Wiele problemow zdrowotnych powstaje z powodu nadmiernego i nieprawidlowego odzywiania. Z drugiej strony sa tez problemy medyczne doprowadzajace do nadmiernego spozywania pokarmow i otylosci. Problem otylosci jest zlozonym problemem medycznym, psychologicznym, spolecznym. Bardzo czesto zajmuja sie nim osoby nie majace wystarczajacej wiedzy na ten temat, a medycyna z kolei traktuje go zbyt naukowo i schematycznie. Z jednej strony mamy do czynienia z nieskonczona iloscia "cudownych diet", "programow odchudzajacych", "klinik zdrowego zywienia", z drugiej strony "pigulke" i zabiegi operacyjne. Nie bede tu dyskutowal na temat poszczegolnych diet, ktore zalecaja czesto rozne niefizjologiczne metody nie majace nic wspolnego ze zdrowym zywieniem, a nawet ze zdrowym rozsadkiem ale pozwole sobie przedstawic Panstwu swoj punkt widzenia oparty troche na dostepnych badaniach naukowych, troche na doswiadczeniu, troche na zdrowym rozsadku.
Otylosc powstaje w wyniku zaburzen rownowagi pomiedzy dowozem kalorii a ich zuzyciem przez nasz organizm. Nie ma cudow. Za duzo jemy lub za malo sie ruszamy. Rozwiazanie jest rowniez proste: mniej jesc lub ruszac sie wiecej.
Rozpatrzmy problem aktywnosci ruchowej. Podczas wysilku fizycznego mozemy spalic dodatkowo pomiedzy 1.5 do 8.5 kilocalorii (kcal) na kilogram wagi ciala na godzine. Oznacza to, ze dla kogos wazacego 70 kilogramow ilosc energii, ktora spalamy dodatkowo waha sie w granicach od 105 do 595 kcal. Amerykanie sa przyzwyczajeni do nazwy " calorie", ktora jest 1000 razy wieksza od naukowej "kalorii". Upraszcza to sposob operowania zerami i do dalszych rozwazan bede sie poslugiwal mianownictwem "amerykansko-dietetycznym".
Ilosc spalanych kalorii zalezy raczej od naszej wytrzymalosci na wysilek raczej anizeli od samej pracy jaka wykonujemy. Jedni spalaja wiecej nie meczac sie przy tym, inni zmecza sie zanim zaczna robic cokolwiek. Ludzie otyli z reguly sa mniej ruchliwi. Problem otylosci polega jeszcze dodatkowo na tym, ze ludzie otyli fizjologicznie potrzebuja mniej energii na utrzymanie swojej wagi w przeliczeniu na kilogram wagi ciala. Otylosc ma wiec tendencje do samoutrwalania sie. Ludzie otyli potrzebuja wiekszego wysilku lub dowozu mniejszej ilosci energii, zeby zaczac tracic wage. Sukcesem czesto jest jezeli przestaja tyc.
Chcialbym Panstwu przedstawic model diety wypracowany przeze mnie, ktory opiera sie na bardzo prostej zasadzie jedzenia mniej. Nie kazdy ciezko pracuje, nie kazdy moze ciezko cwiczyc, nie kazdy moze sobie odmowic przyjemnosci jedzenia szczegolnie w sytuacji, kiedy czesto jest to jedyna przyjemnosc na ktora mozemy sobie pozwolic. Malo ktory pacjent wytrzyma diete, ktora mu nie smakuje. Problem z byciem na diecie wiaze sie tez z tym, ze kiedys sie z tej diety schodzi. Po zakonczeniu diety czesto przybiera sie na wadze do wartosci wyzszych anizeli przed dieta. Pacjenci czesto nie wiedza co ze soba robic aby utrzymac wage, ktora osiagneli w wyniku ciezkiego wysilku. Szybkie zrzucanie wagi konczy sie jeszcze szybszym przytyciem. Te szybkie zmiany wagi sa czesto powodowane zmianami zawartosci wody w organizmie. Niektorzy wrecz uzywaja lekow moczopednych do obnizenia swojej wagi. Nie musze wspominac, ze po oddaniu moczu, pacjent wazy mniej wiecej dwa funty mniej anizeli przed. Sukces! Dwa funty w dwie minuty. A niektorzy reklamuja programy odchudzajace "trzydziesci funtow w trzydziesci dni".
Chcialbym Panstwu przedstawic diete, w ktorej mozecie jesc wszystko, szczegolnie to co lubicie, nikt nie bedzie wiedzial, ze jestescie na diecie, mozecie chodzic do restauracji, jesc " fast food". Diete, ktora nic was nie bedzie kosztowala finansowo, psychologicznie, spolecznie. Diete, ktora jest bardzo prosta i ktora mozecie wszystkim polecic, a i tak nikt nie bedzie wiedzial, ze jestescie na diecie. Nie jest to zadna dieta cud, nie bedziecie tracic po 10 funtow na miesiac, chociaz zdarzaja sie wyjatki, bedziecie jesc to samo co do tej pory, wasze cisnienie i cholesterol sie obniza, bedziecie czuc sie lepiej. Diete, ktora nie jest dieta. Diete, ktora mozna stosowac z kazda inna dieta, i w kazdym wieku. Diete, ktora mozna stosowac po zakonczeniu kazdej diety. Niemozliwe? Mozliwe.
Tajemnica tej diety to picie szklanki wody przed kazdym posilkiem. Szklanke wody nalezy traktowac raczej jako symbol anizeli remedium. To nie picie wody powoduje, ze tracimy wage. To ze mniej jemy powoduje, ze ja tracimy. Ta szklanka wody przed kazdym posilkiem przypomina nam za kazdym razem kiedy jemy, ze jestesmy na diecie. Bardzo wielu ludzi zaprzestaje diety tylko dlatego, ze zapomnieli ze sa na diecie. Przypomina, ale tylko tym, ktorzy sa na diecie, gdyz jest to czynnosc tak pospolita, ze nikt nie zwraca uwagi na to, ze sie pije wode przed posilkiem. W kazdej restauracji podaje sie wode do posilkow i mozemy jej prosic do woli bez oplat dodatkowych. Ta szklanka wody przypomina nam, i tylko nam, ze mamy zjesc mniej, mniej nalozyc na talerz lub zostawic wiecej na talerzu. Mozemy na ten talerz nalozyc wszystko co lubimy, tylko bez przesady. Moze to byc nawet boczek z jajkami, ciasta, ciasteczka, cukierki, miesa, lody. Jedyna zasada to nalozyc mniej dzisiaj lub jeszcze mniej jutro. Jezeli dzisiaj obiad wyjatkowo ci smakuje, jedz i nie miej wyrzutow sumienia, ze jadles, ale zjedz jutro mniej.
Druga funkcja tej szklanki wody ma juz troche naukowe uzasadnienie. Szklanka wody wypita bezposrednio przed jedzeniem rozciaga zoladek ograniczajac miejsce dla jedzenia, powoduje, ze szybciej jestesmy syci. Sa rozne metody chirurgiczne ograniczajace pojemnosc zoladka, polegajace na jego czesciowym wycieciu lub zszyciu z pozostawieniem bardzo malej przestrzeni na pokarm. Niektore diety opieraja sie na uzywaniu "wypelniaczy", jak na przyklad dieta kapusciana. Nerwy unerwiajace zoladek wysylaja impulsy do osrodkowego centrum nasycenia powodujac, ze przestajemy jesc wtedy, kiedy zoladek sie wypelni. Szklanka wody bezposrednio przed jedzeniem powoduje, ze mozemy zjesc mniej i miec zaspokojone uczucie glodu wczesniej. Jest to bardzo prosty mechanizm. Woda tak samo wypelnia i rozciaga zoladek jak jedzenie. Jemy wszystko co chcemy, tylko ze jemy mniej. Jezeli jedna szklanka wody nie dziala, mozemy pic dwie, a nawet sa pacjenci, ktorzy musieli zaczynac od trzech szklanek wody. Z drugiej strony, jezeli utracimy zamierzona wage, mozemy zredukowac ilosc wypijanej wody.
Ta szklanka wody ma tez jeszcze inne zadanie. Z czasem, a moze to zabrac tygodnie lub nawet miesiace, wyrabia sie w nas odruch, ze zamiast odczucia glodu odczuwamy uczucie pragnienia. Wszyscy wiemy, ze jak czlowiek glodny, to zly. Szuka sie wtedy pokarmu najczesciej w lodowce. Zalecam wstawienie dzbanka z filtrem do wody w lodowce aby dostep do swiezej, filtrowanej wody byl jak najlatwiejszy. Otwieramy lodowke i siegamy po wode. Mozemy tez skubnac cos na co akurat mamy ochote. Z reguly jednak jedzenie miedzy posilkami nie jest wskazane.
Wode mozemy kupowac w kazdym wiekszym sklepie w ilosciach nieograniczonych, ale prostsze i latwiejsze jest zaopatrzenie sie w filtr do filtrowania wody z kranu. Woda kranowa w Chicago jest bardzo dobrej jakosci, a filtry uzywane w domach w zupelnosci wystarczaja do zapewnienia ciaglej dostawy smacznej wody. W niektorych parkach jest dostepna woda glebinowa czerpana ze studni. Jezeli mamy watpliwosci co do jakosci naszej wody, za niewielka oplata mozemy zbadac jej wlasciwosci chemiczne i biologiczne.
Nalezy tu rowniez wspomniec o walorach smakowych potraw, ktore smakuja bardziej jezeli usta przeplucze sie woda przed rozpoczeciem nowych dan. Dodatkowa ilosc wody jest rowniez pomocna w usuwaniu z naszego organizmu produktow rozkladu bialek, tluszczow, i tego wszystkiego co z normalna dieta dostarczamy organizmowi. Nie musimy ograniczac picia wody do tej symbolicznej szklanki przed posilkiem. Mozemy pic przed jedzeniem, w trakcie lub po posilku. W zoladku wszystko sie wymiesza. Wymioty moze nie wygladaja najlepiej, ale to jest to co mamy w zoladku po przezuciu jedzenia i wymieszaniu z sokiem zoladkowym i obojetne czy to jest jedzenie finezyjnie podane w wykwintnej francuskiej restauracji, czy tez kanapka zjedzona w pospiechu. W zoladku wygladaja tak samo. Wazne jest to, z czego to jedzenie sie sklada. Dbajmy o to aby to jedzenie bylo w miare swieze i bez zanieczyszczen. Proporcje, proporcje, proporcje. Mamy z domu wyniesiony kult chleba, bez ziemniakow to nie obiad. Tymczasem chleb, ziemniaki, ryz, makarony to nic innego jak cukier w formie zlozonej, ktory bez problemow sie wchlania, jest transportowany, spalany i magazynowany bez zadnych przeszkod. Jest to najlepsze zrodlo pustych kalorii ktore jezeli w nadmiarze, sa latwo zamieniane na tluszcz i odkladane pod skora, dookola organow wewnetrznych. Rownie latwo jest magazynowany tluszcz. Inaczej sprawa przedstawia sie z bialkami. Organizm nasz musi sie bardzo ciezko napracowac, zeby bialka przerobic na energie. Ostateczny bilans energetyczny przy jedzeniu weglowodanow, tluszczy i bialek rozni sie zasadniczo. Mozemy spozyc tyle samo kalorii w postaci tluszczow, weglowodanow i bialek lecz ilosc kalorii wydana na przerobienie bialek jest nieproporcjonalnie wysoka, co powoduje, ze ilosc kalorii dostarczonych organizmowi jest duzo nizsza anizeli z tej samej ilosci kalorii dostarczonych w postaci tluszczow lub weglowodanow.
Nalezy spozywac wiecej warzyw i owocow aby dostarczyc wloknika na produkcje mas kalowych i zapewnienie dobrej motoryki przewodu pokarmowego. Trzeba pamietac, ze owoce maja sporo cukru i tym samym spozywanie duzej ilosci owocow mija sie z celem diety. Jezeli chcemy dostarczyc naszemu organizmowi odpowiedniej ilosci witamin, najlepiej brac jedna tabletke multiwitaminy.
Dieta ta, jak kazda inna dieta powinna byc modyfikowana do wymagan i problemow kazdego pacjenta. Nalezy pamietac, ze diety medyczne opieraja sie na szczatkowych badaniach naukowych, a wiekszosc diet dostepnych na rynku w ogole nie ma zadnych badan wskazujacych na ich bezpieczenstwo. Nalezy jeszcze podkreslic, ze jezeli jakas zmiana stylu zycia zaszkodzi dziesieciu osobom, ale pomoze pietnastu, to statystycznie rzecz biorac jest to korzystna zmiana. Tylko co z tymi dziesiecioma osobami? Nie mozna kazdemu zalecac diet przez ogol lekarzy przyjetych za szkodliwe. Moim pacjentom nie zabraniam niczego (oprocz palenia papierosow i picia alkoholu w nadmiarze) co im daje radosc zycia. Trzeba tylko zachowac proporcje.
