Co roku w USA 100 milionow osob nabywa rozne dobra i uslugi w drodze sprzedazy wysylkowej, zamawiajac je przez telefon lub listownie. Coraz czesciej tez, zamiast jechac do shopping mall, siada sie przed monitorem domowego komputera i dokonuje zakupow przyciskajac odpowiednie klawisze. Mimo ze wiekszosc tych transakcji przebiega gladko, ku zadowoleniu klientow i sprzedawcow, zdarza sie, ze klient otrzymuje nie to, czego oczekiwal i za co czesto juz zaplacil. Czasami nie otrzymuje nic. Przyczyny moga byc rozne: fatalny zbieg okolicznosci, czyjes niedbalstwo, niefachowosc.
Niekiedy jednak ktos bardzo fachowo dba o to, zeby tylko wyludzic od nas pieniadze. Co prawda, oszustwa stanowia tu raczej wyjatek niz regule. The National Association of Attorneys General ocenia, ze co roku lupem roznego rodzaju oszustow, poslugujacych sie telemarketingiem i sprzedaza wysylkowa (mail-order), pada blisko $10 mld. Jesli nie chcesz, by statystyka ta objela takze Twoje pieniadze, musisz:
- przestrzegac "przykazan madrego klienta"
- znac chroniace Cie przepisy prawne.
Przykazania madrego klienta
1. Kieruj sie zdrowym rozsadkiem, stosujac regule: Nikt Ci nie da nic za darmo, a jesli cos brzmi zbyt dobrze, zeby bylo prawdziwe, zapewne prawdziwe nie jest. Jesli zdarzy sie wyjatek od reguly, bedzie to mila niespodzianka, ktora poprawi Ci humor na reszte dnia i przywroci nieco wiary w czlowieka, ale... nie zapominaj o regule.
2. Gdy zadzwoni telefoniczny sprzedawca, popros go o podanie nazwiska, numeru telefonu, przyslanie szczegolowych informacji na pismie. Gdy odmowi, zakoncz rozmowe.
3. Nigdy nie podawaj numeru swej karty kredytowej, konta bankowego, Social Security, jesli nie znasz firmy lub jej nie sprawdziles.
4. Przed zamowieniem czegokolwiek sprawdz reputacje nie znanej Ci firmy w Better Business Bureau w poblizu jej siedziby.
5. Zapoznaj sie dokladnie z zasadami, na jakich firma udziela gwarancji i zwraca pieniadze. Gdy masz watpliwosci, zadzwon do firmy. Jesli nie otrzymasz wyczerpujacych informacji, a takze jesli firma nie oferuje satisfaction guaranteed (mozliwosci zwrotu towaru i otrzymania pieniedzy, gdy nie jestes w pelni zadowolony), nie kupuj w tej firmie.
6. Przyjrzyj sie oplacie shipping and handling (koszty przesylki i administracyjne). Czasem jest ona stala, niekiedy zwiazana z waga lub cena zamowionych artykulow. Zastanow sie, czy po uwzglednieniu tej oplaty nie oplaci sie raczej kupic taki sam lub podobny artykul w pobliskim sklepie.
7. Zachowaj dokumentacje swych transakcji: wycinki z ogloszeniami, strony katalogow, kopie zamowien. Jesli nie robisz kopii, zapisz przynajmniej daty zamowien, nazwy zamowionych artykulow, wniesione oplaty, nazwy, adresy i telefony firm.
8. Gdy nadejdzie zamowiona przesylka, otworz ja jak najszybciej i sprawdz, czy otrzymales artykuly, jakie zamowiles i czy sa one w nienagannym stanie. Nie wyrzucaj opakowania, zanim nie jestes pewien, ze chcesz artykuly zatrzymac. Niektore firmy wymagaja, by zwracany towar byl odeslany w oryginalnym opakowaniu. Jesli zdecydujesz sie na zwrot towarow, wyslij je przesylka ubezpieczona lub polecona, wraz z wyjasnieniem przyczyny zwrotu i podaniem metody, jaka zaplaciles.
9. Gdy otrzymasz zawiadomienie o wygraniu wspanialej nagrody, przypomnij sobie przykazanie nr 1. Przeczytaj caly list bardzo uwaznie. Jesli nawet cos wygrales, niemal z pewnoscia ma to znacznie mniejsza wartosc niz by wynikalo z naglowkow tlustym drukiem.
10. Nie zawieraj transakcji z firmami, ktore:
- dzwonia i prosza o numer Twej karty kredytowej;
- nie podaja swego numeru telefonu, zebys mogl zadzwonic;
- sprzedaja produkty o nazwach przypominajacych renomowane firmy;
- nie podaja szczegolowych opisow produktow w ogloszeniach lub przez telefon, gdy zadzwonisz;
- obiecuja Ci automatyczny udzial w loterii (sweepstakes) z atrakcyjnymi nagrodami, gdy cos u nich kupisz (zgodnie z prawem, nie wolno uzalezniac udzialu w loterii od zakupu towarow).
Chronia Cie przepisy prawne. Ochrona prawna klientow firm wysylkowych zajmuje sie Federal Trade Commission (FTC). Zgodnie z przepisami FTC Mail-Order Rule, firma wysylkowa musi wyslac Ci zamowione dobra w ciagu 30 dni od otrzymania listownie, telefonicznie, faksem czy komputerem - Twego zamowienia i zaplaty, chyba ze w swych ogloszeniach, katalogach podaje inny termin.
Jesli firma nie moze sie zmiescic w terminie, musi Cie o tym powiadomic i przyslac oplacona zwrotna karte pocztowa, ktora odsylasz firmie po zaznaczeniu, czy rezygnujesz z transakcji i zadasz zwrotu pieniedzy, czy tez zgadzasz sie na nowy termin dostawy.
Gdy rezygnujesz z kupna, firma musi odeslac Ci pieniadze w ciagu 7 dni jesli placiles karta kredytowa - przelac na konto Twojej karty w ciagu jednego cyklu rachunkowego. Gdy firma nie moze dotrzymac takze drugiego terminu, znowu musi, w takiej samej formie jak poprzednio, umozliwic Ci odstapienie od transakcji.
Przepisy omawianej Mail-Order Rule nie odnosza sie do klubow ksiazkowych i plytowych, obrobki filmow fotograficznych, sprzedazy nasion i roslin, prenumeraty pism oraz zamowien platnych przy odbiorze - C.O.D.
Jesli placisz za pomoca karty kredytowej, chronia Cie rowniez przepisy Fair Credit Billing Act, zgodnie z ktorymi mozesz powstrzymac sie od uiszczania oplat, z jakimi sie nie zgadzasz. W takim wypadku musisz w ciagu 60 dni napisac o Twym problemie do firmy emitujacej Twoja karte kredytowa, ktora ma obowiazek przeprowadzic dochodzenie w tej sprawie. Jesli spor zostanie rozstrzygniety na Twoja korzysc, nie musisz wnosic oplat spornych i innych, ktore w tym czasie sie pojawily. Gdy przegrasz spor, musisz uregulowac wszelkie optaty.
Bezplatna broszure dotyczaca Fair Credit Billing Act otrzymasz z: Federal Trade Commission, Public Reference, Washington, DC 20580.
I jeszcze o dwoch pozycjach, ktore moga figurowac na druku zwyklego zamowienia:
Zgodnie z przepisami, masz obowiazek zaplacic podatek od sprzedazy (sales tax), jesli firma mail-order lub telemarketingowa jest "obecna fizycznie", np. ma magazyn lub centrum dystrybucji w stanie, gdzie mieszkasz lub jesli Twoj stan wymaga placenia sales tax.
Firma mail-order ma prawny obowiazek zapewnienia, zeby towar dotarl do Twego domu, czasem jednak stara sie - i jest to legalne - obciazyc Ciebie oplata za pocztowe ubezpieczenie. Jesli znajdziesz taka pozycje na druku zamowienia, mozesz ja pominac.
Gdy wynikna problemy
Skontaktuj sie najpierw z firma, gdzie dokonales zakupu. Podaj szczegoly transakcji, obiecaj wyslac kopie dokumentow. Dbajaca o dobre imie firma zalatwia zazwyczaj problemy w ciagu kilku dni. Jesli jednak nie nastapi to w ciagu 30 dni, napisz do:
The Direct Marketing Association,
Mail Order Actlon Line,
1101 l7th Street NW, Suite 705,
Washington, DC 20036-4704.
Opisz dokladnie transakcje, wyslij kopie dokumentow. Pracownicy tego biura skontaktuja sie z firma i poprosza o rozwiazanie problemu w ciagu 30 dni. Interwencja taka, jesli tylko firma w tym czasie nie zbankrutuje, konczy sie czesto sukcesem, gdyz firmy mail-order obawiaja sie przekazywania spraw organom scigania.
Jesli jednak nie uda sie rozwiazac problemu, skontaktuj sie ze stanowa agencja ochrony konsumentow, dzialajaca przewaznie w ramach The State Attorney General"s Office. Czesto sklania ona uparte firmy do zmiany stanowiska. Skargi co do ofert handlowych dostarczanych droga pocztowa, nalezy skladac do lokalnego naczelnika poczty (postmaster) lub inspektora pocztowego (postal inspector).
Jesli masz zastrzezenia do dzialalnosci firmy telemarketingowej, napisz do:
Federal Trade Commission - Marketing Practices,
6th Street and Pennsylvania Ave. N.W.,
Washington, DC 20580.
FTCoferuje bezplatne broszury dotyczace oszustw w ramach telemarketingu i mail-order oraz ochrony przed nimi za posrednictwem firm emitujacych karty kredytowe. Mozesz je zamowic w:
Federal Trade Commission, Public Reference Section
6th Street and Pennsylvania Avenue NW, Suite 130,
Washington, DC 20580,
tel. 202/326-2222.
Poswiecona tymze problemom bezplatna broszure "Too Good to Be True" otrzymasz piszac pod adresem: Consumer Information Center, Pueblo, CO 81009.
Artykul przedrukowano za zgoda Polskiego Poradnika "Sukces" - 225 Park Line; Douglaston, NY 11363,
tel. (718) 224 - 3492
