W ostatnim artykule zawarte zostaly informacje o procesie zaniku kosci szczek. Wiemy, ze jest to proces ciagly i postepujacy. Usuniecie zeba powoduje ogromny zanik kosci w tym miejscu.
Pacjenci sa coraz bardziej swiadomi tego, ze odtworzenie utraconej kosci jest trudne. Znacznie latwiej jest zapobiec jej utracie przez wlozenie do zebodolu tuz po wyrwaniu zeba przeszczepu kostnego, ktory w szczegolnych, kosmetycznych przypadkach mozna nawet odpowiednio uksztaltowac pod ksztalt przyszlego zeba.
Czesto zdarza sie, ze pacjent traci jeden gorny przedni zab. Kosc ulega znacznej resorbcji. Dziaslo opada. Sztuczny zab majacy wypelnic brakujaca przestrzen bedzie dlugi i nieestetyczny. Wtedy wlasnie zalecany jest przeszczep kostny lub nawet bezposrednie natychmiastowe wstawienie implantu i jego uszczelnienie przeszczepem.
Postaram sie omowic, w ogromnym skrocie, dostepne obecnie materialy uzywane do przeszczepu kosci w roznych sytuacjach dentystycznych.
Przeszczepy kostne sa stosowane jako rusztowanie w regeneracji kosci, do tworzenia polaczen pomiedzy peknietymi fragmentami kosci, do odtworzenia kosci utraconej wskutek roznych chorob, do wypelnienia zebodolow po usunietym zebie aby zapobiec resobcji kosci.
Powodzenie rekonstrukcji calego uzebienia opartego na implantach zalezy od ich stabilnosci i silnego wsparcia ze strony kosci. Musi byc ona zdrowa, wyrostek - szeroki i wysoki. W przypadkach slabszego wsparcia mozna uzywac sztuczna kosc jako rusztowanie do jej wzmocnienia.
W dentystyce uzywamy trzech rodzajow materialow do przeszczepu kosci. W zaleznosci od ich budowy wyrozniamy przeszczepy:
- autogenne,
- allografty,
- alloplasty.
Przeszczep autogenny uwazany jest za najlepszy sposob przeszczepiania kosci. Kosc do przeszczepu pobiera sie od tej samej osoby. Material genetyczny jest wiec taki sam. Nie ma problemu z jego odrzuceniem przez organizm.
Kosc ta moze byc otrzymana z kosci talerza biodrowego lub z kosci szczeki lub zuchwy w zaleznosci od ilosci potrzebnej kosci. W przypadku malych ubytkow wystarczy pobranie jej z kosci szczek z miejsc, gdzie jest jej wiecej.
Resorbcja przeszczepionej kosci jest wieksza gdy uzywa sie kosci z talerza biodrowego danego pacjenta.
Duza wada tej metody jest koniecznosc nacinania pacjenta w drugim miejscu skad pobiera sie kosc do transplantacji. W przypadkach pobierania duzych przeszczepow pacjent zmuszony jest nawet do pobytu w szpitalu. Dlatego tez w dentystyce najczesciej uzywane sa alloplasty.
Przeszczepy allograficzne sa przeszczami kosci uzyskanej od innego czlowieka. Kosc ta jest calkowicie wysterylizowana, wysuszona i zamrozona.
Ten przeszczep kostny moze byc odrzucony przez organizm. Przeszczepy te sa szybko dostepne i eliminuja podwojne nacinanie pacjenta, a przez to skracaja czas operacji, przez co obnizaja ilosc komplikacji.
Ujemna strona tego zabiegu jest to, ze uzywa sie tkanki od innego osobnika i przeszczep ten moze czesciej ulec infekcji, a nawet niepolaczeniu z tkanka kostna biorcy. Kosc formuje sie dluzej i ulega ona wiekszemu przeksztalcaniu w trakcie wbudowy.
Alloplasty - zastepcza, sztuczna kosc
Przez ostatnie dwadziescia lat sztuczne substancje ceramiczne takie jak pochodne fosforanu wapnia (hydroksyapatyty), pochodne weglanow wapnia i polimery maja najwieksze powodzenie. Sa one bezpieczne i dobrze tolerowane przez organizm. Niestety, maja ograniczona mozliwosc stosowania.
Z zasady wszczepia sie je w miejsca malych defektow kostnych. Moga byc one uzywane miedzy innymi do zmniejszania kieszonek przyzebnych w parodontozie, do odtworzenia brakujacej kosci utraconej wskutek chorob przyzebia lub innych chorob kosci.
Czesto materialy te stosuje sie jako wypelniacze zebodolow po usunieciu zebow ze wzgledow kosmetycznych. Metoda ta jest stosowana w regionie zebow przednich aby zapobiec duzej resorbcji kosci.
Materialy alloplastyczne wystepuja w roznych formach. Moga byc to bardziej lub mniej porowate substancje o roznym ksztalcie czasteczek.
Idealne materialy do przeszczepu powinny posiadac nastepujace cechy:
- byc biokompatybilne;
- sluzyc jako rusztowanie do ksztaltowania nowej kosci;
- ulegac resorbcji w miare zastepownia ich przez kosc gospodarza;
- indukowac odkladanie sie kosci;
- byc widoczne na zdjeciu rentgenowskim;
- byc latwe w uzyciu;
- pochlaniac wode;
- byc porowate;
- byc latwo dostepne;
- nie powodowac alergii;
- sluzyc jako nosnik dla lekarstw i srodkow indukujacych;
- posiadac odpornosc na zgniatanie;
Hydroksyapatyty stanowia substancje nieorganiczne, ktore sa naturalnym skladnikiem kosci i pochodnymi fosforanu wapnia. Stanowia one 70% skladu kosci i 98% szkliwa. Preparaty zawierajace hydroksyapatyty nosza nazwe OsteoGraf,Calcitite.
TCP - jest substancja chemicznie podobna do wyzej wymienionej, ale o innym skladzie. W trakcie integracji staje sie czescia skladowa nowo powstalych krysztalow koúci ( Augmen, CalciResorb).
Inne materialy uzywane do przeszczepu stanowia pochodne weglanu wapnia ze szkieletu koralowca (Interpore).
Najbardziej fizjologiczny srodek zastepczy kosci ulegajacy calkowitej integracji stanowi chemicznie zmieniona, pozbawiona substancji organicznej kosc wolowa (Bio-Oss). Moze byc zmieszany z naturalna koscia w proporcjach 50-50. Zwieksza to wowczas zakres jej stosowania.
Kosc syntetyczna jest mieszanka wodorotlenku wapnia w ustroju zmienianym na weglan wapnia (Bioplant HTR). Jest ona uwazana przez niektorych badaczy za idealny material zastepczy. Jako jedyny posiada na swej powierzchni ladunek ujemny powodujac przez to odpychanie od siebie bakterii. Latwo sie zaklada, gdyz przylega do metalowego przenosnika. W trakcie badan stwierdzono prawie calkowite przeksztalcenie tej substancji w kosci po 10 miesiacach obserwacji.
BIOGLASS - sklada sie z soli wapnia i fosforu o takim samym skladzie procentowym jak kosc oraz z krzemu i soli sodu. Stwierdzono laczenie sie jej z koscia i z tkanka miekka. Ma on szerokie zastosowanie. PerioGlass jest podobny skladem do wyzej wymienionego i posiada nowe wlasciwosci. W badaniach stwierdza sie, ze bioaktywne szklo jest latwiejsze do przenoszenia niz zwiazki fosforanu wapnia.
Dentysci maja obecnie do dyspozycji bogaty arsenal srodkow w celu zachowania i dobudowy kosci. Czesc badaczy zaleca laczenie roznych materialow w trakcie przeszczepu. Tego typu zabiegi wykonywane sa najczesciej w gabinetach chirurgow szczekowych i periodontologow.
Koszt usuniecia zeba z przeszczepem kosci wyrostka podnosi sie o minimum 100 dolarow od zeba. Nie moze byc wykonany u osob palacych papierosy i ze zla higiena jamy ustnej.
Badania na temat materialow sluzacych do przeszczepu kosci reprezentuja ogromny postep w stomatologii. Poniewaz beda nadal kontynuowane mozna spodziewac sie pojawienia nowych, ulepszonych materialow.
Nie nalezy jednak ludzic sie marzac o idealnych rezultatach przy bardzo duzych przeszczepach. Wiadomo juz od dawna, ze jakosc przeszczepu zalezy od jakosci i ilosci kosci przyjmujacej dany przeszczep. Nalezy wiec dbac o te zeby, ktore sie ma. Zawsze powtarzam, ze profilaktyka jest zawsze o wiele lepsza niz leczenie.
