Prawda jest brutalna - utrzymanie konta czekowego kosztuje przecietnego Amerykanina $190 rocznie. Jednoczesnie banki rozszerzaja swoja oferte, starajac sie przy okazji wyciagnac jak najwiecej pieniedzy od swoich klientow.
Nowa generacja bankomatow
Powoli stajemy sie swiadkami kolejnej technologicznej rewolucji. Bankomat ma przestac kojarzyc sie z siermieznym urzadzeniem z monochromatycznym, bursztynowym, albo zielonym ekranem pochodzacym z epoki komputerow pierwszej generacji. Bedzie multimedialnym medium, za pomoca ktorego konsument ma byc bombardowany jeszcze jednym szerokim strumieniem informacji. Najnowsze bankomaty sa zaopatrzone w najswiezsze mikroprocesory Intela Pentium III. Wells Fargo Bank zaprezentowal ostatnio najnowszy ATM, ktory pokazuje "zajawki" kinowych przebojow, reklamy i najaktualniejsze wiadomosci, ktore przewijaja sie non stop u dolu ekranu. Juz niedlugo siec telewizyjna MSNBC podlaczy takze prognoze pogody oraz ostatnie notowania gieldowe. Wells Fargo nie ukrywa, ze nastepnym krokiem bedzie podlaczenie bankomatu do internetowych sklepow i umozliwienie dokonania zakupow. Wystarczy wtedy przycisnac kilka guzikow i bank usluznie dokona przelewu.
Bankomat nowej generacji to nie tylko efekt rewolucji technologicznej. W ubieglym roku Kongres USA zliberalizowal prawo bankowe, zezwalajac na laczenie w reku jednej instytucji roznych dziedzin dzialalnosci finansowej. Zniesienie restrykcyjnej ustawy otworzylo droge do powstawania tzw. "finansowych supermarketow", w ktorych klient moglby dokonac jednoczesnie operacji bankowych, kupic polise i dokonac gieldowej inwestycji. Jednym z narzedzi przy dokonywanych operacjach bedzie bankomat, oczywiscie odpowiednio zmodyfikowany.
Najsceptyczniej na nowe pomysly zareagowali ci, ktorzy teoretycznie powinni cieszyc sie najbardziej - konsumenci. Typowa transakcja dokonywana w ATM zajmuje okolo 45 sekund. Ten czas, podczas ktorego konsument skupia sie na tym co widzi na ekranie, to wymarzony moment na wcisniecie reklamy. Gdy dojda dodatkowe mozliwosci czas transakcji (i ogladania spotow) jeszcze sie wydluzy. Dzis co prawda najczesciej klient wyplaca tylko gotowke, lub przelewa pieniadze miedzy roznymi kontami. Juz wkrotce za posrednictwem bankomatu bedzie mozna zaplacic rachunek za gaz, czy zainwestowac w akcje. Mozna sobie pomyslec jakie beda kolejki przed ATM-ami w dniach gieldowych krachow.
Bankomat - zyla zlota
Trudno sobie jednak wyobrazic aby banki przejely sie lamentami konsumentow. Bankomaty sa dla instytucji finansowych prawdziwymi zylami zlota. Koszt konwencjonalnej maszyny to ok. 20 tysiecy dolarow - mniej niz roczna pensja kasjera. ATM-y najnowszej generacji kosztuja ok. 30-40 tys. dolarow. Do tego koszt operacji przeprowadzonej w bankomacie jest czterokrotnie nizszy niz w konwencjonalnym okienku. Przy tej okazji banki, korzystajac z anonimowosci ATM-ow, bezwglednie lupia klientow, pobierajac oplaty za luksus korzystania z bankomatu. Konsument wybierajacy $20 w nie swoim banku, placi dzis srednio ok. $3 za usluge, czyli dodatkowe 15% wartosci wyjmowanej kwoty. Banki stosuja bezlitosne oplaty przy korzystaniu z bankomatu. W 1999 roku wyniosly one srednio $1.27 za kazda transakcje. Zakazy pobierania takich oplat przeglosowaly wladze kilku miast w Kalifornii i Connecticut. Sprawa trafila do sadow i skonczyla sie wygrana bankow. Sad uznal, ze oplatami za operacje bankomatowe powinny rzadzic wylacznie zasady wolnej konkurencji - jesli ktos korzysta z wygodnego dostepu do pieniedzy, to moze za te przyjemnosc placic.
To tylko jeden z rodzajow oplat, jakie musimy uiszczac przy korzystaniu z podstawowego finansowego narzedzia, jakim jest konto czekowe.
Ile kosztuje bezplatne konto czekowe?
Banki wydzieraja nam pieniadze w najrozniejszy sposob. Niektore pobieraja po kilka centow od kazdego czeku przy placeniu rachunkow droga internetowa. Gdy czek sie nam cofnie musimy zaplacic kare siegajaca nawet $25! Mozemy zabezpieczyc sie korzystajac z tzw. overdraft protection. Bank pozycza nam pieniadze w przypadku braku pokrycia. Tu jednak tkwi inna pulapka. Kedyt ten jest najczesciej tak oprocentowany jak karty kredytowe, czyli na co najmniej 15%. Zamiast uiszczac stala oplate trzeba wiec splacac odsetki.
Wiele bankow oferuje darmowe lub nisko oprocentowane konta czekowe w przypadku stalego posiadania na koncie okreslonej kwoty, najczesciej miedzy $2000 a $4000. W lagodniejszej formie jest to wymog utrzymywania sredniej dziennej (average daily balance) w okreslonej wysokosci. W kazym przypadku korzysc jest watpliwa. Przy minimum $2000 konto oprocentowane na 1% zarobi okolo $20. Tymczasem pieniadze te przetrzymane na 5% lokacie przyniosa ok. $100, z czego wynika, iz oprocentowane konto czekowe kosztuje nas rocznie ok. $80.
Czesto wiec bardziej oplaca sie korzystanie z "darmowego" konta czekowego, niz oferujacego minimalny procent.
Jak oszczedzic na bankomacie i koncie czekowym?
- Jesli korzystasz z bezposredniego przelewu (direct deposit), bank najczesciej zaoferuje Ci wolne od oplat konto czekowe (free checking account).
- Niektore male i srednie banki proponuja swoim udzialowcom konto czekowe wolne od oplat. Wystarczy stac sie posiadaczem jednego udzialu, aby korzystac z tego przywileju.
- Banki moga zwolnic od oplat konta czekowew przypadku ograniczenia wizyt w bankomatach lub ograniczyc liczbe wizyt w oddzialach albo wypisywanych czekow.
- Zamow czeki na wlasna reke. Banki potrafia pobierac oplate ponad $20 za paczke 200 czekow. Kupienie tych samych czekow bezposrednio w drukarniach (np. Checks-In-The-Mail, albo Current Checks) kosztuje trzy razy taniej.
- Znajdz bankomat, ktory nie pobiera oplat. To rada przede wszystkim dla tych, ktorzy maja konta w malych bankach. Liste bankomatow, w ktorych nie zdziera sie od konsumentow ich wlasnych przeciez pieniedzy znalezc mozna w Internecie pod adresem: www.ibaa.org ( Independent Banking Association).
- Jesli korzystasz czesto z bankomatow, zaloz konto w jednym z duzych bankow, ktore najczesciej stac na niepobieranie oplat. Oferta ta odnosi sie tylko do klientow banku, do ktorego nalezy bankomat. Jesli w poblizu nie ma duzych bankow z taka oferta, wybierz bank najmniejszy. Statystycznie pobierze on o 24 centy mniej od kazdej transakcji.
- Jesli Twoje konto czekowe ma limit wypisywanych czekow, skorzystaj z ofert firm komunalnych, ktore chetnie potracac beda oplaty za swiatlo, wode i gaz z Twojej karty kredytowej, albo z konta w banku. Nie zapomnij o systematycznym splacaniu calej sumy, bo znow bedziesz musial placic odsetki.
- Znajdz instytucje finansowa, ktora nie tylko nie pobiera oplat, ale nawet oferuje rabat. Na przyklad, USAA Federal Savings Bank z San Antonio w Teksasie (800/365-8722) nie posiada zadnych maszyn ATM, ale jednoczesnie nie pobiera oplat od klientow korzystajacych z maszyn innych bankow, a nawet oferuje zwrot oplat do $15 miesiecznie pobranych przez inne banki. Z kolei maklerski dom Charles Schwab proponuje tzw. money management accounts, ktore dzialaja jak konta czekowe. Poleca takze darmowe korzystanie z ATM i zwrot oplat pobranych od innych instytucji.
- Ograniczaj korzystanie z maszyn ATM. Wybierajac sie w podroz podejmij pieniadze w banku zamiast korzystac z bankomatu na lotnisku.
Artykul przedrukowano za zgoda Polskiego Poradnika "Sukces" 255 Park Lane; Douglaston, NY 11363 Tel. (718) 224-3492
