Bardzo popularne i czesto znajdujace uzasadnienie w rzeczywistosci jest powiedzenie, ze nie mozna przewidziec przyszlosci bez poznania przeszlosci. Z pewnoscia odnosi sie ono rowniez do stomatologii.
Znakomity rozwoj tej dziedziny medycyny nastapil dopiero od 1900 roku. Wspolczesna dentystyka jest wiec bardzo mloda dziedzina. Jednakze lista osiagniec jakie sie dokonaly w przeciagu tych stu lat jest imponujaca. Do najwazniejszych z nich naleza: zastosowanie wiertarki elektrycznej prawdopodobnie od 1901 roku, odkrycie promieniowania rentgenowskiego i jego zastosowanie praktyczne w kilkanascie lat po ich odkryciu oraz uzycie srodkow znieczulajacych poczawszy od 1905 roku. Do zestawu stomatologicznych krokow milowych nalezy takze wprowadzenie w latach czterdziestych antybiotykow na szersza skale w celu zapobiegania lub zwalczania stanow zapalnych oraz zastosowanie wiertarek szybkoobrotowych chlodzonych woda (naped turbinowy) w latach szescdziesiatych. Lista odkryc jakie umozliwily dynamiczny rozwoj stomatologii bylaby niepelna gdyby nie wspomniec ponadto o wprowadzeniu fluoru jako najlepszego srodka przeciwprochnicowego do ogolnego uzycia, odkryciu materialow zywicowych - kompozytow majacych kolosalny wplyw na rozwoj wspolczesnej stomatologii kosmetycznej. Nadmienic nalezy takze i o tym, ze na poczatku XX wieku najczestszym sposobem leczenia prochnicy zebow i parodontozy bylo ich usuwanie i dlatego w miedzynarodowych badaniach z lat 50-tych stwierdzono, ze jedna osoba na cztery w przedziale wieku 45-54 lat nie miala juz zebow.
Wprowadzenie wymienionych powyzej technik i oczywiscie zastosowanie fluoru zmienilo bieg historii tej dziedziny medycyny. W badaniach z lat 70-dziesiatych stwierdzono spadek w wystepowaniu prochnicy wsrod dzieci i tendencja ta postepuje nadal.
Ogromny pozytywny wplyw na rozwoj stomatologii mial rowniez "boom" ekonomiczny; otoz zaowocowal on wykupowaniem przez wieksza ilosc pacjentow ubezpieczen dentystycznych. Pokrywaly one koszt wypelnien i leczenia parodontozy stanowiac przeciwwage do tradycyjnego usuwania zebow.
W rozwoju stomatologii nalezy brac pod uwage znaczne zroznicowanie populacji pacjentow, ktorych wymagania dentystyczne roznia sie i beda sie roznic w przyszlosci.
Otoz spolecznosc amerykanska mozna podzielic na cztery grupy wiekowe. Pierwsza grupe stanowia ludzie starzy w wieku powyzej 65 roku zycia. Grupa ta charakteryzuje sie tym, ze sa to bardzo czesto ludzie bezzebni, gdyz stracili duza ilosc zebow w mlodosci (lata 20-te) na skutek prochnicy. Ich oczekiwania co do dentystyki sa ograniczone.
Druga grupa pacjentow to osoby dorosle, starsze, o sredniej wieku od 45 do 64 lat. W okresie dzieciecym grupa ta rowniez miala duza podatnosc na prochnice, ale zawdziecza juz wieksza ilosc zachowanych zebow pewnemu postepowi w stomatologii. W grupie tej znajduja sie pacjenci posiadajacy wieksza ilosc zachowanych, ale oslabionych zebow. Grupa ta wymagac bedzie najwiecej opieki dentystycznej w nadchodzacych latach.
Trzecia grupe stanowia mlodzi dorosli w wieku od 25 do 44 roku zycia. Grupa ta rozni sie od poprzedniej tym, ze miala znacznie mniej ubytkow prochnicowych znacznie mniejszych, a to dzieki wprowadzeniu fluoru i wiekszej swiadomosci spolecznej na temat prochnicy. Ich wymagania co do leczenia w przyszlosci rowniez nie wzrosna powyzej grupy poprzedniej.
Czwarta grupe stanowia nastolatki i bardzo mlodzi dorosli urodzeni po 1975 roku. Grupa ta prawie w ogole nie ma ubytkow prochnicowych i moze sie pochwalic najlepszym stanem zdrowotnym uzebienia, znacznie lepszym od poprzedniej grupy.
Oczywiscie podzial przeprowadzony powyzej ma charakter generalny i nie uwzglednia odchylen jednostkowych. Obecnie przyjmuje sie, ze pacjent urodzony w ostatnich latach przez cale swoje zycie bedzie mial wszystkie swoje wlasne zeby. Mozliwe jest ze w roku 2030 dzieci obecnie urodzone nie beda potrzebowac w ogole leczenia dentystycznego, a profilaktyka bedzie jedyna metoda potrzebna w tej grupie wiekowej. Nawet wizyty kontrolne u dentysty beda rzadsze niz to jest zalecane obecnie (co 6 miesiecy minimum). Spadek wystepowania prochnicy spowoduje zmiany w sytemie leczenia: z leczenia chirurgicznego przejdziemy do profilaktyki.
Oczywiscie nie posiadamy pewnosci co do tego w jakim kierunku stomatologia bedzie sie rozwijac, ale na pewno bedzie to droga ciekawa. Niemozliwe do przewidzenia sa, rzecz jasna, meandry ekonomii, nie wiemy wiec czy gospodarka amerykanska i swiatowa nie ulegnie zachwianiu lub recesji, co jak zawsze bedzie mialo rowniez wplyw na postep stomatologii i jej rozwoj. Zakladajac jednak, ze korzystny rozwoj ekonomii w Stanach Zjednoczonych bedzie nadal dominujacym trendem, dalszy postep dentystyki warunkowany bedzie przez rozwoj dwoch dziedzin: techniki i nauk biologicznych.
Zastosowanie nowych osiagniec technologicznych, w tym komputerow, bedzie w stomatologii wzrastalo. Juz obecnie stosowana jest radiografia komputerowa zamiast lub w polaczeniu z klasycznymi zdjeciami rentgenowskimi. Uzywana jest kamera wewnatrzustna do edukacji pacjentow i do wykrywania zmian patologicznych w jamie ustnej. Zastosowanie piaskarek i lasera do leczenia prochnicy tez moze ulec uzdatnieniu, choc jak na razie te dwie metody nie sa tak szeroko stosowane jak tradycyjna wiertarka ze wzgledu na jeszcze wiele niedogodnosci w ich uzywaniu. Podobnie jest z komputerowo podawanym srodkiem znieczulajacym, ktory, jak do tej pory, nie ma wielu zwolennikow wsrod dentystow z uwagi na wiele niedogodnosci. Obecnie 79.5% wszystkich stomatologicznych praktyk jest skomputeryzowanych w rejestracji. Komputery sa tam najczesciej uzywane w 90% do prowadzenia praktyki (wypisywanie dokumentow do ubezpieczen, zapisywanie platnosci pacjentow, umawianie wizyt, itp.). Rozwoj komputerow w stomatologii jest niewiadoma i wynik rozwoju moze byc zaskakujacy. Z nawalu ogromnej ilosci informacji dostarczanych prawie codziennie dentysci wybieraja samodzielnie tylko to co rzeczywiscie jest przydatne w rozwoju dentystyki i to co rzeczywiúcie moze sie sprawdzic w przyszlosci. Do tego celu od niedawna powolywane sa niezalezne instytucje majace na celu pomoc dentystom w wyborze dalszej drogi rozwoju i ewaluacji istniejacych propozycji na rynku.
W badaniach z 1996 roku stwierdzono, ze 69% wszystkich gabinetow stomatologicznych jest prowadzonych przez jednego dentyste. Przewiduje sie wzrost praktykujacych dentystow w ciagu 20 przyszlych lat, ale, jak sie szacuje, liczba ta nie bedzie wystarczajaca w stosunku do wzrastajacej liczebnie populacji. Wzrosnie procent kobiet dentystow z 18% obecnie do 28% w roku 2020. Zwieksza sie ilosc studentow stomatologii pochodzenia azjatyckiego. Ilosc studentow pochodzenia hiszpanskiego, indianskiego czy Afroamerykanow nie ulega niestety wzrostowi odzwierciedlajacemu wzrost danej populacji. Maleje ilosc szkol dentystycznych i ilosc przyjmowanych studentow na studia, jak rowniez zmniejsza sie ilosc dentystow przypadajacych na 1,000 osob danej populacji (spadek zanotowany od 1991 roku). Jezeli nie nastapi wzrost przyjmowanych aplikantow na studia dentystyczne, liczba dentystow spadnie, ale dzieki temu moze istniejacy praktykujacy dentysci beda pracowac bardziej efektywnie z uzyciem nowych metod techniki. Przepowiadanie przyszlosci nigdy nie jest pewne.
Wiele projektow badawczych prowadzonych jest na bazie mikrobiologii i biochemii, moze wiec wprowadzic w przyszlosci wiele nowych rozwiazan do stomatologii. Prowadzone badania genetyczne z kolei moga przyczynic sie do odkrycia i wprowadzenia nowych sposobow leczenia roznych chorob i znieksztalcen czaszki. Wzrosnie wplyw genetyki w stomatologii, zwlaszcza w regeneracji uszkodzonych tkanek. Juz obecnie trwaja dalsze badania nad remineralizacja uszkodzonego szkliwa. Doskonalym nosnikem dla substancji remineralizujacych szkliwo u dzieci okazuje sie byc zwykla guma do zucia.
Stomatologia bedzie zmieniac sie w mniejszym lub wiekszym stopniu, bedzie sie z pewnoscia komputeryzowac i specjalizowac. Jednakze cel rozwoju stomatologii majacej na wzgledzie jedynie dobro pacjenta, pozostanie taki sam jak przeslanie przyswiecajace dentyscie niegdys na poczatku ubieglego stulecia.
