Dziecko uzywajace narkotyki nieuchronnie zmienia sie w zupelnie innego czlowieka. Czasem te zmiany przebiegaja powoli i niedostrzegalnie, innym razem gwaltownie i dramatycznie, ale, ponad wszelka watpliwosc, zawsze nastepuja. Rodzice najczesciej dostrzegaja, ze cos dziwnego i niezrozumialego dzieje sie z ich dzieckiem, ale niestety nie kojarza tego z narkotykami. Narkotyki sa ostatnim powodem na dlugiej liscie roznych podejrzen i domnieman. Gdyby w tym momencie rodzice dysponowali odpowiednia wiedza o tym jakie sa symptomy naduzywania narkotykow z pewnoscia nie daliby sie tak dlugo "wyprowadzac w pole".
Dziecko, uzywajace narkotykow, zmienia sie we wszystkich aspektach swojego zycia. Zmiany dotycza wygladu zewnetrznego, zachowania, relacji z innymi ludzmi, przyzwyczajen. Wlasciwie nagle mamy w domu dziecko, ktorego nie znamy, obcego czlowieka, ktory nas niepokoi i przeraza.
Jakie to sygnaly moga wskazywac, ze nasze dziecko ma problem z narkotykami? Mozna je podzielic na kilka grup. Po pierwsze obserwujemy zmiany osobowosci - dziecko staje sie agresywne, wrogie, czesto depresyjne i drazliwe, mniej angazuje sie w sprawy domowe, staje sie niewrazliwe na potrzeby innych, nie dotrzymuje slowa, lamie zasady obowiazujace w domu, a przede wszystkim klamie na kazdym kroku i "w zywe oczy". Oprocz tego miewa sklonnosci do izolacji, zamyka sie w swoim pokoju na dlugie godziny, przy kazdej okazji krytykuje rodzicow, albo ich unika.
Zmiany dotycza takze kontaktow z rowiesnikami: nagle zrywa stare przyjaznie, pojawiaja sie nowi koledzy, ktorzy unikaja rodzicow, a i samo dziecko tez niechetnie ich przedstawia. Drastyczne zmiany zachodza w szkole: przynosi gorsze oceny, zaczyna zaniedbywac obowiazki szkolne, spoznia sie do szkoly, czasem wcale do niej nie dociera. Napastliwie wyraza sie o nauczycielach, wreszcie przerywa szkole lub zostaje z niej wyrzucone.
To samo moze dotyczyc pracy. Takze tu daje sie zauwazyc calkowity brak dazen, celow, bierna postawa we wszystkich zamierzeniach i niechetne nastawienie do wszelkiego typu dzialalnosci. Zmiany dotycza tez nawykow zywieniowych i zwiazanych ze snem. Dziecko wykazuje na przemian raz nadmierny apetyt az do calkowitego obzarstwa, pozniej wstret do jedzenia, by nastepnie ujawnic nagle upodobanie do slodyczy. Rodzice czesto obserwuja bezsennosc dziecka, a potem odsypianie do popoludnia, czyli aktywnosc w nocy, a sen w ciagu dnia.
Inna wskazowka, ze dziecko zle funkcjonuje jest wyglad jego pokoju. Jest w nim zawsze balagan, mimo, ze nasze dziecko ciagle go wietrzy, nawet zima i uzywa ostro pachnacych kadzidelek, a takze nie chce, zebysmy wchodzili do jego pokoju, a czesto zamyka go na klucz.
Bardzo wazne i stosunkowo latwo dostrzegalne zmiany dotycza wygladu dziecka i jego zdrowia. Latwo daje sie zauwazyc wyrazny spadek ciezaru ciala. Dziecko chudnie w krotkim czasie, czesto tez miewa zle samopoczucie rano, nie moze wstac z lozka, cierpi na bol glowy, przeziebienia, objawy grypowe, chroniczne zmeczenie, bole zoladka, miesni, zaniedbuje higiene osobista lub przeciwnie - godzinami przebywa w lazience. Zdarzaja mu sie wypadki lub pobicia. Kontakt dziecka z narkotykami zdradzaja jego oczy: zrenice wyraznie rozszerzone (co wskazuje na uzycie marihuany, amfetaminy) lub zwezone jak szpileczki (uzycie heroiny), nie reagujace na swiatlo, tzw. leniwe.
Czesto zdarzaja sie trudnosci z mowieniem. Moze mowic szybko, nieprzerwanie i chaotycznie (marihuana, amfetamina) lub w sposob nieartykulowany, belkotliwy (alkohol, heroina, LSD). Oczy tez moga byc zaczerwienione, przypominajac zapalenie spojowek (marihuana), napuchniete (po alkoholu) oraz powieki opadajace (po zazyciu heroiny).
Na szczegolna uwage zasluguja objawy podobne do grypowych. Czesto jest to symptom odstawienia narkotykow, ktory wiaze sie z tzw. detoxem. Przebiega on podobnie do grypy o bardzo ciezkim przebiegu. Moze to swiadczyc niezbicie, ze nasze dziecko jest narkomanem w "ciagu" i probuje odstawic narkotyk.
Objawami uzywania narkotykow moze byc tez zaczerwieniony, opuchniety nos, chroniczny katar lub krwotoki z nosa. Dowodem bezposrednim beda tez slady nakluc po wstrzyknieciach narkotyku, na rekach lub nogach.
Waznym symptomem naduzywania narkotykow sa akcesoria do palenia i wstrzykiwania narkotykow. Moga to byc: fajeczki, puszki po coca-coli z otworkami, rurki od dlugopisow, nadpalona folia aluminiowa, lyzeczki, puste male torebki jubilerskie, czasem z resztka bialego proszku lub trawy, bibulki do skretow, wyciorki do fajek, igly, strzykawki oraz rozne lekarstwa (krople do oczu, aspiryna, leki przeciwbolowe). Wszystko, co budzi niepokoj i czasem jest trudne do zidentyfikowania niestety najczesciej sluzy do brania narkotykow.
Oczywiscie, najbardziej bezspornym dowodem na to, ze nasze dziecko bierze narkotyki jest pozytywny wynik badania moczu. Jesli chcemy, zeby odzwierciedlalo ono stan faktyczny, to powinnismy byc obecni przy samej czynnosci oddawania moczu i natychmiast zawiezc go do badania. Narkomani maja 1001 sposobow, czasem niewiarygodnych, zeby oszukac rodzicow.
Uzaleznieniu od narkotykow zawsze towarzysza roznorodne akty lamania prawa. Zdarzaja sie wypadki wykradania samochodu rodzicom, mandaty za przekraczanie predkosci, ciagle przylapywanie na kradziezy w sklepie lub akty wandalizmu, takze na terenie domu i, oczywiscie, handel narkotykami (posiadanie przez dziecko wiekszej ich ilosci). Takie fakty swiadcza o tym, ze mlody czlowiek zaszedl daleko na drodze uzaleznienia i powinien to byc stan alarmujacy dla kazdego rodzica.
Rodzice powinni byc czujni, bo wiele symptomow, ktore tu wymienilam, moga rowniez nalezec do tzw. trudnego dojrzewania i niestety zdarza sie, ze rodzice wszystko tlumacza wlasnie problemami dojrzewania. To jest latwiejsze do przyjecia poniewaz problemy dojrzewania ustepuja (najczesciej bez potrzeby interwencji) wraz z jego koncem. Problem narkotykowy "sam" nie ustapi. Dziecko uzaleznione wymaga dlugotrwalego i specjalistycznego leczenia. Jesli stwierdzisz u swojego dziecka zespol symptomow, mozesz zwrocic sie do specjalistow, zajmujacych sie problemem narkomanii w Zrzeszeniu Polsko Amerykanskim a takze wziac udzial w grupie dla rodzicow (mozna o niej przeczytac w majowym "Monitorze").
Telefon kontaktowy w Zrzeszeniu Polsko-Amerykanskim (Polish American Association, 3834 N. Cicero Ave., Chicago, IL 60641): (773) 282-8206 wew. 345, Malgorzata Olczak.
