Dla wielu imigrantów w USA kwestie finansowe bywają skomplikowane, szczególnie gdy pojawiają się długi i nieuregulowane zobowiązania. Choć w USA nie funkcjonuje komornik w takim sensie, jak w Polsce, to jednak istnieją instytucje i mechanizmy, które pozwalają wierzycielom odzyskać należności. Poniżej wyjaśniamy, kiedy i w jakich okolicznościach może dojść do zajęcia majątku.
Czym jest egzekucja długu w USA
W Stanach Zjednoczonych proces odzyskiwania należności zazwyczaj zaczyna się od wezwań do zapłaty, następnie może przejść do poborcy długów - collection agency, a potem do postępowania sądowego. Jeśli sąd wyda wyrok na korzyść wierzyciela, może on ubiegać się o egzekucję tego wyroku. Sąd wydaje wtedy tzw. "writ of execution", który pozwala na podjęcie kroków w celu odzyskania pieniędzy. Odbieraniem długów w Stanach zajmuje się marshal, sheriff lub prywatne firmy zwane private process servers. Nazwijmy ich po polsku komornikami.
Kiedy bez nakazu sądowego
Wyjątkiem są sytuacje, w których przepisy federalne lub stanowe pozwalają na automatyczne potrącenia – np. zaległości alimentacyjnych czy długów wobec IRS. Child Protection Agency i urząd podatkowy nie muszą brać dłużnika do sądu, bo mogą posłużyć się programem Treasury Offset Program, który służy rządowym instytucjom do odzyskiwania zaległości wobec państwa. Na sieci szukaj tekstu pt. „Treasury Offset Program – kiedy rząd może ci zabrać pieniądze”.
Również bez nakazu sądowego możesz stracić np. samochód, na który wziąłeś pożyczkę. Jeśli spóźnisz się z jedną lub dwiema ratami, bank może wysłać firmę zajmującą się odzyskiwaniem pojazdów. Auto zostanie ci zabrane spod domu, sprzedane na aukcji, a uzyskane pieniądze pójdą na pokrycie twojego długu. Jeśli ze sprzedaży nie starczy na spłatę całej kwoty, dostaniesz wezwanie do dopłacenia różnicy.
Co komornik może zająć?
Komornik może położyć rękę m.in. na:
- części wynagrodzenia za pracę (tzw. wage garnishment),
- środkach zgromadzonych na koncie bankowym (bank levy),
- zwrotach podatku (jeśli jesteś winien pieniądze rządowi federalnemu lub stanowemu),
- mieniu ruchomym (np. samochód),
- w skrajnych przypadkach – nieruchomości (jeśli dług jest zabezpieczony hipoteką).
Ochrona części wynagrodzenia – ile mogą zabrać?
Prawo federalne chroni część twojego wynagrodzenia przed egzekucją komorniczą. Zazwyczaj można zająć maksymalnie 25% twojej pensji netto (czyli po odliczeniach podatków), lub różnicę pomiędzy twoim wynagrodzeniem a 30-krotnością federalnej płacy minimalnej – w zależności od tego, która kwota jest niższa.
Na przykład, w Illinois obowiązują dodatkowe zasady ochrony. Komornik może odebrać mniejszą z dwóch kwot: 15% brutto tygodniowego wynagrodzenia albo kwotę pomniejszoną o 45-krotność federalnej płacy minimalnej (obecnie 7.25 dol./godz., co daje około 326.25 dol. tygodniowo). Jeśli więc zarabiasz np. 900 dol. tygodniowo brutto, komornik może przejąć albo 15% z 900 dol., czyli 135 dol., albo 900 – 326.25 = 573.75 dol. W tym przypadku obowiązuje niższa kwota – czyli 135 dol. tygodniowo.
W Nowym Jorku komornik może odebrać do 10% twojego miesięcznego wynagrodzenia brutto, lub różnicę między twoimi dochodami a 30-krotnością federalnej płacy minimalnej.
Dodatkowo, jeśli masz osoby na swoim utrzymaniu (np. dzieci), sąd może dodatkowo ograniczyć wysokość zajęcia.
Zajęcie konta bankowego
Komornik może również zarekwirować środki na twoim koncie bankowym, ale tylko po uzyskaniu nakazu sądowego. Warto pamiętać, że nie wszystkie środki podlegają egzekucji. Ochronie podlegają m.in. świadczenia socjalne (Social Security), zasiłki dla bezrobotnych, niektóre renty i emerytury oraz alimenty i pomoc państwowa.
Bank musi sprawdzić, czy środki na koncie nie pochodzą z chronionych źródeł. Jeśli tak, są one wyłączone z egzekucji. Jednak jeśli otrzymujesz wynagrodzenie na to samo konto, środki mogą zostać zajęte.
Zajęcie mienia (property lien)
Wierzyciel może również uzyskać prawo do zajęcia majątku trwałego, np. nieruchomości. Może to przybrać formę "lien" – czyli zastawu, który uniemożliwia sprzedanie lub refinansowanie domu bez spłaty zadłużenia. W przypadku braku spłaty, wierzyciel może wystąpić o przymusową sprzedaż nieruchomości.
Czy komornik może wejść do domu?
W USA urzędnik egzekucyjny (marshal, sheriff lub private process server) nie może wejść do domu bez odpowiedniego nakazu. W przeciwieństwie do polskiego komornika, nie ma prawa do przeszukiwania mieszkania i zajmowania rzeczy bez uprzedniego zezwolenia sądu. W praktyce zajęcie mienia ruchomego w USA zdarza się stosunkowo rzadko i głównie dotyczy drogich przedmiotów lub nieruchomości.
Czy możesz się bronić przed egzekucją?
Tak. Masz prawo do obrony i odwołania się od decyzji sądu. W wielu stanach możesz również złożyć wniosek o ochronę przed egzekucją (exemption claim), jeśli twoje dochody lub majątek mieszczą się w granicach chronionych prawem.
Przede wszystkim - negocjuj z wierzycielem, bo warto dogadać się co do spłaty długu jeszcze przed egzekucją.
Warto także wiedzieć, że część osób decyduje się na ogłoszenie bankructwa (Chapter 7 lub Chapter 13), co tymczasowo wstrzymuje wszelkie egzekucje i daje czas na uregulowanie zobowiązań.
Jeśli nie masz majątku
Jeśli nie posiadasz majątku ani dochodów, które można zająć, możesz być uznany za tzw. "judgment proof" – czyli niewypłacalnego w praktyce. Nie oznacza to, że dług znika, ale wierzyciel ma ograniczone możliwości egzekucji. Warto jednak śledzić sytuację – jeśli twoje dochody wzrosną, komornik może próbować ponownie.
Podsumowanie
Przejęcie majątku przez komornika na poczet długów to poważna sprawa, ale też proces, w którym masz swoje uprawnienia. Kluczem jest szybkie reagowanie – jeśli otrzymasz zawiadomienie z sądu lub od komornika, nie ignoruj go. Znajomość lokalnych przepisów, takich jak stanowe limity potrąceń, pozwoli ci lepiej zrozumieć swoje obowiązki i możliwości obrony. W razie wątpliwości skorzystaj z pomocy prawnej.
Elżbieta Baumgartner
Elżbieta Baumgartner jest autorką wielu książek-poradników m.in. Ubezpieczenie społeczne Social Security, „Jak chować pieniądze przed fiskusem”, „Podręcznik ochrony majątkowej”. Są one dostępne w wersji elektronicznej w witrynie Poradnika Sukces: www.PoradnikSukces.com, Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., tel. 1-718-224-3492.
