Sledzac gielde napotykamy wiele terminow, ktore nie zawsze sa nam znajome. Oto omowienie kilku zjawisk, ktore dotycza akcji.
Stock split
Stock split polega na powiekszeniu liczby akcji w obrocie bez zmiany wartosci akcji w obiegu. Gdy cena akcji staje sie wysoka, zarzad spolki moze podjac decyzje o podziale akcji, co jest dostrzegane jako bardzo pozytywny objaw i przewaznie powoduje zwyzkowanie kursu. Podzial akcji ma na celu uczynienie akcji przystepniejszymi dla drobnych inwestorow.
Split odbywa sie w ten sposob, ze na kazda posiadana akcje udzialowiec otrzyma dwie za polowe ceny.
Przyklad: Akcja o cenie $100 jest dzielona w stosunku 2:1. Inwestor, ktory ma na koncie 100 udzialow po $120, bedzie mial 200 udzialow po $60 o tej samej lacznej wartosci. Gdyby akcja byla dzielona 4:l, mialby 400 udzialow po $30.
Po podziale rowniez spadna proporcjonalnie dywidendy przypadajace na jedna akcje, a ceny i wskazniki sa w raportach odpowiednio uaktualniane.
Split majacy na celu redukcje ceny akcji nazywa sie split-up. Mozliwy jest tez podzial odwrotny (splitdown lub reverse split), praktykowany przez firmy, ktorych akcje spadly zbyt nisko, by przyciagnac powaznych inwestorow.
Przyklad: Spolka ma w obrocie 10 mln akcji, a ich cena spadla do $5. Split down 1:4 spowoduje, ze w obrocie bedzie 2.5 mln akcji po $20.
Spin-offs
Spin-off ma miejsce wtedy, gdy przedsiebiorstwo wyzbywa sie pewnego oddzialu, ktory moze nie miec zwiazku z glownym kierunkiem dzialalnosci firmy i nie pasowac do jej planu rozwoju. Oddzial ten staje sie niezalezna spolka, z wlasnym zarzadem i wlasnymi akcjami. Macierzysta firma emituje akcje nowej spolki i rozdaje je swoim udzialowcom proporcjonalnie do ilosci posiadanych udzialow. W ten sposob akcjonariusze sa w posiadaniu akcji dwoch spolek a nie jednej.
Spin-offs duzych, finansowo silnych spolek sa dla inwestorow szansa na zarobienie pieniedzy przy niewielkim ryzyku, gdyz nowo wykluwane firmy sa dobrze dofinansowane i kontynuuja dzialalnosc prowadzona juz poprzednio. Przykladem spin-off, ktory wzbogacil rzesze inwestorow, jest Lucent - dziecko telefonicznego giganta AT&T.
Stock buy-backs
Czasami spolki oglaszaja wykupienie swoich wlasnych akcji (stock buy-back). Inwestor powinien wiedziec, ze jest to korzystna wiadomosc, bo powoduje zwyzkowanie kursu akcji.
Istnieja ku temu trzy glowne powody:
1. Podniesienie wartosci akcji, np. przed rocznym zebraniem udzialowcow.
2. Podniesienie zyskow firmy na udzial (earnings per share) . Wykupione przez firme akcje pomniejszaja liczbe udzialow w obrocie (shares outstanding). Skoro zyski firmy sa dzielone przez zmniejszona liczbe akcji w obrocie, zyski na udzial wypadaja wieksze.
3. Proba obrony przed wrogim przejeciem (hostile takeover) , patrz ponizej. Skoro cena akcji wzrosnie, trudniejszy bedzie atak "najezdzcy".
4. Zagospodarowanie nadmiernej gotowki wyniklej np. w wyniku sprzedazy duzego przedmiotu majatkowego (np. nieruchomosci czy oddzialu). Spolka moze nie miec konceptu na inna inwestycje, albo uwaza, ze jej wlasne akcje sa najlepsza lokata. Rowniez posiadanie nadmiernej gotowki moze stanowic zachete do wrogiego takeover. Spolki moga wykupic swoje akcje na wolnym rynku (na gieldzie), albo skladajac przetargowa oferte udzialowcom (tender offer).
Takeover
Takeover ma miejsce wtedy, gdy inna firma lub grupa inwestorow ma zamiar przejac kontrole nad spolka od obecnego zarzadu. Przyjazne przejecie (friendly takeover) odbywa sie za zgoda zarzadu i udzialowcow, a wrogie przejecie (hostile takeover) - bez ich zgody. Wrogie przejecie moze sie udac, jezeli "najezdzcy" (corporate raiders) wykupia pakiet akcji, ktory zapewni im wiekszosc w glosowaniu i opanowanie zarzadu. Oferuja oni wykupienie akcji spolki po cenie wyzszej od rynkowej, placac akcjami innej firmy, pozyczonymi pieniedzmi, rzadziej gotowka. Azeby zapewnic sobie finansowanie (pozyczke), najmuja uslugi banku inwestycyjnego.
Po ogloszeniu planu przejecia kurs akcji skacze do oferowanego poziomu. Udzialowcy nie maja obowiazku sprzedac akcji, jezeli uwazaja, ze cena nie jest wystarczajaca, albo ze od kogos innego dostana wiecej. Niekiedy zarzad spolki radzi udzialowcom nie sprzedawac akcji "wrogom", gdyz woli niezaleznosc przedsiebiorstwa.
Takeover moze nie powiesc sie z roznych powodow. "Najezdzcy" moga nie otrzymac pozyczki albo udzialowcy odmowia sprzedania im akcji. Ponadto moze poskutkowac plan obrony przed wrogim przejeciem (poison pill). Polega on czesto na tym, ze w razie przejecia posiadacze obligacji maja prawo zazadac zwrotu pieniedzy. Jezeli czynia to masowo, nowy zarzad nie bedzie w stanie splacic dlugow firmy. Gdy plan przejecia jest wycofany, cena akcji czesto spada.
Warto wiedziec: Oferta przejecia spolki po cenie duzo wyzszej od rynkowej jest dobra dla udzialowcow. Akcie przejmujacej firmy natomiast spadaja, gdy koszt przejecia jest tak duzy, ze obnizy zyski atakujacej firmy. Jednak gdy wszystko wyjdzie zgodnie z planem, wchloniecie mniejszej firmy bywa zyskowne i zwieksza aprecjacje akcji przejmujacej spolki.
Leveraged buyout
Leveraged buyout nastepuje wtedy, gdy zarzad spolki wykupuje za pozyczone pieniadze wszystkie akcje w obrocie i prywatyzuje firme. Pozyczka daje dzwignie finansowa, stad nazwa.
Leveraged buyouts byly popularne w latach osiemdziesiatych. Wiele razy nowi wlasciciele sprzedawali cenne nieruchomosci przejetej spolki (np. wiezowce na Manhattanie), splacali dlugi i robili na przejeciu miliardowy interes. Czesto przejeta spolka emituje duza ilosc obligacji w celu pozyskania kapitalu i splacenia dlugow. Nadmierny dlug moze spowodowac oslabienie wierzytelnosci spolki i spadek wartosci jej obligacji nie tylko nowych, ale i poprzednich, a przez to - strate inwestorow (dobrej jakosci obligacje zamieniaja sie w junk bonds) .
Jezeli masz akcje spolki, ktora jest przejmowana, musisz sprzedac akcje. Czesto warto poczekac ze sprzedaza, bowiem powiadomienie o przejeciu tworzy duze zainteresowanie na gieldzie i kursy akcji skacza powyzej oferowanej ceny. Ale mozna na zwloce stracic, gdy rzadowe regulacje czy inne przeszkody spowoduja odwolanie transakcji.
Informacje o spolkach na sieci
- Investorama ( www.investorama.com) ma przeszukiwarke zwana Publicly Traded Corporations Online, ktora umozliwa znalezienie witryny kazdej spolki, ktorej akcjami obraca sie na gieldzie.
- Bardzo dogodna kopalnia informacji o akcjach jest DailyStocks ( www.dailystocks.com). Wystarczy wystukac symbol akcji tylko raz, a pokazuje sie bardzo dluga lista logicznie uszeregowanych linkow, ktore wyswietla rozne informacje o danej spolce.
- The Public Register"s Annual Report Service ( www.prars.com) oferuje bezplatne raporty ponad 3,600 spolek.
- EDGAR ( www.sec.gov/edgarhp.htm) - to baza danych dotyczacych amerykanskich spolek, prowadzona przez Komisje Papierow Wartosciowych ( Securities and Exchange Commision).
- Zacks Research Reports ( www.zacks.com) podaje przewidywane zarobki spolek na najblizszy kwartal i biezacy rok oraz rekomendacje domow maklerskich (ile domow maklerskich radzi strong buy, moderate buy, hold, moderate sell, a ile strong sell) .
