Periodontologia jest nauka zajmujaca sie fizjologia, anatomia i stanami chorobowymi przyzebia. W sklad przyzebia wchodzi caly aparat utrzymujacy zab w kosci: dziaslo, wiazadla zebowe, cement korzeniowy, kosc otaczajaca zab. Stany zapalne moga dotyczyc kazdego z tych elementow. O paradontozie mowimy wowczas, gdy infekcja dotyczy wszystkich tych poszczegolnych elementow.
Zapalenie przyzebia jest rezultatem infekcji powodowanej przez patologiczne organizmy obecne w poddziaslowej mikroflorze. Usuniecie tej mikroflory bakteryjnej spowoduje wiec zatrzymanie procesu zapalnego i postepu choroby.
Terapia dla srednio zaawansowanej choroby przyzebia polega, jak zawsze, na glebokim czyszczeniu, to znaczy na mechanicznym usunieciu pokladow bakteryjnych z nad i spod dziasla. (scaling and root planing) i wygladzeniu powierzchni korzenia. Ta terapia zazwyczaj pomaga, ale w przypadku glebszych kieszonek moze byc mniej efektywna. Po leczeniu w kieszonkach pojawiaja sie korzystne zmiany we florze bakteryjnej. Pojawiaja sie wtedy bakterie tlenowe gram - dodatnie zamiast chorobotworczych bakterii beztlenowych gram - ujemnych.
Antybiotyki i antyseptyki sa uzywane w przypadkach zaawansowanej i ciezkiej choroby przyzebia. W przeszlosci podawano ogolnie wysokie dawki antybiotyku podawanego aby osiagnac duza koncentracje w dziasle. Ten sposob leczenia powodowal jednak duzo objawow ubocznych (alergie, problemy zoladkowo- jelitowe, rozwoj szczepow bakteryjnych odpornych na dany antybiotyk). Wczesniejsze doswiadczenia z antybiotykami podawanymi miejscowo tez nie przynosily obiecujacych rezultatow ze wzgledu na uczulenia powstajace po ich zakladaniu. Obecnie stwierdza sie, ze reakcje uczuleniowe pojawialy sie najczesciej po zazywaniu lekow na bazie penicylin.
Przez ostatnich pare lat datuje sie powrot do zazywania antybiotykow i innych lekow antyseptycznych jako lekow wspomagajacych terapie mechaniczna, a czasami jako jedynych lekow.
Plukanki
Jest to najczesciej uzywana metoda w leczeniu zapalen dziasel (gingivitis). Ale wiadomo, ze plukanki nie powoduja zmian w bakteryjnym skladzie kieszonek, gdyz nie penetruja kieszonek znajdujacych sie pod dziaslem.
Najczesciej uzywanym lekiem jest plukanka chlorheksydyna (Peridex), (Perigard). Jest ona silnym lekiem antybakteryjnym.
Podziaslowe irygacje
Nie sa one zbyt czesto uzywane, gdyz pacjent musi miec duza zdolnosc manualna aby wprowadzic cienka kaniule poddziaslowo. Efekt rowniez nie jest zadowalajacy z uwagi na ciagla wymiane plynu dziaslowego w kieszonce. Przeplyw plynu jest ciagly i lek nie ma czasu aby odpowiednio zadzialac, gdyz jest szybko wyplukiwany z kieszonki. Irygacje powinny byc stosowane bardzo czesto aby mialy jakikolwiek wplyw na flore bakteryjna.
Wlokna
Najczesciej uzywanym lekiem z tej grupy jest Actisite. Sa to specjalnie spreparowane wlokna nasaczone tetracyklina. Wlokna wklada sie do kieszonki dziaslowej i zabezpiecza sie przed wypadnieciem poprzez zalozenie opatrunku periodontologicznego lub specjalnego lakieru cyjanoakrylowego. Wlokna pozostawia sie w kieszonkach przez okolo 10 dni. Podczas nastepnej wizyty trzeba je wyjac. Zakladanie tych wlokien jest czasochlonne i trudne. Koszta tych zabiegow nie sa pokrywane przez ubezpieczenia i pacjent musi za nie placic z wlasnej kieszeni.
Blony i wiorki.
Lepiej dostosowuja sie do ksztaltu kieszonki niz wlokna. Latwiej sie je wprowadza do kieszonek. Ulegaja one rowniez biodegradacji i nie trzeba ich po okreslonym czasie usuwac z kieszonek. W ten sposob dostarczane sa takie leki jak tetracykliny, minocyklina, metronidazol i chlorheksydyna.
Chlorheksydyna (Periochip)
System ten dostarcza cholheksydyne poddziaslowo po czyszczeniu glebokim przez okres 7 do 10 dni po zabiegu i ulega calkowitemu wchlonieciu w tym czasie. W rezultacie stosowania tego typu lecze nia stwierdzono zatrzymanie rozwoju bakterii w 99%, splycenie kieszonek dziaslowych nawet do 2 mm, ustapienie krwawienia. Lek nie wywoluje odpornosci bakteryjnej. Rowniez i w tym przypadku leczenie nie jest objete ubezpieczeniem dentystycznym.
Zele
Metoda ta jest najprostsza metoda wprowadzania leku poddziaslowo. Lek jest w postaci plynnej, ulega zgestnieniu po wstrzyknieciu do kieszonki.
Minocyclina (Dentomycin)
Moze rowniez spowodowac odpornosc bakteryjna, wymaga czestych aplikacji do kieszonki.
Metronidazol (Elyzol)
System ten jest rozpowszechniony w Europie. Wymaga dwoch aplikacji zelu w odstepie tygodnia. Badania nie wykazaly poprawy w glebokosci kieszonek.
Doxycycline (Atrdiox)
Jest rowniez lekiem, ktory ulega wchlanianiu. Musi byc jednak przykryty przez opatrunek periodontologiczny i przez to wymaga kolejnej wizyty w czasie ktorej nastapi jego usuniecie. Jest to rowniez silny antybiotyk mogacy spowodowac odpornosc szczepow bakteryjnych w przyszlosci. Nie powinien byc stosowany u pacjentow z uczuleniem na tetracykliny. Nie moze byc rowniez stosowany u kobiet w ciazy, gdyz powoduje permanentne przebarwienie zebow plodu.
Metody miejscowego wprowadzania lekow powinny byc stosowane po czyszczeniu glebokim, gdyz wtedy maja najwieksza skutecznosc. Moga byc one stosowane w miejscach szczegolnie opornych po czyszczeniu glebokim (mechanicznym). Stwierdzono ze jest to bardzo efektywna metoda wspomagania przy zwalczaniu infekcji przyzebia.
Inna metoda stosowania lekow w parodontozie jest zazywanie antybiotyku doustnie, ogolnieustrojowo. Obecnie wprowadzono antybiotyk Doxycykline (Periostat) w dawkach 20 mg, ktory ma bardzo korzystne dzialanie na tkanki przyzebia w zaawansowanej i ciezkiej parodontozie. Doxycyklina byla znana juz dawno, ale dawka tego leku byla za duza do celow periodontologii. Antybiotyk ten hamuje czynnosc enzymu kolagenazy, ktora w odpowiedzi na obecnosc bakterii powoduje destrukcje wlasnych wlokien kolagenowych podtrzymujacych zab. Gdy zniszczone sa wlokna, zab zaczyna sie ruszac i wypada. Kapsulki stosuje sie 2 razy dziennie przez okres 9 miesiecy. Powinny byc przyjmowane na godzine przed posilkami i popite duza iloscia wody. Lek ten ma niskie stezenie doxycycliny, ale objawy uboczne moga sie pojawic nawet przy tych nizszych dawkach. Stosowac go nalezy zgodnie z instrukcja zazywania.
Wszystkie te metody stosowania lekow sa przepisywane lub stosowane przez lekarza. Nie wszystkie ubezpieczenia pokrywaja ten rodzaj terapii. Na pacjenta spada wiec odpowiedzialnosc za oplate leczenia. Cena za zalozenie miejscowo leku wynosi od $50 za jeden zab. W przypadku gdy pacjent ma 5 miejsc, ktore wymagaja dodatkowego zastosowania leku, cena wzrosnie do $250 za caly zabieg.
Warto wzbogacic swoja wiedze o nowe mozliwosci leczenia parodontozy. Badania zapewne przyniosa nam nastepne coraz to lepsze metody walki z parodontoza.
Jak zawsze najbardziej skuteczna i najtansza pozostanie jednak profilaktyka, czyli szczotka i nitka miedzyzebowa.