Rodzice zakladajacy dla swoich dzieci fundusz edukacyjny maja do dyspozycji wiele rozmaitych instrumentow finansowych. Nie jest mozliwe, a zarazem oplacalne korzystac z nich wszystkich. Trzeba wybrac optymalny, dostosowany do indywidualnej sytuacji sposob pomnazania gromadzonych na edukacje dziecka pieniedzy.
Dokonujac wyboru odpowiedniej inwestycji nalezy brac pod uwage wiek dziecka i zwiazana z tym dlugosc okresu inwestycyjnego, przewidywany wklad finansowy, przedzial podatkowy rodzica, jego tolerancje na ryzyko oraz co najwazniejsze: cechy charakterystyczne danego instrumentu finansowego. Mam na mysli bezpieczenstwo (lub jego brak) inwestowanego kapitalu, past performance czyli wyniki inwestycyjne i funkcjonowanie inwestycji w przeszlosci, najlepiej w jak najdluzszym okresie czasu (np. 20 lat), obecna sytuacje ekonomiczna i rokowania na przyszlosc, spodziewany zysk z danego rodzaju inwestycji oraz liquidity, czyli latwosc dostepu do gotowki ulokowanej w inwestycji.
Inwestowanie generalnie zwiazane jest z ryzykiem. Wiemy, ze im wieksze ryzyko, tym wiekszy potencjal zysku. Pamietac nalezy, ze im dluzszy okres inwestycyjny, tym wieksza mozliwosc podjecia ryzyka. Majac to na uwadze warto wybierac inwestycje agresywne, bardziej ryzykowne gdy dziecko jest male i jest duzo czasu na przeczekanie okresu spadku wartosci inwestycji i vice versa, w miare skracania sie okresu inwestycyjnego nalezy zmniejszac ryzyko lokujac pieniadze w bezpieczniejszych instrumentach finansowych.
Przedstawione ponizej najpopularniejsze instrumenty finansowe wymienione sa wedlug skali ryzyka, od najmniejszego do najwiekszego. Omawiam je ogolnikowo, w zwiazku z tym, ze szczegolowo juz je kiedys w Monitorze opisywalem. Zainteresowani dokladniejsza ich analiza, w jezyku polskim, a nie majacy dostepu do przedstawiajacych te zagadnienia numerow moga je otrzymac kontaktujac sie z moim biurem lub redakcja czasopisma Monitor.
Money Market Account.
Sa to konta oszczednosciowe oferowane przez banki i unie kredytowe. Oprocentowanie wkladow jest bardzo niskie, lecz nieco wyzsze niz na zwyklych kontach oszczednosciowych. Czesto sie zmienia. Przyrost kapitalu jest opodatkowany, wklady sa ubezpieczone przez FDIC do $100,000, a dostep do kapitalu jest nieograniczony.
Certificates of Deposit, czyli certyfikaty terminowe.
Sa to konta oszczednosciowe o ustalonym na pewien okres czasu, gwarantowanym procencie. Sa rowniez gwarantowane przez FDIC. Stopa oprocentowania jest z reguly wyzsza niz na kontach oszczednosciowych, wada ich jest stosunkowo mala plynnosc. Wycofanie gotowki przed okreslonym terminem pociaga za soba koniecznosc zaplacenia kary.
Money Market Funds.
Sa to bardzo bezpieczne mutual funds. Inwestuja one w krotkoterminowe obligacje rzadu federalnego, rzadow stanowych i lokalnych. Z reguly wymagany jest wyzszy wklad finansowy niz na Money Market Account. Oferuja troche wyzszy procent niz Money Market Account lecz nie sa tak jak tamte ubezpieczone przez FDIC. Dostep do pieniedzy jest nieograniczony. Oferuja rowniez mozliwosc wypisywania czekow, lecz na sumy nie mniejsze, niz okreslone przez fundusz, np.: $100, czy $200. Zakladac je mozna za posrednictwem brokerow lub w bankach.
U.S. (EE) Savings Bonds.
Sa to obligacje rzadu Stanow Zjednoczonych. Sprzedawane sa za pol ceny nominalu. Procent dopisywany jest co pol roku i tak skladany powieksza wartosc bondu az do momentu gdy osiagnie wartosc nominalu. Dlugosc tego okresu zalezy od procentu placonego przez bond. Im wyzszy procent, tym krotszy okres potrzebny do osiagniecia pelnnej wartosci. Wyplacaja procent do 30 lat. Sa to instrumenty praktycznie pozbawione ryzyka, mimo duzej plynnosci najlepiej nadaja sie na oszczednosci srednio i dlugoterminowe. Procent zwolniony jest z podatku stanowego i lokalnego, a jezeli bond wykupiony jest przez rodzicow dziecka z przeznaczeniem na jego edukacje (tzw. Education Bonds), to takze z podatku federanego, gdy rodzice nie zarabiaja wiecej niz $64,450, (pomiedzy 64,450 a 74,200 jest zwolniony czesciowo). Mozna je wykupic w bankach i innych instytucjach finansowych lub bezposrednio w oddziale Banku Rezerw Federalnych. Bondy serii EE sa bardzo popularne jako prezent dla dzieci na przyklad z okazji Chrzcin lub Pierwszej Komunii, itp. Dzieje sie tak dlatego, ze ofiaruje sie bond np. o nominale $500, ktory ofiarodawce kosztowal $250.
U.S Treasury Securities.
Sa to obligacje rzadu USA. Kupujac je pozyczamy rzadowi pieniadze na okreslony czas, a on gwarantuje ich zwrot oraz zaplacenie okreslonego procentu, zwolnionego z podatku stanowego oraz lokalnego. Emitowane sa jako obligacje krotkoterminowe T-Bills (do 1 roku), srednio terminowe T-Notes (od 2 do 10 lat) oraz dlugoterminowe T-Bonds (od 10 do 30 lat). Im dluzszy okres trwania pozyczki, tym wyzszy procent wyplacany jest przez rzad. Uznawane sa za najbezpieczniejsza forme inwestycji.
Tax-Free Municipal Bonds.
Sa to obligacje emitowane przez rzady stanowe, lokalne, np: stan Illinois, miasto Chicago oraz ich agencje, na przykad zarzad lotniska, departament autostrad itp. Tak jak i w przypadku innych obligacji, im dluzszy czas trwania pozyczki, tym wyzszy procent. Oprocentowanie to jest zwolnione z podatku federalnego, a w przypadku mieszkancow danego stanu takze stanowego i lokalnego. Nie sa ubezpieczone przez FDIC. Niezbyt wysoki, lecz nieopodatkowany procent powoduje, ze sa to popularne instrumenty inwestycyjne dla osob placacych wysokie podatki. Stopien ryzyka zalezy od rodzaju wykupionego Municipal Bond, lecz ogolnie nie jest wysoki
Corporate Bonds.
Sa to obligacje korporacji pozyczajacych pieniadze od inwestorow na podobnych zasadach jak instytucje rzadowe lecz oferujace mniejsze bezpieczenstwo zwrotu kapitalu. Im solidniejsza, stabilniejsza firma, tym wieksza gwarancja wyplacalnosci. Oferuja wyzszy procent niz bondy rzadowe o podobnych parametrach. Oprocentowanie jest opodatkowane. Tak jak i poprzednie bondy sa latwe do uplynnienia.
Mutual Funds.
W jezyku polskim nazywane sa funduszami powierniczymi, zbiorowymi lub inwestycyjnymi. Jest to obecnie najpopularniejszy w Ameryce sposob inwestowania. Mutual fund jest zorganizowany jako investment company, czyli kompania inwestycyjna. Pieniadze inwestorow tworza jedna, wielka pule. Kapitalem zgromadzonym w mutual fund obracaja eksperci, ktorych zadaniem jest pomnazanie powierzonych im pieniedzy. Wykupuja oni inwestycje, ktore odpowiadaja profilowi i celowi funduszu. Profil funduszu musi byc z gory okreslony i nie wolno mu inwestowac inaczej, niz jest to ustalone i przedstawione w tzw. prospectus, czyli dokumencie zawierajacym wszystkie informacje o funduszu. Trzeba sie z nim zapoznac zanim podejmie sie decyzje o inwestowaniu. Inwestor z gory wie czy fundusz inwestuje bezpiecznie czy ryzykownie. Inwestycje te nie nie sa gwarantowane i efekty inwestycyjne uzaleznione sa wielu czynnikow. Kazdy inwestor jest udzialowcem w funduszu i posiada proporcjonalna do wkladu ilosc akcji. Ceny akcji funduszy, oprocz akcji Money Market Funds, (ktore sa stale i maja wartosc $1) ulegaja zmianom. Istnieje wiec ryzyko strat. Najwieksza fluktuacja cen istnieje w przypadku funduszy inwestujacych ryzykownie np. w akcje malych, rozwijajacych sie kompanii, a najmniejsza w przypadku funduszy inwestujacych bezpiecznie, np. w obligacje rzadu federalnego. W zwiazku z mozliwoscia spadku cen, fundusze ryzykowne polecane sa jako inwestycje dlugoterminowe, aby miec moznosc przeczekania okresu zanizonych cen. Przyrost kapitalu reprezentowany przez zyski pochodzace ze sprzedazy posiadanych przez fundusz instrumentow finansowych, czyli capital gains oraz dywidendy wyplacone funduszowi w danym roku, mimo ze nie wybrane przez inwestora sa opodatkowane na biezaco. Jednym ze sposobow na zmiejszenie biezacego opodatkowania jest inwestowanie w index funds, ktore realizuja znikome capital gains lub dywidendy. Popularnosc mutual funds wynika z faktu, ze inwestowanie za ich posrednictwem nie wymaga duzego wkladu finansowego, fachowej wiedzy i osobistego zaangazowania, a przez wiele lat sprawdzily sie jako uniwersalny, czesto dajacy duze zyski, dostepny dla kazdego sposob na pomnazanie pieniedzy. Przykladem moze byc wybijajacy sie wsrod funduszy inwestujacych ryzykownie AIM Aggressive Growth. Wartosc jego akcji w ciagu ostatnich 5 lat ciagle fluktuujac wzrastala srednio co roku o 26.15%. Akcje funduszu mozna wykupywac samemu bezposrednio od funduszu, jezeli jest to fundusz no load i jestesmy w stanie wybrac odpowiedni fundusz, lub za posrednictwem tzw. registered representatives, czyli brokerow, ktorzy sa uprawnieni do posredniczenia i doradzania w tego typu tranzakcjach. Fundusz ich za to wynagradza, a pieniadze pochodza z tzw. loads lub sales charges, wliczonych w cene akcji funduszu. Wysokosc tych oplat jest rozna w zaleznosci od funduszu, a jej wysokosc jest wymieniona w prospectus.
Corporate Stocks.
Sa to akcje korporacyjne. Reprezentuja udzial w majatku kompanii je emitujacej. Kupowac akcje mozna przez brokera lub czasem bezposrednio od kompanii, unikajac placenia komisowego dla tego pierwszego. Wykupywane indywidualnie moga byc bardzo dobra inwestycja, lecz jest to inwestycja stosunkowo bardzo ryzykowna. Historia uczy, ze wielu zrobilo na akcjach fortuny, lecz znacznie wiecej je stracilo. Ceny akcji sa uzaleznione od wielu czynnikow. Moga isc w gore bardzo szybko i wtedy ich posiadacze zyskuja, lecz rownie dobrze moga szybko spadac i wtedy przynosza straty, czasem nie do odrobienia. Akcje bedace w obrocie gieldowym sa latwe do spieniezenia. Dla nowicjuszy lub nie majacych duzych pieniedzy do zainwestowania z mozliwoscia straty polecam inwestowanie w akcje za posrednictwem opisanych powyzej mutual funds.
Z wyzej opisanych instrumentow finasowych na pierwszym miejscu pod wzgledem przydatnosci w procesie budowania funduszu edukacyjnego stawiam mutual fund. Polecam ten instrument kazdemu rodzicowi, ktoremu pozostalo co najmniej 5 lat na inwestowanie. Polecam fundusze growth lub aggressive growth inwestujace w akcje kompanii i nastawione na wzrost kapitalu. W miare zblizania sie terminu rozpoczecia studiow, czyli w okresie krotszym niz 5 lat polecam transferowac kapital z tego typu funduszy do funduszy inwestujacych bezpieczniej, np w obligacje rzadu federalnego, itp. Mozna tez brac pod uwage wymienione powyzej inne bezpieczne instrumenty finansowe. Nie podejmuje sie w tym artykule analizowania dostepnych funduszy i polecania konkretnych z nazwy ani tez ustalania konkretnej taktyki inwestowania, gdyz trzeba by generalizowac, a do zagadnienia trzeba podchodzic indywidualnie.
W procesie budowania funduszu edukacyjnego nie nalezy zapominac o jednym, niestety realnym zagrozeniu. Przedwczena smierc ktoregos z rodzicow moze uniemozliwic zgromadzenie potrzebnego kapitalu. Wykupienie ubezpieczenia na zycie gwarantuje pieniadze na edukacje dzieci nawet na najdrozszych uniwersytetach. Wielu rodzicow takie ubezpieczenie posiada, lecz czesto jest ono zbyt male aby po splaceniu pozyczki na dom i innych dlugow, zabezpieczeniu biezacego utrzymania dla rodziny, itp., zostalo na pokrycie kosztow college"u. Nie wolno wiec zapominac, ze odpowiednie ubezpieczenie na zycie moze byc jedynym funduszem edukacyjnym, gdyby rodzic nie byl w stanie takiego funduszu stworzyc.
Na zakonczenie pragne przypomniec, ze artykul ten jest tylko pobiezna analiza tematu i przed podjeciem decyzji o strategii inwestowania nalezy skonsultowac sie z fachowcem w omawianej dziedzinie, aby indywidualnie zasiegnac opinii dotyczacej najkorzystniejszego sposobu pomnazania pieniedzy przeznaczonych na tak wazny cel jak wyksztalcenie dziecka.
