Egipt i Bliski Wschod
Sławny grecki historyk Herodos powiedział kiedyś o Egipcie: - "Żaden inny kraj nie posiada takiej ilości cudow… nie tylko klimat rożni się od tego w pozostałych częściach świata…lecz rownież ludzie, w większości swych manier i zwyczajow odzwierciedlają dokładne przeciwieństwo praktyk wpolnych dla pozostałej części ludzkości… Wszyscy inni ludzie spędzają swe życie odseparowani od zwierząt, zaś Egipcjanie mieszkają razem z nimi".
Istotnie osiągnięcia Egipcjan na polu umiejętności obcowania ze zwierzętami były absolutnie szczegolne. Potrafili oni chwytać oraz udomawiać najprzerożniejsze zwierzęta; od ptakow począwszy, poprzez dzikie świnie, owce, koty, aż do hipopotamow. Powszechnym było trzymanie kilku rożnych oswojonych zwierząt w jednym domu. Odpowiednio rownież i psy zajmowały bardzo wysoką pozycję w Starożytnym Egipcie.
We wczesnym okresie istnienia cywilizacji pierwszym znanym psem był Sloughi, chart nabyty przez Egipcjan od koczowniczych plemion Berberow. Z czasem Egipcjanie rozpoczęli hodowlę innych ras. Niewielki rozmiarami pies-wilk służył do wypasu koz i owiec. Prawdopodobnie i ten rodzaj psa przybył do Egiptu od Berberow. Do strożowania w domach używano rasy Basenji.
Psy mieszkały w domach oraz uczestniczyły w codziennym życiu niemal każdej rodziny egipskiej.
W przypadku śmierci psa jego właściciel golił głowę na znak żałoby. Egipcjanie jako pierwszi w historii stworzyli prawo chroniące interesy psow. Za złe traktowanie psa właściciel mogł ponieść karę. Podobne prawa były zupełnie nieznane cywilizacjom nie tylko istniejącym w tym samym okresie, ale także przez następne 3 tysięcy lat. Wprawdzie nie istniało w Starożytnym Egipcie żadne prawo chroniące ludzkich niewolnikow przed złym traktowaniem, lecz pomimo tego możemy śmiało powiedzieć, że poziom humanitaryzmu, przynajmniej w odniesieniu do zwierząt, wyprzedził zdecydowanie resztę świata.
W Egipcie rownież zapoczątkowano użycie psow do celow medycznych. Grek Pitagoras opracował teorie transmigracji duszy w Egipcie. Według Pitagorasa istniała możliwość przekazania przez konającego duszy psu, tak aby ten ostatni doprowadził ją bezpiecznie do zbawienia. W myśl tej teorii przystawiano często pysk żywego psa do ust konającego człowieka, celem stworzenia warunkow do przejścia duszy.
Szczegolna pozycja psa w Starożytnym Egipcie jest zauważalna w częstotliwości jej występowania w sybolice religinej. Już w okresie pierwszego, częściowego zjednoczenia Dolnego i Gornego Egiptu około 4240 lat p.n.e. chart Set był symbolem Gornego Egiptu, podczas gdy sokoł Horus symbolizował pozostałą część kraju. Kiedy faraon Amenhotep IV wraz z krolową Neferetete doprowadzili do pełnego zjednoczenia Egiptu, kraj podzielony został na trzydzieści osiem okręgow, z ktorych każdy posiadał innego boga. Okręgi dwunasty oraz trzynasty czciły bogow o wyglądzie psa. Na szczeblu ogolnopaństwowym, pod wpływami naciskow Amenhotepa IV oraz kapłanow w stolicy Teby, Set doszedł do rangi czwartego pod względem ważności boga, zmieniając swoje imię na Anubis.
Każdy klan rodzinny wśrod możnych posiadał swe święte zwierzę, ktorego symbol miał zapewnić rodzinie ochronę boską. Najczęściej zwierzętami tymi były psy. W miarę upływu wiekow udział zwierząt w symbolice religijnej na poziomie państwa stopniowo zmalał. Było to szczegolnie zauważalne po przeniesieniu stolicy kraju przez faraona Amenhotepa IV z Teb do Heliopolis. Jednakże w symbolice religijnej na poziomie egipskich rodzin zmiany takie nie nastąpiły i prawdopodobnie należy to przypisać ogromnemu umiłowaniu zwierząt przez Egipcian.
Oprocz powszechnego posiadania psow do towarzystwa, Egipcjanie masowo używali swych chartow do polowań na bardzo rożnorodne zwierzęta.
Położenie geograficzne Egiptu, osłoniętego pustyniami oraz Morzem Czerwonym sprawiło, że kraj ten przez ponad 2,000 lat rozwijał się w warunkach pokoju. W rezultacie, Egipcianie przez długi czas nie rozwinęli umiejętności używania psow do wojen. Dopiero kiedy po doświadczeniach wojen z Hetytami nauczono się stosować je do celow militarnych, wyszkolone mastiffy zajęły stałe miejce w armiach Starożytnego Egiptu.
W tym samym czasie psy bardzo intensywnie używano w cywilizacjach rejonu Bliskiego Wschodu. Wśrod Sumerow oraz Akkadow psy uczestniczyły w niemal wszystkich czynnościach życia. Pilnowały stad owiec, zabawiały dzieci. Wynalazkiem Sumerow było koło do wozu. Duże wozy ciągnione przez woły miały zastosowanie w rolnictwie oraz transporcie. Rownolegle budowano małe wozki, ktore ciągnione przez psy dostarczały rozrywki dla jeżdżacych na nich dzieci.
Silną obecność psow w kulturze Sumerow podkreśla ich obecność w poezji. W wierszu opisującym warunki w niebie, po zakończeniu życia na ziemi, pies zostaje wymieniony wspolnie z dziećmi:
"- Lew nie zabija… wilk nie drapie owcy
Nieznany jest oddany dzieciom dziki pies…."
W 1726 roku p.n.e. Hetyci najechali Egipt. Wkrotce poźniej podobnej inwazji dokonali Heksyci. Obydwa ludy w swych strategiach militarnych posiadały oddziały złożone z ogromnych psow (molosow). Zarowno Heksyci jak i Hetyci wywodzili się z plemion Arian pochodzących z połnocnozachodniej części Indii. Niewykluczona jest zatem teoria przybycia molosow z terenow Indii. Niektorzy naukowcy przypisują nawet Arianom zasługę udomowienia psow. Przyjmuje się, że dwa powyższe ludy przeniosły umiejętności używania psow do wojen na tereny Bliskiego Wschodu.
W przeciwieństwie do Egiptu, starożytne cywilizacje Bliskiego Wschodu toczyły ze sobą nieustające wojny. Na przestrzeni wiekow doszło do gwałtownego rozwoju poziomu strategii wojskowych. Nauczono się zmasowanego użycia oddziałow łucznikow, budowano drewniane maszyny oblężnicze oraz fortyfikacje. Assyryjczycy byli mistrzami w wytwarzaniu broni i pancerza z brązu oraz żelaza. Umieli umiejętnie wykorzystywać ogień podczas bitew. Sumerowie wykorzystywali do wojen wyszkolone woły. Cyrus Wielki, jeden z najwybitniejszych strategow wojskowych wszechczasow oraz tworca pierwszego imperium o zasięgu światowym, używał do walki wielbłądy. Powszechne użycie psow podczas wojen było nieodłączną częscią strategii militarnych we wszystkich powyższych cywilizacjach. Jak istotne było znaczenie psow bojowych w tamtych czasach dokumentuje postępowanie niektorych władcow. Według Herodota, monarcha Persii Cyrus Wielki zwalniał całe miasta w podbitych prowincjach od obowiązku płacenia podatkow wojennych, pod warunkiem hodowania oraz szkolenia psow bojowych na potrzeby jego armii.
Wykopaliska archeologiczne z rejonow Asyrii oraz wielu sąsiednich okolic dowodzą używania bojowych psow do polowań na duże zwierzęta; lwy, dzikie konie itd. Szkielety dużych psow znajdowane są wspolnie ze szkieletami koni.
W jaskrawym przeciwieństwie do Starożytnego Egiptu, traktowanie psow w kulturach Bliskiego Wschodu było bardzo okrutne. Używane do celow militarnych czworonogi były systematycznie drażnione, charakteryzowała je gromna agresja, co z kolei siało postrach wśrod wrogow. Jednym ze sposobow karania buntownikow było wyrzucenie ich poćwiartowanych ciał na pożarcie psom.
Dopiero po podbiciu Egiptu przez Cyrusa Wiekiego, Persowie stopniowo przejęli od Egipcjan ich zwyczaje, łącznie z prawem zabraniającym złego traktowania zwierząt.
Niestety, wielowiekowe tradycje drastycznie niewłaściwego stosunku do psow w Starożytności na terenach Bliskiego Wschodu pozostawiły po sobie trwałe następstwa. Kiedy po wielu wiekach rodziła się religia muzułmańska, wizerunek rozwścieczonego, nieprzyjaznego ludziom psa był bardzo mocno utrwalony w świadomości społeczeństw tej części świata. Do tego należałoby wspomnieć o bardzo przykrych, osobistych doświadczeniach z psami tworcy Islamu, Mahometa. W rezultacie status psa w religii muzułańskiej jest bardzo niski.
cdn.
