Wybór opraw i soczewek okularowych uwarunkowany jest nie tylko ich przeznaczeniem, ale także walorami estetycznymi i predyspozycjami użytkowników. Różnorodność materiałów, powłok i konstrukcji opraw oraz soczewek okularowych może nas przyprawić o przysłowiowy zawrót głowy. Okulary bowiem nie tylko powinny korygować naszą wadę wzroku, być wygodne i jak najmniej dla nas uciążliwe, ale również pełnić funkcje estetyczne. Wyszczególniony poniżej przegląd uwarunkowań ułatwi Państwu podjęcie decyzji dotyczących właściwej oprawy i soczewek okularowych, jak również dodatków uszlachetniających.
Oprawy okularowe
Wybierając oprawy musimy brać pod uwagę wiele następujących czynników:
przeznaczenie okularów - okoliczność ta ma istotny wpływ na styl, wielkość i materiał opraw w zależności od tego czy będą to okulary do czytania, okulary ochronne czy też okulary sportowe.
budowę twarzy - generalnie przyjmuje się, że przy twarzy owalnej zaleca się oprawy okrągłe, a przy twarzy okrągłej - oprawy prostokątne. Oczywiście duży wpływ na dobór okularów ma obowiązująca moda.
rozmiary i wielkość naszej głowy oraz rozstawienie oczu -zalecane jest by nasze oczy znajdowały się w odpowiednim miejscu oprawy, a najlepiej w ich centrum. Ma to olbrzymi wpływ na grubość zewnętrznych części soczewek korekcyjnych, co jest szczególnie widoczne przy dużych mocach szkieł.
grubość szkieł - nie wszystkie oprawy są przystosowane do montażu soczewek o bardzo dużych mocach.
Przykładowo, modne ostatnio okulary, w których oprawę zastępują odpowiednie uchwyty mocujące soczewki dając nam złudzenie "okularów bez oprawy" nie będą estetycznie wyglądać przy mocy -10.00 D., gdyż wyeksponowana grubość soczewek występująca przy tej mocy będzie psuć estetyczny wygląd lekkości i delikatności tego rodzaju opraw.
podatność na uczulenia- niektóre oprawy metalowe w połączeniu z naszym ciałem mogą wywoływać reakcje alergiczne, czego skutkiem będą różnego rodzaju odbarwienia skóry. By tego uniknąć musimy zastąpić naszą metalową oprawę oprawą z tworzywa sztucznego lub szukać opraw antyalergicznych (bez dodatku niklu), takich jak oprawy tytanowe.
Oprawy korekcyjne
Wszystkie oprawy korekcyjne można podzielić na trzy podstawowe grupy:
oprawy z tworzyw sztucznych (plastic frames ) - bardzo plastyczne, lekkie, występujące w różnych kolorach. Oprawy tego typu zatracają z czasem swe plastyczne właściwości i twardnieją, co z kolei sprzyja pękaniu. Zalecane są dla osób ze skłonnościami alergicznymi.
oprawy metalowe - różnorodność stosowanych kształtów, materiałów oraz ich wytrzymałość czyni je najbardziej atrakcyjnymi. Oprawy tego typu zwykle są skręcane, co ułatwia wymianę soczewek nie oddziaływując negatywnie na wytrzymałość.
oprawy mieszane - tworzywo sztuczne i metal przeplata się tworząc wiele interesujących wariantów. W grupie tej spotykamy oprawy z tworzywa sztucznego z metalowymi zausznikami i na odwrót.
Soczewki korekcyjne
W ofercie salonów optycznych znajduje się wiele typów soczewek okularowych. Ich wybór uwarunkowany jest naszą wadą wzroku, jak również ich przeznaczeniem.
Ogólnie rzecz biorąc, soczewki okularowe ze względu na materiał z którego są wykonane można podzielić na kilka grup:
soczewki mineralne (glass lenses ) - tradycyjne soczewki szklane stosowane w optyce od dawna, które jednak z powodu wagi zostały całkowicie wyparte przez soczewki organiczne.
soczewki organiczne (plastic lenses) - wykonane z tworzyw sztycznych, bardzo lekkie i bezpieczne, ponieważ nie tłuką się, jakkolwiek są podatne na zarysowania. Są średnio 50% lżejsze od soczewek mineralnych.
soczewki z poliwęglanu (polycarb lenses) - soczewki o bardzo dużej wytrzymałości mechanicznej i około 25% lżejsze i cieńsze od soczewek organicznych.
soczewki o podwyższonym współczynniku załamania (high index lenses ) - tworzą osobną grupę, gdyż ze względu na swe właściwości optyczne mogą być od 30-50% lżejsze i cieńsze od soczewek tradycyjnych.
Ze względu na budowę soczewki okularowe można sklasyfikować ponadto na następujące grupy:
1. soczewki jednoogniskowe (single vision) - stosowane do korygowania jednej wartości, na przykład służące tylko do czytania lub tylko do patrzenia w dal.
2. soczewki dwuogniskowe (bifocal lenses) - zbudowane z położonych obok siebie dwóch płaszczyzn korekcyjnych: jednej - do dali, drugiej - do czytania. Wadą tego typu soczewek jest brak płaszczyzny służącej do korekcji wartości pośrednich, na przykład do pracy przy komputerze oraz widoczna linia podziału obu płaszczyzn.
3. soczewki trzyogniskowe (trifocal lenses) - składające się z trzech płaszczyzn korekcyjnych: do dali, wartości pośrednich i do bliskich odległości.
Wszystkie trzy segmenty są wyraźnie oddzielone i widoczne.
4. soczewki progresywne (progressive lenses, PAL) - zaawansowane technologicznie soczewki z płynną ogniskową, posiadające możliwości korekcji do wszystkich odległości oraz bardzo estetyczne ze względu na niewidoczne linie podziału poszczególnych segmentów.
Wszystkie rodzaje soczewek korekcyjnych mogą występować w postaci:
asferycznej - soczewka nie stanowi wycinka sfery, tak jak miało to miejsce w soczewkach tradycyjnych, lecz dzięki odpowiedniej obróbce sfery zewnętrznej i wewnętrznej soczewki i odpowiednie ich dopasowanie uzyskuje się jednakową moc optyczną w każdym punkcie soczewki, poprawiając właściwości optyczne i eliminując zniekształcenia. Wpływa to też na zmniejszenie ciężaru i grubości soczewki.
fotochromowej - soczewki zmieniające swe zabarwienie pod wpływem promieni słonecznych (jaśnieją i ciemnieją w zależności od natężenia światła) stosowane przy wrażliwych oczach lub w okularach słonecznych. Występują w trzech podstawowych kolorach: brązowym, szarym i zielonym.
Warstwy uszlachetniające
soczewki korekcyjne
Soczewki korekcyjne mogą być pokrywane warstwami uszlachetniającymi, co podnosi ich własności optyczne i wpływ na komfort. Poniżej zamieszczamy ich przegląd:
warstwa utwardzająca (scratch resistant) - powoduje wzrost odporności na zarysowania.
warstwa antyrefleksyjna (A/R, reflection free) - powłoka eliminująca odbicia światła od powierzchni soczewki, poprawiająca ostrość widzenia. Stosowana jest do pracy przy komputerach lub jeździe samochodem. Występuje w różnych odcieniach i postaciach: A/R, Crizal, Zeiss, Teflon.
warstwa hydrofobowa (antywodna) - ułatwiająca utrzymywanie soczewki w czystości i zapobiegająca zaparowywaniu soczewek.
warstwa polaryzacyjna (polarized lenses) - polaryzująca światło i zmniejszająca odbicia światła od innych przedmiotów. Stosowana głównie w okularach dla kierowców, wędkarzy i w okularach słonecznych.
warstwa UV400 - bezbarwna powłoka zabezpieczająca nasze oczy przed szkodliwym rakotwórczym promieniowaniem ultrafioletowym.
Ostateczny wybór oprawek i soczewek okularowych zależy od Państwa. W podjęciu decyzji pomocny będzie doświadczony optyk, który poinformuje Państwa o różnorodnych możliwościach zakupu.
Na koniec - porada. Nie używajmy okularów przypadkowo kupionych za przysłowiowe grosze. Nie tylko nie spełnią funkcji korekcyjnych, ale zaszkodzą oczom, co może doprowadzić do późniejszych komplikacji. Okulary powinny być dobrane specjalnie dla Twoich oczu z uwzględnieniem odpowiedniej odległości źrenic oraz odpowiedniej mocy.
Autor artyku³u, S³awomir Leœniak jest w³aœcicielem
salonu optycznego "Express Optical"
Adres: 6615 W. Irving Park Road
Chicago IL 60634
Tel. 773-427-2596
