Sezon przedswiateczny kojarzy sie nam z zakupami i prezentami. Komputery i akcesoria komputerowe sa jednym z najatrakcyjniejszych i jednoczesnie uzytecznych prezentow. Obecnie wybor wlasciwego sprzetu komputerowego stwarza problemy nie tylko nowicjuszom, ale takze ekspertom. Wynika to z niesamowicie szerokiej oferty jaka mamy na rynku komputerow osobistych i to nie tylko jakosciowej, ale takze ilosciowej. Sprzet komputerowy niedlugo bedzie oferowany w sklepach wraz "z mydlem i powidlem", jak rowniez na dziesiatkach tysiecy stron internetowych z ktorych wiekszosc nie ma nawet fizycznej lokalizacji, nie mowiac juz o serwisie.
Ponizszy tekst chcialbym podzielic na dwie czesci. Pierwsza mozna by zatytulowac "Jaki komputer kupic pod choinke 1999", druga - "Jak kupic aby zminimalizowac ryzyko rozczarowania?".
Wybor wlasciwego komputera zalezy od jego przyszlego zastosowania. Dlatego tez nie istnieje idealna recepta, czy tez idealny komputer. Niemniej wiekszosc uzytkownikow komputerow mozemy podzielic na cztery grupy (ceny orientacyjne zawierajace monitor i drukarke):
q Grupa Econo stosuje komputer tylko i wylacznie do edycji tekstu, do korzystania z internetu i do prowadzenia ksiegowosci na uzytek domowy; ceny komputerow ksztaltuja sie w granicach od $700 do $1,000.
q Grupa A (dom - biuro) - tak jak i poprzednia traktuje komputer jako edytora tekstu, narzedzie przegladania zasobow internetu, srodek rejestracji danych z zakresu ksiegowosci domowej, jako mozliwosc poslugiwania sie prostymi programami graficznymi, multimedialnymi i dwuwymiarowymi grami; komputer dla tej grupy osob kosztuje od $1000 do $1300.
q Grupe B (multimedia - gry) reprezentuja uzytkownicy komputerow z grupy A, ktorzy dodatkowo wymagaja zainstalowania zaawansowanych programow multimedalnych i gier z grafika trojwymiarowa; cena tak skonstruowanego komputera ksztaltuje sie od $1,300 do $1,800.
q Grupe C stanowia profesjonalni graficy, ktorych zaawansowane uzytkowanie komputera obejmuje obrobke cyfrowa obrazu i dzwieku oraz inne zastosowania profesjonalne wymagajace duzej mocy obliczeniowej, szybkiej i plynnej reakcji dyskow. Ceny komputerow tej klasy wynosza od $1,800 do $3,500.
Jak wszyscy wiemy, nie istnieje zaden producent, ktory produkuje wszystkie podzespoly do swoich komputerow. Wszystkie komputery sa montowane z podzespolow wyprodukowanych przez roznych wyspecjalizowanch producentow, natomiast nalepka na komputerze (brand) zwykle mowi nam kto odpowiada za produkt finalny, czyli do kogo nalezy sie zwracac w razie problemow lub napraw gwarancyjnych. Tak wiec przed wyborem firmy i miejsca zakupu nalezy zastanowic sie co ma zawierac nasz komputer. W ponizszej tabeli przedstawiam przykladowe konfiguracje dla wyzej wymienionych grup uzytkownikow. Oczywiscie wskazowki zawarte w tej tabeli nalezy traktowac jako ogolne i kazdy przyszly uzytkownik powinien przed zakupem skonsultowac swoja konfiguracje z osoba dobrze znajaca tematyke komputerow.
Nastepnym bardzo waznym krokiem (po ustaleniu konfiguracji) jest sprawa wyboru miejsca zakupu i marki planowanego komputera.
W grupie ekono miejscem takim sa duze sieci sklepow sprzedajace tego typu tanie urzadzenia.
W wypadku komputerow z grup A (dom - biuro) mamy do wyboru duze sieci sklepow oferujacych produkty elektroniczne lub specjalistyczne sklepy sprzedajace komputery o otwartej architekturze i firmy wysylkowe.
Dwie ostatnie grupy: B (multimedia - gry) i C (profesjonalna grafika) obejmuja zwykle uzytkownikow komputerow konfigurowanych na zamowienie; do ich dyspozycji pozostaja nam sklepy specjalistyczne i firmy wysylkowe.
Komputer nie jest zakupem, ktorego dokonuje sie co miesiac, wiec warto poswiecic troche czasu aby sprawdzic kilka konkurencyjnych ofert. Pamietajmy, ze kupujac komputer nie mozemy zalozyc, ze jego praca bedzie bezawaryjna i nie natkniemy sie na problemy w rozwiazaniu ktorch bedzie potrzebna nam pomoc producenta badz techniczna z punktu sprzedazy. Kupujac komputer kupujemy rownoczesnie gwarancje i pomoc techniczna.
W wypadku porownywania cen komputerow nalezy pamietac o kilku podstawowych zasadach. Po pierwsze, kazdy komputer jest inny, czyli nie mozemy porownywac ceny tylko i wylacznie na podstawie procesora, pojemnosci dysku i ilosci pamieci RAM. Czynnikami znacznie zmieniajacymi cene sa rowniez architektura wewnetrzna, marki komponentow, typ karty graficznej i muzycznej, rodzaj i marka monitora, drukarki i wreszcie licencjonowany system operacyjny. Generalnie rzecz biorac przy porownywaniu ofert poslugujemy sie zasada "jablko do jablka". Zawsze nalezy zadac ofert (quotation) na pismie. Slowo powiedziane jest bowiem ulotne, a jako ze wynagrodzenie sprzedawcow zalezy zwykle od wysokosci transakcji, zalezy im na sprzedaniu za jak najwieksza sume, bez wzgledu na pozniejsze konsekwencje. Mozemy wiec spotkac sie ze stwierdzeniem: " Ja panu tego nie obiecywalem!".
Dobrym zwyczajem jest tez zapoznanie sie z warunkami gwarancji przed odbiorem komputera. Zawsze mozemy poprosic sprzedawce, aby dal nam kopie gwarancji, abysmy mogli spokojnie w domu zapoznac sie z jej dluga i dobnym drukiem napisana trescia.
Bardzo czesta praktyka jest oferowanie klientom wszelkiego rodzaju dodatkow. Przykladowo: znalezlismy swietna oferte na komputer z monitorem i drukarka i nagle okazuje sie, ze komputer ma tylko 90 dniowa gwarancje (rozszerzona gwarancja kosztuje dodatkowo $200), kabel do drukarki kosztuje $19.95, a ryza papieru $10. W wypadku gwarancji powinnismy ja po prostu dodac do ceny komputera i traktowac jako jedna calosc (wazne przy porownywaniu cen). Natomiast kabel do drukarki kupimy w sklepie za rogiem za $3, a ryze papieru za $2. Generalnie, jezeli widzimy super oferte egzekwujmy ja do konca nie pozwalajac sobie na kupno gadzetow, ktore w sumie podniosa nam cene o kilkaset dolarow.
Troche inaczej wyglada sytuacja z super ofertami firm wysylkowych. Jezeli nie mozemy czegos zobaczyc przed zakupem, firma jest nam nieznana, a oferta - slodka jak cukierek pomyslmy trzy razy przed wyslaniem pieniedzy, a jezeli juz zdecydujemy sie na zakup nalezy pamietac o:
1. mozliwosci zwrotu do 30 dni (sprzedaz wysylkowa). Nalezy poprosic o pisemne potwierdzenie warunkow zwrotu. Punkt sprzedazy wysylkowej musi nam takie przedstawic na podstawie Magnuson-Moss Act z 1975 roku;
2. otrzymaniu na pismie (w formie listu lub faksu) wyszczegolnionej konfiguracji wraz z ustalona cena i warunkami gwarancyjnymi;
3. scisle okreslonym czasie dostawy;
4. platnosci tylko karta kredytowa (nie mylic z karta Cash Station) w momencie wysylki, a nie zamowienia.
Zasady te powinny dotyczyc kazdego zakupu wysylkowego. Przy zakupach w innych stanach mamy znacznie mniejsze mozliwosci dochodzenia swoich praw niz w wypadku zakupow lokalnych. To samo dotyczy napraw gwarancyjnych - nalezy koniecznie sprawdzic jaki okres zajmuje wykonanie naprawy, jak i kto pokrywa koszty przesylek (dobrze jest to otrzymac na pismie). W wypadku serwisu w naszym domu nalezy dokladnie zapoznac sie z jego warunkami. Moze sie okazac, ze w wypadku naszego bledu (tzw. blad uzytkownika) bedziemy musieli placic grube pieniadze za przyjazd technika z "naszej winy". Zwykle w wypadku kazdego serwisu musimy skontaktowac sie najpierw z dzialem technicznym firmy, ktora sprzedala nam komputer, warto jest wiec przed zakupem sprawdzic ile czasu bedziemy czekali na to, az technik sie do nas odezwie. W niektorych firmach moze to byc ladne kilka godzin.
Nigdy nie kupujmy w punktach, ktore stosuja tak zwane "Restocking Fee", czyli oplaty za przechowywanie towaru z ktorego klient zrezygnowal. Dokonujac zakupu w miejscach posiadajacych takie polisy dotyczace zwrotu towaru wystawiamy sie na ryzyko koniecznosci zaplacenia po kilku dniach od rezygnacji z transakcji nawet 15-25% wartosci sprzetu. W probie otrzymania pelnego zwrotu kosztow nie udanego zakupu nie bedzie nam w stanie pomoc nawet karta kredytowa. Zawsze powinnismy kupowac w miejscach, ktore maja polise zwrotu "bez dodatkowych pytan" minimum do 7 dni lokalnie i do 30 dni w sprzedazy wysylkowej bez zadnych dodatkowych kosztow. W wypadku w ktorym komputer przez nas kupiony posiada gwarancje wysylkowa przed wyslaniem go do naprawy, musimy otrzymac numer RMA. Numer ten musimy napisac wyraznie na pudelku produktu odsylanego do naprawy, badz zwrotu. Pamietajmy tez o ubezpieczeniu przesylki do pelnej wartosci. W wypadku zaginiecia lub zniszczenia nie ubezpieczonej przesylki otrzmamy $100 zwrotu za kazda paczke.
Podatek miejski (city tax) jest bardzo czesto powodem dla ktorego decydujemy sie na zakup w firmie wysylkowej. Niestety od kilku lat obowiazuje nas prawo, ktore, owszem, pozwala na zakup bez podatku w innym stanie, jednakze obliguje nas do zaplacenia raz w roku podatkow od zakupow dokonanych poza terenem stanu. Czyli kupowanie poza stanem nie eliminuje podatku, a jedynie go opoznia. Obecnie wiekszosc duzych firm wysylkowych zaczyna dodawac podatek od wysylanego towaru w zaleznosci od wysokosci podatku w miejscu zamieszkania odbiorcy. Reasumujac: kupujac bez podatku i nie uiszczajac go w rozliczeniu podatku lokalnego, lamiemy prawo podatkowe.
W razie napotkania problemow z odzyskaniem swoich pieniedzy za zwrocony sprzet (kiedy byla to transakcja wysylkowa) mozemy:
1. zazadac zwrotu pieniedzy od karty kredytowej (jezeli oczywiscie uzywalismy jej do dokonania zakupu);
2. zglosic nieuczciwego sprzedawce do Better Business Bureau lub Direct Marketing Organization;
3. jezeli jestesmy pewni, ze ktos nas po prostu okradl nalezy zglosic to do inspektora pocztowego w miescie skad nam wysylano (lub miano wyslac) sprzet. U.S. Postal Office ma podstawy prawne do scigania wszelkiego rodzaju kradziezy i oszustw firm sprzedajacych swoje towary wysylkowo.
W wypadku malych specjalistycznych firm komputerowych nalezy zachowywac podobne kroki jak w wypadku sprzedazy wysylkowej. Niemniej firmy lokalne sa pod reka i latwiej jest dochodzic swoich praw. Celowym jest pytanie jak dlugo firma jest na rynku. Jezeli nie jestesmy przekonani o prawdziwosci odpowiedzi, zawsze mozemy poprosic o kopie jakiegos ogloszenia gazetowego sprzed kilku lat. Stabilnosc firmy komputerowe uzyskuja po dwoch - trzech latach na rynku. Kupowanie w nowo powstalych firmach moze wiazac sie z ryzykiem, ze nasza gwarancja nie bedzie akceptowana w kwiaciarni, ktora akurat wynajela lokal po zamknietej firmie. Pamietajmy, ze sklep komputerowy nie powinien byc jedno lub dwuosobowa firma. Badzmy wiec ostrozni gdy sprzedawca jest jednoczesnie technikiem, zaopatrzeniowcem, ksiegowa i wlascicielem. Generalnie, najlepsza metoda znalezienia wiarygodnego miejsca do zakupu sprzetu komputerowego sa referencje. Pytajmy znajomych (i nie znajomych) o ich doswiadczenia i opinie.
O ile to jest mozliwe powinnismy uzywac przy zakupie karty kredytowej. Placenie karta daje nam mozliwosc wywarcia nacisku na sprzedajacego w wypadku kiedy produkt jest wadliwy lub sprzet nie jest zgodny z zamowieniem, ktore zlozylismy. Niektore karty kredytowe posiadaja dodatkowe mechanizmy broniace naszego zakupu. Na przyklad 90 dniowy zwrot pieniedzy w wypadku kradziezy lub zniszczenia kupionego sprzetu. Niektore zlote karty kredytowe oferuja dodatkowy rok gwarancji powyzej gwarancji oferowanej przez sprzedajacego. Czy nasza karta oferuje te usluge mozemy sprawdzic dzwoniac pod numer 800-551-8472 lub do dzialu obslugi klienta naszej karty. Istnieje jednak pewne ograniczenie. Na przyklad American Express oferuje rozszerzona gwarancje dla stalych rezydentow USA, natomiast Visa i Master Card dla obywateli USA. Dodatkowo niektore karty posiadaja regule 100 mil, czyli jezeli kupilismy sprzet z miejsca znajdujacego sie w odleglosci powyzej 100 mil od naszej rezydencji, nie posiadamy przywileju dodatkowych gwarancji i ubezpieczen. Jezeli nasza karta posiada dodatkowy rok gwarancji, nie musimy zglaszac zakupu do karty, nasza gwarancja jest aktywowana automatycznie. W przypadku dokonywania zakupow przy pomocy karty kredytowej pamiac jedynie musimy o przechowywaniu oryginalow rachunkow. W momencie wystapienia awarii po okresie gwarancyjnym oferowanym przez producenta (czyli w tym dodatkowym okresie pokrywanym przez karte), musimy zadzwonic do naszej karty i poprosic o "Claim Form". Po otrzymaniu i wypelnieniu tej formy przedstawiciel karty skontaktuje sie z nami podajac dalsze instrukcje gdzie sie udac.
Dodatkowo powinismy wiedziec, ze firma sprzedajaca musi nas poinformowac o dodatkowych kosztach zwiazanych z uzyciem karty kredytowej, po drugie musi wyslac nasz komputer do 30 dni od zamowienia, w przeciwnym wypadku transakcja jest uniewazniona (prawo federalne). Po trzecie, w wypadku problemow z zamowieniem musimy zglosic roszczenia o zwrot pieniedzy do karty w ciagu 60 dni otrzymania wyciagu (statement). Po czwarte, uwazajmy co podpisujemy, bardzo czesto oprogramowanie, sprzet na specjalne zamowienie nie moze byc zwrocony. W takich sytuacjach nawet karta kredytowa nie pomoze.
Na koniec uwaga dotyczaca finansowania i leasingu: wiekszosc sklepow oferuje nam mozliwosc splaty bez procentu w ciagu 90 lub 180 dni od daty zakupu bez procentu. Jest to bardzo dobra oferta pod warunkiem, ze splacimy calosc zakupu w wyznaczonym czasie. W innym wypadku nasz zakup zostanie oprocentowany na 22% wstecznie od dnia pierwszego. Sytuacja ta bedzie miala miejsce nawet w sytuacji, w ktorej zostanie nam do splacenia $1. Natomiast leasing jest bardzo wygodny dla firm, nie dla osob prywatnych. Po prostu firmy moga od razu odpisac calosc wydatku od dochodu.
Konczac, zycze udanych zakupow i mam nadzieje ze powyzsze informacje pozwola Panstwu kupic bezpiecznie dobry sprzet, ktory bedzie nie tylko cieszyl oczy, ale i dzialal bez zarzutu przez nastepne kilka lat.
