Praca ponad normę to codzienność dla wielu osób mieszkających i pracujących w Stanach Zjednoczonych. Wielu imigrantów zatrudnionych w gastronomii, opiece zdrowotnej, budownictwie czy usługach często zostaje „po godzinach”, nie zawsze wiedząc, czy przysługuje im za to dodatkowe wynagrodzenie, albo nie mając odwagi się o nie upomnieć. Tymczasem amerykańskie przepisy pracy dość precyzyjnie określają, kiedy pracownik ma prawo do nadgodzin, ile powinien za nie dostać i kto może być z tego obowiązku wyłączony.
Czym są nadgodziny w USA?
W USA podstawowe zasady dotyczące wynagradzania nadgodzin reguluje federalna ustawa o uczciwych standardach pracy, znana jako Fair Labor Standards Act (FLSA). Zgodnie z nią, każdy pracownik niezwolniony z obowiązku wypłaty nadgodzin (tzw. non-exempt employee) ma prawo do półtorej stawki godzinowej (tzw. "time and a half") za każdą godzinę pracy powyżej 40 godzin tygodniowo.
To oznacza, że jeśli zarabiasz 20 dolarów za godzinę i w danym tygodniu przepracujesz 45 godzin, pięć godzin nadliczbowych powinno być płatne po 30 dolarów za godzinę.
Warto zaznaczyć, że w USA obowiązuje system tygodniowy, a nie dzienny. Jeśli więc jednego dnia pracujesz 12 godzin, ale w pozostałe dni mniej, i w sumie nie przekroczysz 40 godzin w tygodniu – nadgodziny formalnie ci się nie należą (chyba że mieszkasz w stanie, który stosuje inne zasady, jak Kalifornia).
Pensja czy stawka godzinowa – jaka to różnica?
W USA wyróżnia się dwa podstawowe sposoby wynagradzania: salary, czyli stała pensja, oraz hourly wages, czyli stawka godzinowa. W praktyce ten podział wpływa na to, jak rozliczane są nadgodziny.
Jeśli jesteś zatrudniony za stawkę godzinową, otrzymujesz wynagrodzenie za każdą przepracowaną godzinę, a przekroczenie 40 godzin tygodniowo powinno skutkować wypłatą nadgodzin – według stawki półtorej raza wyższej. Ten model zatrudnienia jest typowy w zawodach fizycznych, usługowych, gastronomii, opiece czy handlu.
Z kolei pensja (salary) oznacza stałą pensję tygodniową, miesięczną lub roczną, niezależnie od liczby przepracowanych godzin. Nie oznacza to jednak automatycznego braku prawa do nadgodzin. Kluczowe znaczenie mają dodatkowe kryteria – m.in. wysokość zarobków oraz charakter obowiązków. Jeśli pracownik zatrudniony na stałą pensję zarabia mniej niż 684 dolary tygodniowo i nie pełni funkcji kierowniczej lub specjalistycznej, nadal powinien otrzymywać zapłatę za nadgodziny.
Kto ma prawo do nadgodzin, a kto nie?
Prawo do wynagrodzenia za nadgodziny przysługuje tylko pracownikom niezwolnionym z obowiązku nadgodzin, czyli tzw. non-exempt workers. Osoby zwolnione z tego obowiązku to zazwyczaj pracownicy biurowi, menedżerowie, specjaliści czy osoby wykonujące zawody uznane za „wyjątkowe” (np. niektórzy informatycy, doradcy finansowi). Kryteria są złożone i zależą zarówno od rodzaju wykonywanej pracy, jak i wysokości wynagrodzenia.
Niektórzy pracodawcy próbują omijać obowiązek wypłaty za nadgodziny, nadając pracownikom tytuły takie jak „manager” lub „supervisor”, mimo że ich obowiązki nie są menedżerskie. W takiej sytuacji liczy się rzeczywisty charakter pracy, a nie stanowisko wpisane w umowie.
Czy musisz dostać zgodę na pracę w nadgodzinach?
Niektóre firmy wymagają zgody przełożonego na pracę ponadnormatywną. Jeśli jednak pracownik poświęca dodatkowe godziny i pracodawca o tym wie lub powinien wiedzieć, ma obowiązek zapłacić za te godziny – nawet jeśli wcześniej ich nie zatwierdził.
Nie ma też znaczenia, czy pracodawca formalnie nie „uznaje” nadgodzin albo ma wewnętrzne regulaminy zakazujące ich. Przepisy federalne mają pierwszeństwo przed wewnętrznymi zasadami firmy.
Co w przypadku pracy na gotówkę lub „pod stołem”?
Pracownicy zatrudnieni nieformalnie – bez umowy, na gotówkę czy „pod stołem” – również mają prawo do wynagrodzenia za nadgodziny. FLSA chroni wszystkich pracowników, niezależnie od statusu imigracyjnego czy rodzaju zatrudnienia. Nawet jeśli nie masz numeru Social Security, wciąż możesz domagać się zapłaty za przepracowany czas.
Jak udowodnić przepracowane godziny?
Niektóre firmy mają system zegarów do ewidencji czasu pracy pracowników, ale niektóre nie.
Aby dochodzić zapłaty za nadgodziny, warto prowadzić własne zapiski czasu pracy. Zapisuj godziny rozpoczęcia i zakończenia pracy każdego dnia – nawet w zeszycie lub telefonie. Gromadź też inne dowody: wiadomości od przełożonego, maile, grafiki zmian, zrzuty ekranu z rejestratorów wejść.
Co możesz zrobić, jeśli nie płacą ci za nadgodziny?
Urzędem odpowiedzialnym za nadzorowanie najważniejszych praw federalnych chroniących pracownika, w tym płacy za nadgodziny, jest Departament Pracy Stanów Zjednoczonych, Wydział do Spraw Wynagrodzenia i Godzin Pracy (US Department of Labor’s Wage and Hour Division).
Jeśli uważasz, że pracodawca narusza twoje prawa, możesz złożyć skargę do Departamentu Pracy (DOL). Należy zadzwonić pod numer 1-866-487-9243 lub odwiedzić stronę internetową www.dol.gov/agencies/whd, a zostanie się skierowanym do najbliższego oddziału WHD, aby uzyskać pomoc. WHD ma na sieci informacje pod adresem www.dol.gov/whd/.
Możliwe jest także wniesienie sprawy do sądu pracy – samodzielnie lub z pomocą kancelarii prawnej działającej na zasadzie „nie wygrasz – nie płacisz”. Prawo chroni cię również przed zemstą pracodawcy – nie może cię zwolnić ani ukarać za to, że domagasz się wynagrodzenia zgodnego z prawem.
Podsumowanie – nie daj się oszukać
W USA prawo pracy może być skomplikowane, ale jedno jest jasne: jeśli pracujesz ponad 40 godzin tygodniowo i nie jesteś formalnie zwolniony z prawa do nadgodzin, należy ci się wyższe wynagrodzenie za każdą dodatkową godzinę. Nie ma znaczenia, czy pracujesz na stawce godzinowej czy na pensji – liczy się zakres obowiązków, poziom zarobków i rzeczywisty czas pracy.
Jeśli masz wątpliwości co do swojej sytuacji, skonsultuj się z doradcą lub organizacją pracowniczą. Twoja praca ma swoją wartość – i zasługuje na uczciwe wynagrodzenie.
Elżbieta Baumgartner
Elżbieta Baumgartner jest autorką wielu książek-poradników, m.in.: „Praca w Ameryce”, „Otwieram biznes” i wielu innych. Są one dostępne w wersji elektronicznej w witrynie Poradnika Sukces: www.PoradnikSukces.com. tel. 1-718-224-3492
