Slow Cooker wprawdzie wynaleziono w XX-wiecznej Ameryce, ale historia wolnowara (po polsku) rozpoczęła się w XIX wieku, w żydowskiej dzielnicy Wilna. Niegdyś znane jako „Jerozolima Północy” (obok Lublina i Krakowa najważniejsze centrum nauki talmudycznej) Wilno przyciągało twórczą społeczność pisarzy i naukowców. Tam żydowskie rodziny oczekiwały na szabat, przygotowując w piątki (przed zapadnięciem zmroku) gulasz z mięsa, fasoli i warzyw. Po przygotowaniu składników gospodynie zanosiły garnki do piekarni, do wciąż gorących pieców chlebowych, by w wolno schodzącym cieple powstawał wyśmienity gulasz, znany jako czulent.
Na długo przed wynalezieniem nowoczesnego wolno gotującego garnka opowieść o przygotowywaniu czulentu przechodziła z pokolenia na pokolenie. O tej tradycji dowiedział się też Irving Nachumsohn z opowieści babci, pracującej w takiej piekarni. Jego mama, przed emigracją do Ameryki, nosiła do wypiekania garnki pełne dobroci na specjalny, szabatowy gulasz.
Nachumsohn urodził się w New Jersey w 1902 roku. Po śmierci ojca zaradna matka wyjechała z dziećmi (miała ich troje), najpierw do Fargo w Północnej Dakocie, potem do Winnepeg w Kanadzie. Na kursie korespondencyjnym Irving ukończył elektrotechnikę i wrócił do Stanów Zjednoczonych, a konkretnie do Chicago jako pierwszy żydowski inżynier w Western Electric.
W czasie wolnym od pracy, Nachumsohn odkrywał swoją pasję do tworzenia rzeczy przydatnych w każdym domu bądź służących społeczeństwu. Ukończył też studia prawnicze, co z czasem ułatwiło mu założenie własnej firmy Naxon Utilities Corporation, w której mógł w pełni zająć się udoskonalaniem wynalazków. Firma została opatrzona już nowym nazwiskiem Irvinga. W 1945 roku II wojna światowa rzuciła nieprzychylne światło na Amerykanów o niemieckich nazwiskach i fakt ten skłonił Nachumsohna do skrócenia nazwiska swojej rodziny do Naxon, a przysadzisty garnek elektryczny nazwano Naxon Beanery (patent z roku 1940).
Wynalazki Naxona, między innymi elektryczna patelnia, zyskały ogromną popularność. Opatentował około 200 różności, używanych do dzisiaj pod inną nazwą lub tworzących podwaliny pod nowe, udoskonalone użytkowe cuda elektroniczne.
Kiedy Naxon przeszedł na emeryturę w 1970 roku, sprzedał za gotówkę swój biznes firmie Rival Manufacturing Company w Kansas City, wyznaczając punkt zwrotny w historii prawie zapomnianego elektrycznego garnka.
Na „National Housewares Show” w Chicago w 1971 roku firma Rival zaprezentowała nową wersję Naxon Beanery. Urządzenie otrzymało nową nazwę „Crock Pot”, odświeżony wygląd i broszurę z profesjonalnie przetestowanymi przepisami. Domowi kucharze chętnie kupowali elektryczne garnki w charakterystycznych kolorach lat 70., takich jak Harvest Gold (przyżółcony brąz) i Avocado (zieleń wnętrza owocu). Kampanie reklamowe, wraz z pocztą pantoflową, zwiększyły sprzedaż i zysk z 2 milionów dolarów w 1971 roku do zdumiewających 93 milionów cztery lata później.
Skąd ta popularność? Crock Pot pojawił się ponownie na rynku w przełomowym czasie wprowadzania nowych technologii, oszczędzających czas. Mikrofalówki i mrożone obiady obiecywały pracującym kobietom większą wygodę. Wystrzeliły też stosunkowo niedrogie barwne plastikowe naczynia o gładkości szkła do przechowywania żywności. Zmieniała się powoli amerykańska kultura kulinarna.
Jednocześnie szefowie kuchni, tacy jak Alice Waters i Julia Child, zachęcali gotujących do korzystania ze świeżych składników i profesjonalnych technik gotowania. Ruch „Back to the Land” odrzucił przetworzoną żywność, nakłaniając jednocześnie do ponownego odkrycia wartości produktów ogrodniczych i rzemieślniczych. Znana firma Williams-Sonoma dostarczała kucharzom domowym specjalistyczne naczynia od 1956 roku, a w 1972 roku dołączyła do niej kolejna - Sur La Table. Garnek elektryczny do wolnego gotowania, oszczędzający energię i czas, zapewniający domowe posiłki, „idealny dla pracujących kobiet” jak głosiła reklama w „The Washington Post” w roku 1975, zyskał uznanie i nadal jest ważnym elementem amerykańskiej kuchni. Polecam to urządzenie z pełną odpowiedzialnością. Gotuję w nim wiele potraw, między innymi polski bigos czy aromatyczną grochówkę. Dzisiaj przepis na kowbojską fasolę z elektrycznego garnka.
Kowbojska fasola
Potrawa ta przygotowywana jest z mieszanki 3-4 gatunków fasoli: nakrapianej (pinto), białej (great northen), czerwonej (red kidney) i/albo czarnej (black)
Składniki:
250 gram wędzonego boczku, pokroić i usmażyć na skwarki
500 gram mielonej wołowiny
0.5 szklanki siekanej cebuli
0.25 szklanki ketchupu
0.25 szklanki sosu barbecue
0.25 szklanki brązowego cukru
2 łyżki molasy
1 łyżka chili w proszku
1 łyżeczka soli
1 łyżeczka czarnego pieprzu
2 łyżki musztardy Dijon
500 gram mieszanki fasolowej (dowolny zestaw, nie mniej niż dwa gatunki)
6 szklanek bulionu z kurczaka
Przygotowanie:
Wszystkie produkty umieścić w elektrycznym garnku, zalać bulionem, przykryć i włączyć na wysokie grzanie na 8-10 godzin.
Warianty:
- Do powyższego przepisu fasoli wcześniej nie moczyć w wodzie.
- Jeśli używana jest fasola moczona przez noc, należy dodać tylko 4 szklanki bulionu.
- Suchą fasolę można zastąpić fasolą z puszki, dodając wówczas po około 500 gram trzech rodzajów fasoli, która nie może być w puszce rozgotowana (zdarzają się takie, szczególnie czarna i czerwona). Jak postępować dalej: podsmażyć cebulę, dodać mięso i smażyć do zmiany koloru. Fasolę odsączyć i przepłukać na sitku wodą. Odsączyć ponownie. Mięso, skwarki, fasolę i pozostałe produkty przełożyć do Crock Pot i zalać 2 szklankami bulionu. Włączyć średnie grzanie na 3-4 godziny.
- Gotowe danie można urozmaicić: przełożyć je do żaroodpornego naczynia, posypać 1 szklanką tartego sera cheddar i zapiec w piekarniku (375°F/15-20 minut). Serwować z gorącym ryżem lub świeżym pieczywem.
Anna Czerwińska
wielbicielka muzyki klasycznej i dobrej literatury, amatorka gór i namiotu, podglądania życia od kuchni i innych obserwacji wszelkich na własny użytek.
Autorka blogów: o kuchni Stanów Zjednoczonych i… truflach czekoladowych www.amerykanskiekulinaria.com; www.domowetrufle.com
kontakt: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
