Ktokolwiek przeczytal moj poprzedni artykul z lutego biezacego roku, a nie zrazil sie licznych obowiazkow, stosunkowo wysokich kosztow zwiazanych z posiadaniem psa i podjal decyzje o nabyciu czworonoga, z pewnoscia stanal w obliczu pytania: JAKA WYBRAC RASE?
Zanim jednak przejde szczegolowo do kwestii wyboru rasy, chcialbym podzielic sie z Panstwem kilkoma faktami, ktore, niestety, dla wiekszosci osob nie sa znane.
Jesli mowimy o kwestiach charakteru, nalezy zdac sobie sprawe z faktu, ze psy roznych ras znacznie wiecej laczy niz dzieli. Wszystkie sa potomkami wilka i w rezultacie wszystkie, bez wzgledu na rase, beda zachowywac sie, myslec oraz reagowac w sposob bardzo podobny do wilkow. Beda posiadac silny instynkt stadny, uznawac zwierzchnictwo osobnika dominujacego, przy czym w ich rozumieniu stadem bedzie nasza rodzina. W przypadku braku umiejetnosci przejecia funkcji osobnika przewodzacego wsrod nas ludzi, pies automatycznie przejmie taka funkcje, stajac sie trudnym do kontroli lub nawet niebezpiecznym.
Psy w obrebie kazdej z ras roznia sie takze charakterami, nie sa takie same. Wybranie osobnika z wlasciwym charakterem, wazniejsze jest nawet od wyboru rasy. Na przyklad: wybor lagodnej suki z rasy o tendencjach dominujacych (terriery, psy obronne) bedzie dla niedoswiadczonego posiadacza lepszy niz nabycie dominujacego psa z grupy ras o naturze lagodniejszej (psy ozdobne, do towarzystwa, polujace).
Poszukujac wlasciwego dla nas czworonoga, powinnismy przeczytac cala dostepna literature na temat rasy, poznac jej historie oraz funkcje spelniane w przeszlosci, z ktorych czesto wynika charakter psa. Bardzo niewielki procent psow pracuje w czasach dzisiejszych, wiekszosc stanowia psy do towarzystwa. W przeszlosci niemal wszystkie wykonywaly jakies funkcje. Na skutek wieloletniej hodowli psow do wystaw, czyli ukierunkowanej na wyglad zewnetrzny raczej niz na okreslony charakter, cechy wlasciwe dla poszczegolnych ras, zostaly w wielu przypadkach nieco przytepione. Pomimo tego, tendencje takie istnieja nadal.
Ksiazkowe opisy charakterow ras sa z reguly prawdziwe, lecz nalezy pamietac, ze NIE JEST TO TAK JAK JEST, LECZ JAK BYC POWINNO. Dlatego, w praktyce, tylko czesc osobnikow kazdej rasy bedzie zachowywala sie tak jak opisuje ksiazkowa definicja charakteru ich rasy. Pomimo tego, analiza charakteru psa na podstawie ksiazkowego opisu cech jest daleko lepszym sposobem wyboru, niz fascynacja wygladem zewnetrznym. Czesto dwie rasy o podobnym wygladzie moga roznic sie sie nawet krancowo charakterami (np. bialy pudel i Dandie Dinmont Terrier).
IM WIEKSZY PIES - TYM WIEKSZY PROBLEM. Regula, z ktorej wiekszosc osob nie zdaje sobie zupelnie sprawy. Dotyczy to kosztow utrzymania psa (opieki weterynaryjnej, podrozy, jedzenia, miski, smyczy itd.), ale w jeszcze wiekszym stopniu kwestii zachowania czystosci w domu. Jesli chodzi o tzw. linienie, czyli wypadanie wlosow, to nalezy pamietac, ze jesli nasz pies jest na przyklad dwukrotnie wyzszy od psa sasiada, to jego powierzchnia skory bedzie nie dwa, lecz kilka do kilkunastu razy (w zaleznosci od budowy) wieksza. Analogicznie bedzie wygladalo porownanie ilosci wypadajacych wlosow w przypadku dwoch powyzszych psow.
Gdy mniejszy pies przestraszy warczeniem sasiada, ten ostatni ograniczy sie prawdopodobnie do slownego upomnienia nas - wlascicieli, lecz jesli autorem podobnej "akcji" jest wielki czworonog, to sprawa moze zakonczyc sie w sadzie. W przypadku podrozy, wiele moteli zaakceptuje psa o umiarkowanych rozmiarach, zwlaszcza jesli pokazemy klatke. Ponownie, w przypadku wiekszego czworonoga, przekonanie w analogicznej sytuacji managera hotelu (lub motelu) bedzie znacznie trudniejsze. Zawsze bylem zdania, ze przesadna miniaturyzacja najlepiej zdaje egzamin w elektronice, a nie w kynologii. Pomimo tego wybor rasy o rozmiarach malych (nie miniaturowych) do sredniego wydaje sie byc posunieciem bardzo rozsadnym. Wreszcie czynnikiem ograniczajacym rozmiary psa moga byc lokalne zarzadzenia na przyklad w kompleksach kondominiow. Warto szczegolowo zapoznac sie z nimi tak, aby nie tracic czasu na niepotrzebne rozwazania.
Czesto czynnikiem wplywajacym na wybranie okreslonego rodzaju psa jest po prostu moda spowodowana chwilowa emocja. Na przyklad,obejrzenie filmu "101 Dalmatynczykow" doprowadzilo do gwaltownej, choc nieuzasadnionej popularnosci tej rasy. Dalmatynczyk jest wspanialym eleganckim psem do towarzystwa, lecz jego budowa, a rowniez przeznaczenie zwiazane z historia rasy, powoduje potrzebe bardzo duzej ilosci ruchu kazdego dnia, zatem nadaje sie wylacznie dla ludzi o aktywnym trybie zycia, najlepiej posiadajacych duzy ogrod za miastem. Dzis jest to czworonog wylacznie do towarzystwa, ale w przeszlosci byl uzywany do ochrony powozow, zatem posiada bardzo silny charakter, typowy dla psa obronnego raczej, niz towarzysza. Nienajlepszy wybor dla nowicjusza, wlasciwszy dla osoby posiadajacej psy w przeszlosci, a zatem i doswiadczenie.
Swego rodzaju fenomenem jest dla mnie popularnosc owczarkow niemieckich wsrod Polakow. Wydaje sie jakby pomimo uplywu lat nie sposob strzasnac z siebie romantyzmu wrazen po obejrzeniu "Czterej pancernych" oraz "Psa cywila". Niewielu zdaje sobie sprawe z faktu, ze byla to filmowa fikcja, a nie definicja zachowania sie rasy. Juz przed wielu laty wybitny autorytet kynologii polskiej P. Lubomir Symczynski pisal " …boksery, bulldogi, bullterriery i rottweilery sa znacznie lepszymi psami towarzyszami niz owczarki niemieckie". Tym odwaznym stwierdzeniem P. Smyczynski narazil sie ciezko calej kynologicznej Polsce, gdyz owczarki byly wowczas najpopularniejszymi psami rasowymi. Jednakze trafil on w sedno sprawy. Owczarek niemiecki jest psem o wybitnych zaletach. Niewiele innych psow moze mu w tym dorownac. Jednak sa to w ogromnej wiekszosci zalety psa policyjnego lub sluzbowego. Te same cechy moga okazac sie duzymi wadami w przypadku posiadania takiego psa w domu. Na przyklad: podwojne poszycie, zapewniajace psu dostateczna ochrone przed zimnem, jesli mieszka na zewnatrz, bedzie wychodzilo masowo w domu doprowadajac wlascicieli niemal do szlenstwa. Ogromna chec do pracy, wspaniala u psa policyjnego, moze przyjac forme destruktywna lub spowodowac glebokie stresy, jesli jej nie zaspokoimy w postaci systematycznych spacerow oraz szkolenia.
Uzylem dwu powyzszych przykladow, aby otworzyc nieco oczy potencjalnym wlascielom psow oraz przestrzec przed nasladowaniem mody.
W rzeczywistosci nie ma ras doskonalych bez wad. Nie ma tez psow posiadajacych tylko wady (rzecz jasna rasy takie musialyby dawno wyginac). Wybor rasy polega na na szczegolowej analizie charakteru psa. Nalezy wybrac zalety, ktorych oczekujemy, przy rownoczesnym wyborze wad, ktore bylibysmy w stanie zaakceptowac.
Pamietajmy rowniez, ze wyglad malego szczeniecia ma sie tak do urody doroslego psa, jak przyslowiowy piernik do wiatraka.
