Choroby przyzębia są uważane za tak stare, jak historia ludzkości. Początkowo starano się choroby przyzębia leczyć naturalnymi metodami, które nie dawały oczekiwanych rezultatów. Nowoczesne leczenie oparte na bazie naukowej i wyrafinowanej aparaturze rozwinęło się dopiero w XVIII wieku. Kiedy u pacjenta zdiagnozowano zapalenie przyzębia, dentysta poinformował go, że za 5 lat będzie nosił protezę. W latach 50 tych XX wieku choroby leczono głównie poprzez oczyszczanie korzeni i ekstrakcję zębów. Do lat siedemdziesiątych leczono przede wszystkim objawy chorób przyzębia. Dzięki pionierom badań dowiedzieliśmy się, co powoduje choroby przyzębia, jak je leczyć i zapobiegać. Najważniejszymi aspektami współczesnej koncepcji leczenia przyzębia jest określenie i leczenie przyczyny choroby przyzębia u każdego pacjenta oraz zapewnienie leczenia dostosowanego do stopnia zaawansowania choroby indywidualnego pacjenta.
Choroby przyzębia, powszechnie znane jako choroby dziąseł, są powszechnym schorzeniem jamy ustnej, z którymi borykają się miliony ludzi na całym świecie. Obejmują one szereg stanów zapalnych, które wpływają na tkanki otaczające i podtrzymujące zęby. Choroby przyzębia zaczynają się najczęściej od zapalenia dziąseł, charakteryzującego się czerwonymi, opuchniętymi i łatwo krwawiącymi dziąsłami.
Płytka nazębna i kamień osadza się wzdłuż linii dziąseł, co prowadzi do stanu zapalnego i infekcji. Choroby dziąseł są bezbolesne, przewlekłe i są główną przyczyną utraty zębów. Przyczyn chorób przyzębia jest wiele. Do najczęstszych należą: zła higiena jamy ustnej, palenie tytoniu, genetyka, zmiany hormonalne, oraz schorzenia, takie jak cukrzyca. Ostatnie badania wykazały, że Covid 19 oraz ciągłe stany zapalne w organizmie także przyczyniają się do rozwoju chorób przyzębia.
Nieleczone choroby przyzębia mogą prowadzić do poważnych powikłań związanych ze zdrowiem jamy ustnej i wpływać na ogólne samopoczucie.
Choroby przyzębia przyczyniają się do:
- Utraty zębów: W miarę postępu choroby może dojść do zniszczenia kości i dziąseł, które podtrzymują zęby, co prowadzi do utraty zębów.
- Uszkodzenia kości: Zaawansowane zapalenie przyzębia może powodować znaczną utratę kości wokół zębów, pogarszając ich stabilność i prowadząc do utraty zębów.
- Przerostu dziąseł: Długotrwała akumulacja bakterii może prowadzić do stanu zapalnego, utraty masy kostnej, przerostu dziąseł, a w konsekwencji powstawania kieszonek wokół zębów.
- Recesji dziąseł: Choroby przyzębia mogą również powodować utratę kości, co powoduje cofanie się dziąseł, odsłaniając korzenie zębów i czyniąc je podatnymi na próchnicę i nadwrażliwość.
- Innych zagrożeń dla zdrowia: Badania naukowe wykazują związek między chorobami przyzębia a różnymi ogólnoustrojowymi schorzeniami, w tym chorobami układu krążenia, cukrzycą, infekcjami dróg oddechowych, nowotworami i demencją.
Biorąc pod uwagę poważne konsekwencje, niezwykle ważne jest szybkie leczenie chorób przyzębia. Lekarz dentysta po dokładnej analizie stanu zdrowia jamy ustnej może zaproponować leczenie chirurgiczne lub niechirurgiczne.
Leczenie niechirurgiczne to:
- Procedura głębokiego czyszczenia, która polega na usuwaniu płytki nazębnej, kamienia nazębnego i toksyn bakteryjnych z powierzchni zębów i ich korzeni poniżej linii dziąseł. Zabieg ten wykonuje się w celu leczenia chorób przyzębia poprzez eliminację infekcji bakteryjnych, zmniejszenie stanu zapalnego i wspomaganie gojenia tkanki dziąseł. Zabieg ten ma na celu zapobieganie dalszemu postępowi chorób przyzębia, przywrócenie zdrowia dziąseł i utrzymanie optymalnej higieny jamy ustnej.
- Terapia laserowej redukcji bakterii (LBR) w periodontologii polega na wykorzystaniu technologii laserowej do namierzania i eliminowania szkodliwych bakterii z dziąseł i kieszonek przy zębnych. Jest to nieinwazyjna procedura, której celem jest zmniejszenie stanu zapalnego i ryzyka rozwoju chorób przyzębia.
- Miejscowa antybiotykoterapia: Miejscowa antybiotykoterapia bakteryjna to metoda leczenia stosowana w periodontologii, polegająca na umieszczaniu antybiotyków bezpośrednio do kieszonek przy zębnych w celu ukierunkowania i wyeliminowania szkodliwych bakterii. Terapia ta ma na celu zwiększenie skuteczności leczenia chorób przyzębia, wspomaganie gojenia tkanki dziąseł i zapobieganie postępowi chorób przyzębia.
Leczenie niechirurgiczne jest minimalnie inwazyjne i często wystarczające do leczenia wczesnych i umiarkowanych stadiów chorób przyzębia. Metody niechirurgiczne zatrzymują postęp choroby, zmniejszają stan zapalny i wspomagają gojenie tkanki dziąseł.
Leczenie chirurgiczne
Leczenie chirurgiczne stosowane jest w leczeniu infekcji przyzębia, gdy metody niechirurgiczne są nieskuteczne. Chirurgia ma na celu usunięcie infekcji, naprawę uszkodzonych tkanek i przywrócenie zdrowia jamy ustnej, gdy metody niechirurgiczne nie są wystarczające, aby zatrzymać postęp choroby. W leczeniu przerostu dziąseł wskazana jest chirurgia przyzębia.
Do tego typu schorzeń należą:
- Przewlekły stan zapalny: Bakterie znajdujące się w płytce nazębnej wytwarzają toksyny, które podrażniają dziąsła, prowadząc do przewlekłego stanu zapalnego.
- Zwłóknienie: Długotrwały stan zapalny może wywołać proces zwany zwłóknieniem, podczas którego tkanka łączna dziąseł staje się pogrubiona i przerośnięta.
- Skutki uboczne leków: Niektóre leki, takie jak leki przeciwdrgawkowe, leki immunosupresyjne, mogą powodować przerost dziąseł jako efekt uboczny, zaostrzając skutki gromadzenia się bakterii.
- Zła higiena jamy ustnej, która może powodować gromadzenie się płytki bakteryjnej i tworzenie się kamienia. Leczenie chirurgiczne staje się konieczne, aby zaradzić przerostowi dziąseł i powstawaniu kieszonek, gdy inne techniki nie przynoszą oczekiwanych rezultatów.
Do najczęstszych zabiegów chirurgii przyzębia należą:
- Procedury przeszczepu kości: Poważna utrata kości może wymagać zabiegów przeszczepiania kości w celu regeneracji utraconej kości i wsparcia stabilności zębów.
- Procedury polegające na usunięciu nadmiaru tkanki dziąseł, która narosła nad zębami, powodując powstawanie kieszonek. Wykonuje się je w celu wyeliminowania kieszonek, w których mogą gromadzić się bakterie, a tym samym zmniejszenia ryzyka rozwoju chorób przyzębia.
- Przeszczepy tkanek miękkich: Recesja dziąseł to odsłonięcie korzeni zębów w wyniku utraty tkanki dziąseł. Recesję dziąseł można zatrzymać poprzez przeszczepy tkanek miękkich do obszarów dotkniętych recesją, aby przywrócić prawidłową linię dziąseł. Przeszczepy dziąseł pomagają chronić odsłonięte korzenie zębów, zmniejszyć nadwrażliwość i poprawić estetykę, zapobiegają dalszej recesji poprzez zwiększenie grubości tkanki, co pomaga wspierać zdrowie jamy ustnej.
Leczenie chirurgiczne jest niezbędne w leczeniu zaawansowanych chorób przyzębia i przywracaniu zdrowia jamy ustnej. Dzięki metodom chirurgicznym można skutecznie usunąć głęboko zakorzenioną infekcję, naprawić uszkodzone tkanki i odbudować struktury podporowe wokół zębów.
Choroby przyzębia stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia jamy ustnej i ogólnego samopoczucia. Wczesna interwencja, zarówno niechirurgiczna, jak i chirurgiczna, ma kluczowe znaczenie dla zatrzymania postępu choroby, zapobiegania utraty zębów i zachowania funkcji jamy ustnej. Regularne kontrole stomatologiczne i przestrzeganie właściwej higieny jamy ustnej są niezbędne w zapobieganiu i leczeniu chorób przyzębia.
Jeśli podejrzewasz, że cierpisz na chorobę dziąseł konieczna jest wizyta u periodontologa. Periodontolog to lekarz dentysta z dodatkowym 3-letnim stażem, specjalizujący się w profilaktyce, najnowocześniejszych technikach diagnostyki i leczenia chorób przyzębia. Periodontolog jest również specjalnie przeszkolony w zakresie wszczepiania implantów dentystycznych. Periodontologia jest jedną z zaledwie 8 specjalności uznawanych przez American Dental Association. Wczesna interwencja ma kluczowe znaczenie dla zatrzymania postępu choroby, zapobiega utracie zębów i pozwala zachować prawidłowe funkcjonowanie jamy ustnej.
Dorothy A. Anasinski, D.D.S.
Specialist in Periodontics and Dental Implants
Assistant Clinical Professor,
Postgraduate Periodontics, University of Illinois
Diplomat, American Board of Periodontology
Dental Specialists of Niles, P.C.
