Projekt zniesienia wiz amerykańskich dla polskich obywateli powraca przy niemal każdej okazji spotkania prezydentów Polski i USA, czy też wizyt dyplomatycznych polityków obu krajów. Przedmiotem dyskusji jest właściwie wprowadzenie Polski na listę krajów, które do Stanów Zjednoczonych mogą przyjeżdżać bez wiz. Dotyczy to oczywiście wyłącznie osób przybywających do USA turystycznie. W poprzednich edycjach "Monitora" nie zajmowałam się tematem programu bezwizowego, bo nie dotyczyło to wielu czytelników, ale skoro nasi politycy walczą o ten plan, to warto mu się przyjrzeć.
Wczoraj, po raz kolejny, prezydent RP Aleksander Kwaśniewski i prezydent USA George Bush poruszyli temat wiz podczas wizyty w Białym Domu. Obietnice sekretarza stanu USA Condoleezzy Rice podczas jej wizyty w Posce kilka dni temu ożywiły pewne nadzieje na zniesienie wiz dla Polaków. Po raz pierwszy politycy polscy znaleźli aliantów w Kongresie USA, w którym reprezentantka z Connecticut, Nancy Johnson, zaproponowała ustawę włączającą Polskę na listę krajów, których obywatele mogą wjeżdżać do USA turystycznie bez wiz. Ustawę tę również wspierają inni reprezentanci, między innymi Daniel Lipinski i John Shimkus, obaj z Illinois.
Od projektu ustawy do jej zatwierdzenia jest jednak bardzo daleko i wielu pracowników Departamentu Stanu i reprezentantów w Kongresie sprzeciwia się temu projektowi ze względu na obawy, że obywatele Polski zaczną masowo przyjeżdżać i zostawać nielegalnie w USA.
Prezydent Kwaśniewski podsumował swoje wczorajsze negocjacje w sprawach wizowych następująco:
"Mieliśmy okazję do rozmów o współpracy dwustronnej. Chcę powiedzieć, że Prezydent Bush i ja przyjęliśmy tak zwaną "mapę drogową" rozwiązania problemu wizowego. Oznacza to wprowadzenie bardzo wielu konkretnych decyzji, które powinny ułatwiać dostęp obywatelom Polski do wiz. Przede wszystkim jest to anulowanie wszelkich zaszłości sprzed 1989 roku, stworzenie łatwiejszych procedur, przejrzenie wszystkich dotychczasowych aktów, które określają sprawy wizowe oraz współpracę z Kongresem amerykańskim dla dalszych ułatwień. Mam nadzieję, że ta "mapa drogowa", która została przez nas wspólnie zaakceptowana, a która wymaga także ze strony polskiej przestrzegania reguł, jakie w Ameryce obowiązują, zdejmie problem, który przez lata był przez polską opinię publiczną dyskutowany."
Wygląda więc na to, że przynajmniej na razie strona amerykańska jest dość daleko od konkretnych rozwiązań.
O co więc walczą nasi politycy w USA? Czym jest program bezwizowych wizyt i czy naprawdę jest on warty tylu starań?
Program bezwizowy
Visa Waiver Program - program bezwizowy stanowi odstępstwo od prawa imigracyjnego, które generalnie wymaga, aby cudzoziemiec wjeżdżający do USA miał wizę wjazdową. Program ten pozwala na wjazd bezwizowy dla osób, które przybywają do USA w celach turystycznych lub na krótkie wizyty służbowe. Wjazd bezwizowy pozwala na pozostanie w USA na maksymalnie 90 dni. Visa Waiver Program został wprowadzony w 1986. Był to program tymczasowy. Spotkał się on z poparciem zarówno Departamentu Stanu jak i reprezentantów przemysłu turystycznego. Miał na celu odciążenie konsulatów USA w krajach, z których przybyło najwięcej turystów, a gdzie odmowy wiz zdarzały się rzadko. Drugim celem programu było promowanie wymiany gospodarczej i kulturalnej oraz poprawa stosunków między USA a wybranymi krajami.
W dniu 30 października 2000 prezydent Clinton podpisał ustawę prawną, która zmieniła program z tymczasowego na stały. Wprowadziła ona jednak pewne dodatkowe elementy jak: nowe kryteria co do wyboru państw, które znajdują się na liście, nowe kryteria, które trzeba spełnić by na liście się utrzymać, wymaganie, aby paszporty osób korzystających z programu były czytelne maszynowo, nowe wymagania dochodzenia w sprawie bezpieczeństwa publicznego, wprowadzono regularne raporty do Kongresu co do procentu odmawianych wiz w krajach, które starają się o dostęp do programu, oraz nowe elektroniczne kontrole wjazdów i wyjazdów.
Lista krajów objętych programem bezwizowym:
Na liście Visa Waiver Program znajdują się obecnie następujące państwa: Andora, Australia, Austria, Belgia, Brunei, Dania, Finlandia, Francja, Niemcy, Islandia, Irlandia, Włochy, Japonia, Lichtenstein, Luksemburg, Monako, Nowa Zelandia, Holandia, Norwegia, Portugalia, San Marino, Singapur, Słowenia, Hiszpania, Szwecja, Szwajcaria i Wielka Brytania. Z listy zostały usunięte Argentyna (w 2002 roku) i Urugwaj (w 2003 roku.)
Kto znajduje się na liście zależy od Prokuratora Generalnego i doradców Departamentu Stanu i uzależnione jest od procentu odmów wiz w ciągu ostatnich dwóch lat. Tylko kraje z najniższym procentem odmów będą kwalifikowały się na program bezwizowy. To oczywiście jest ta najważniejsza przeszkoda dla Polski, ponieważ procent odmawianych wiz jest jeszcze nadal bardzo wysoki. Jest to oczywiście spowodowane wysokim procentem osób, które zostają w USA po wstępnym wjeździe na wizy tymczasowe.
Państwa obecnie znajdujące się na liście mogą z niej być usuniete jeśli wzrośnie w nich procent odmawianych wiz lub jeśli sytuacja polityczna sprawi, że obecność któregoś z państw na liście zagraża bezpieczeństwu narodowemu USA. Uwzglęnienie państwa na liście bezwizowej lub zdjęcie państwa z tej listy nie podlega apelacji sądowej i żadne państwo nie ma możliwości odwołania od takiej decyzji.
Proces inspekcji wjazdowej.
Aby wjechać na program bezwizowy trzeba spełniać następujące warunki:
s być obywatelem jednego z krajów znajdujących się na liście
s wjeżdżać do USA w celu odbycia wizyty (turystycznej lub służbowej)
s mieć wypełnioną kartkę I-94W (którą dostaniemy w samolocie)
s mieć czyste konto imigracyjne, to znaczy nie mieć poprzednich nielegalnych pobytów, lub nielegalniej pracy, lub innych przewinień imigracyjnych (to zostanie sprawdzone w komputerze biura imigracyjnego). Należy przypomnieć, że osoby, u których znalezione zostaną przewinienia będą odesłane z powrotem do kraju, z którego przyjechały.
s trzeba zrzec się możliwości obrony w sądzie imigracyjnym, jeśli jest się podejrzanym o przewinienie imigracyjne
s trzeba zrzec się możliwości apelacji jeśli wydana jest decyzja negatywna co do statusu imigracyjnego
s trzeba posiadać bilet powrotny (na powrót w okresie do 90 dni od wjazdu)
Problemy z wjazdem bezwizowym
s wjazd bezwizowy nie może być przedłużony (90 dni to okres maksymalny)
s wjazd bezwizowy nie może być zamieniony na inny status, typu wiza studencka lub pracownicza
s z wjazdu bezwizowego nie można starać się o pobyt stały, chyba, że przez małżeństwo z obywatelem USA lub przez dorosłe dziecko, które jest obywatelem USA
s wjazd bezwizowy nie daje możliwości odwołania się od negatywnych decyzji biura imigracyjnego
s wjazd bezwizowy nie daje możliwości stawania przed sądem imigracyjnym, aby bronić się od deportacji; biuro imigracyjne może deportować jeśli stwierdzi, że nastąpiło przewinienie imigracyjne, a od tej decyzji na wjeździe bezwizowym nie ma odwołania
s jeśli ktoś został dłużej niż 90 dni (nawet o jeden dzień), to na następny wjazd musi już starać się o wizę w konsulacie USA
s pozostanie dłużej niż pozwala na to program (90 dni) o 180 dni powoduje 3-letni zakaz powrotu, pozostanie dłużej niż rok powoduje 10-letni zakaz powrotu.
s odmowa wjazdu bezwizowego może być naprawiona tylko przez staranie się o wizę w konsulacie USA, ponieważ od odmowy takiej nie ma odwołania.
Ze względu na fakt, że znaczna część Polaków przybywających do USA na wizach turystycznych zamienia je na inne, przedłuża, zostaje nielegalnie lub chce starać się o pobyt stały, nie jestem pewna czy wprowadzenie bezwizowego wjazdu dla Polaków byłoby korzystne dla ich przyszłej strategii imigracyjnej. Wielu z Państwa obecnie starających się o pobyt stały, przedłużenie lub zamianę wizy nie mogłoby się kwalifikować na przywileje imigracyjne gdybyście wjechali tutaj bezwizowo.
No cóż, w obecnej sytuacji i tak nie zapowiada się na zmiany w ruchu wizowym dla Polaków, ale mam nadzieję, że lektura powyższego artykułu wyjaśniła Państwu o co walczą nasi politycy.
Autorką artykułu jest Agata Gostyńska Frakt.
Adwokat imigracyjny i rodzinny
Tel. (312) 644-8000
Adres: 100 W. Monroe, Suite 1705 Chicago, IL 60603
