyspieszone wydalenie "expedited removal" (patrz wytlumaczenie nizej) na lotnisku lub granicy USA, podlega 5-letniemu zakazowi powrotu.
- 2. Kazda osoba wydalona z USA nakazem sadu imigracyjnego (dawna deportacja) podlega 10-letniemu zakazowi powrotu.
- 3. Osoba wydalona za popelnienie wykroczenia karnego ( aggravated felony) podlega dozywotniemu zakazowi powrotu do USA.
II. Sekcja 245(i)
W ubieglym roku wazyly sie losy sekcji 245(i) prawa imigracyjnego. Sekcja ta umozliwiala osobom przebywajacym w USA nielegalnie staranie sie o zmiane statusu na imigracyjny (dla osob, ktore kwalifikuja sie do kategorii imigracyjnych) bez opuszczania USA, jesli zaplaca one kare $1,000. Sekcja 245(i) wygasla 1 pazdziernika 1997 roku. Przedluzenie tej sekcji bylo bardzo wazne, poniewaz wedlug nowego prawa wyjazd z USA laczy sie z wieloletnimi zakazami powrotu dla osob przebywajacych w USA nielegalnie. Sekcja 245(i) zostala przedluzona tylko do 14 stycznia 1998 roku. To znaczy, ze wszystkie osoby, ktore maja podstawy do starania sie o wize imigracyjna (np. sponsorowanie przez prace lub rodzine), a sa w USA nielegalnie, powinny zlozyc odpowiednie aplikacje wizowe lub aplikacje w Departamencie Pracy przed 14 stycznia 1998, aby zapewnic sobie mozliwosc zaplacenia w przyszlosci kary $1,000 i otrzymania "zielonej karty" bez wyjazdu z USA. Samo zlozenie takich aplikacji nie daje jednak legalnego statusu ani pozwolenia na prace.
III. Nowe zobowiazanie finansowe
(Affidavit of Support)
Od 19 grudnia 1997 roku obowiazuje nowa forma zobowiazania finansowego ( affidavit of support). Zobowiazanie to dotyczy glownie podan o status imigracyjny na podstawie sponsorowania przez rodzine. Pracodawca musi podpisac takie zobowiazanie przy sponsorowaniu przez prace, jesli rodzina osoby sponsorowanej jest wlascicielem przynajmniej 5% udzialow korporacji sponsorujacej pracownika. Sponsor musi zlozyc zobowiazanie finansowe i musi wykazac sie majatkiem przekraczajacym 125% minimum socjalnego ( "poverty line"). Jesli nie spelnia tego warunku, moze poprosic inna osobe o przylaczenie sie do zobowiazania. Sponsor musi byc obywatelem lub rezydentem (posiadaczem "zielonej karty") USA, musi miec przynajmniej 18 lat i musi mieszkac na stale w USA. Zobowiazanie jest kontraktem prawnym, ktory jest wazny na 10 lat (40 przepracowanych kwartalow) lub do momentu, kiedy osoba sponsorowana zostanie obywatelem USA. Kontrakt ten moze byc egzekwowany przez osobe sponsorowana, rzad federalny lub stanowy, lub program dotacji spolecznych, z ktorych osoba sponsorowana dostala pomoc finansowa (np. Medicaid lub Supplemental Security Income).
IV. Zaostrzone przepisy na granicach USA
Nowe prawo imigracyjne wprowadzilo procedure "przyspieszonego wydalania" ( expedited removal). Procedura ta umozliwia wydalenie ze Stanow Zjednoczonych osob, ktore podrozuja bez waznych dokumentow (wiza, paszport) lub z falszywymi dokumentami. Takie osoby nie beda wpuszczone na teren USA i zostana wydalone z zakazem powrotu na 5 lat. Decyzje o wydaleniu podejmuja pracownicy Biura Imigracyjnego i osoba wydalona nie ma mozliwosci odwolania sie do sadu imigracyjnego lub nawet porozumienia sie z prawnikiem. Rezydenci USA sa tu wyjatkiem, beda oni mogli prosic o odwolanie sadowe. Osoba, ktorej grozi przyspieszone wydalenie powinna starac sie o wycofanie wniosku o wjazd do USA (tzw. withdrawal of application for admission). Jesli Biuro Imigracyjne zatwierdzi taki wniosek, osoba taka nie bedzie podlegac 5-letniemu zakazowi powrotu. Aby uzyskac zgode na wycofanie wniosku trzeba wykazac, ze brak poprawnych dokumentow spowodowany byl brakiem informacji lub nieumyslna pomylka.
Rezydenci USA, powracajacy po dluzszej nieobecnosci, powinni byc przygotowani na przedstawienie dokumentow, ktore udowodnia, ze Stany Zjednoczone sa miejscem ich stalego zamieszkania. Przykladem takich dokumentow sa: dokumenty podatkowe, konta bankowe, dokumenty wlasnosci nieruchomosci. Biuro Immigracyjne moze odebrac "zielona karte", jesli uzna, ze osoba ta porzucila rezydencje w USA, mieszka na stale poza granicami USA, a "zielona karte" wykorzystuje tylko jako wize wjazdowa.
V. Inne wazne zmiany w prawie imigracyjnym:
A. System kontroli wjazdow i wyjazdow.
Wedlug nowego prawa, Biuro Imigracyjne ma przygotowac na wrzesien 1998 nowy automatyczny system kontroli wjazdow i wyjazdow. System ten umozliwi identifikacje tych osob, ktore zostaly w USA dluzej niz zezwalala im na to wiza wjazdowa. System bedzie wprowadzony miedzy innymi po to, aby Biuro Imigracyjne moglo kontrolowac kto podlega karze 3-letnim i 10-letnim zakazom powrotu.
B. Kary za falszywe lub bezpodstawne podania imigracyjne:
Nowe prawo imigracyjne wprowadza rowniez nowe kary cywilne i kryminalne dla osob, ktore skladaja falszywe aplikacje, aby uzyskac korzysci imigracyjne, ktore im sie nie naleza. Przykladem takich aplikacji sa bezpodstawne aplikacje o zmiane statusu (o zielona karte) lub aplikacje na podstawie falszywych malzenstw.
C. Kary za podawanie sie za obywatela USA.
Nowe prawo wprowadzilo rowniez kary kryminalne dla osob, ktore podaja sie za obywateli USA, aby otrzymac prace lub by korzystac z uslug i pomocy programow federalnych. Podawanie sie za obywatela USA po 30 wrzesnia 1996 jest podstawa do wydalenia (deportacji)
D. Procedura "wydalenia" zamiast "deportacji"
Nowe prawo ustanawia procedure "wydalenia" ( removal) zamiast "deportacji" ( deportation). Praktycznie procedura jest bardzo podobna, poniewaz moze konczyc sie wydaleniem imigranta poza granice USA. Nowa procedura wydalenia powoduje jednak zakaz powrotu przez 10 lat zamiast przez 5, jak bylo do tej pory. Znacznie ograniczyly sie rowniez mozliwosci obrony imigranta przed wydaleniem.
E. Wykroczenia kryminalne, za ktore grozi wydalenie (deportacja)
Zwiekszyla sie ilosc wykroczen kryminalnych, za ktore nawet rezydenci USA podlegaja natychmiastowemu wydaleniu. Obecnie, wiekszosc wykroczen kryminalnych (kradziez, falszerstwo dokumentow, wykroczenia zwiazane z narkotykami, itd.), gdzie sad ustanowil kare powyzej roku, moga byc podstawa do wydalenia.
F. Znecanie sie nad czlonkami rodziny jako podstawa do wydalenia (deportacji)
Znecanie sie nad malzonkami lub dziecmi, zaniedbanie lub pozostawienie dzieci, jak rowniez inne wykroczenia przeciwko czlonkom rodziny, sa podstawa do wydalenia (deportacji).
G. Nakaz powrotu do kraju ojczystego w przypadku wygasniecia wizy tymczasowej
Osoby, ktorych wizy nieimigracyjne (tymczasowe) wygasly, moga starac sie o nowe tylko w konsulatach USA swego kraju. Nie ma juz mozliwosci otrzymania wizy przez konsulaty w Kanadzie lub Meksyku.
Nowe prawo imigracyjne wprowadzilo wiele innych zmian, ktore systematycznie bedziemy opisywac. Powyzszy artykul przedstawial te zagadnienia i zmiany, o ktore najczesciej pytaja imigranci polscy w USA. Ostatnie zmiany w prawie moga powodowac, ze osoby, ktore kiedys nie podlegaly deportacji, dzisiaj moga podlegac wydaleniu, lub moga byc narazone na kary cywilne lub kryminalne za wykroczenia, ktore kiedys nie mialy zadnych prawnych konsekwencji.
Radze uwazne sledzenie nastepnych artykulow i zmian w prawie imigracyjnym. Pytania na temat tego artykulu powinny byc kierowane do redakcji; na najciekawsze odpowiem w nastepnych wydaniach "Monitora".
