Listopad to pora zadumy. Choć Zaduszki i Wszystkich Świętych są za nami, warto wracać myślami do naszych przodków, zastanowić się nad ulotnością życia.
Samotność nie zawsze przychodzi nagle
Możesz zostać sama po rozstaniu z życiowym partnerem, po śmierci bliskiej osoby, wyjeździe dzieci, przeprowadzce albo po prostu w codzienności, gdy nie masz z kim dzielić odpowiedzialności. Każda z tych sytuacji niesie inne wyzwania. Niezależnie od przyczyny, samotność wymaga przygotowania, szczególnie finansowego. Bo kiedy zostajesz sama, to ty będziesz odpowiedzialna za wszystko: rachunki, decyzje, zabezpieczenie przyszłości. Nie będziesz miała w nikim codziennego wsparcia.
Ten tekst ma pomóc ci spojrzeć na swoje finanse z troską, spokojem i siłą, którą już w sobie masz.
Zrób bilans: co masz, co wydajesz, co ryzykujesz
Zanim zaczniesz planować, musisz wiedzieć, gdzie jesteś. Jeżeli tylko twój partner prowadzi domowe finanse, to postaraj się je poznać. Jakie rachunki pokrywa, z jakich kont, jakie pożyczki spłaca, jaki jest dostęp do waszych bankowych kont, z pomocy jakich profesjonalistów korzysta. Gdy zostaniesz sama, odkrywanie tych informacji będzie bardzo kłopotliwe.
Przeanalizuj potencjalny spadek przychodów. Po śmierci małżonka ustanie jego zakładowa emerytura i świadczenia Social Security. Ty co najwyżej dostaniesz rentę wdowią, jeżeli okaże się ona większa od twojej własnej emerytury albo renty małżeńskiej. Czy twój życiowy partner ma ubezpieczenie na życie, które mogłoby pomóc ci w utrzymaniu?
Zrób prosty bilans finansowy. Spisz dochody, na które będziesz mogła liczyć— emeryturę, wynagrodzenie, świadczenia, alimenty. Następnie wydatki: czynsz, media, leki, transport, jedzenie, ubrania, rozrywkę. Uwzględnij zobowiązania: kredyty, pożyczki, zaległości. Zapisz też swoje oszczędności - konto, lokaty, gotówkę - oraz majątek: mieszkanie, samochód, działkę, sprzęt.
Zabezpiecz podstawowe potrzeby
Gdy jesteś sama, nie możesz liczyć na „ratunek” od partnera czy rodziny, która mieszka daleko od ciebie. Dlatego warto zadbać o podstawowe zabezpieczenia. Fundusz awaryjny - choćby na trzy miesiące wydatków - daje poczucie bezpieczeństwa. Ubezpieczenia zdrowotne, mieszkania, samochodu - powinny być aktualne i dopasowane do twojej sytuacji.
Zrób też listę kontaktów awaryjnych: lekarz, prawnik, doradca finansowy, zaufana osoba. To nie pesymizm. To troska o siebie.
Uporządkuj dokumenty i dostęp
Gdy jesteś sama, nikt nie domyśli się, gdzie trzymasz ważne dokumenty. Dlatego warto je uporządkować. Stwórz segregator lub folder z umowami, polisami, testamentem, rozliczeniami podatkowymi, danymi kont. Zapisz loginy i hasła w bezpiecznym miejscu. Zastanów się, komu możesz udzielić pełnomocnictwa - dziecku, siostrze, przyjaciółce.
Jeśli mieszkasz trochę w Stanach trochę w Polsce, zadbaj o tłumaczenia dokumentów i zgodność z lokalnym prawem. Możesz też przygotować „list na wypadek” - z instrukcjami, co zrobić w razie twojej niedyspozycji. To gest odpowiedzialności, nie lęku.
Zaplanuj finanse w perspektywie miesięcznej i rocznej
Finanse warto planować w dwóch perspektywach. Miesięczna pozwala kontrolować bieżące wydatki i oszczędności. Roczna uwzględnia większe koszty - ubezpieczenia, prezenty, remonty, podróże - oraz terminy podatkowe. Możesz użyć prostego zeszytu, arkusza kalkulacyjnego lub aplikacji. Ważne, byś miała kontrolę - nie tylko intuicję. Twój budżet to żywy dokument - nie musi być idealny, ma być użyteczny.
Czytaj o budżetowaniu, inwestowaniu, prawach konsumenta. Korzystaj z bezpłatnych porad - w urzędach, fundacjach, bankach. Jeśli to dla ciebie łatwiejsze - szukaj materiałów w języku polskim. Witryna PoradnikSukces.com jest kopalnią praktycznej finansowej wiedzy.
Zadbaj o przyszłość: testament, darowizny, sukcesja
To trudny temat, ale bardzo ważny. Gdy jesteś sama, to ty decydujesz, co stanie się z twoim majątkiem.
Przede wszystkim, wyznacz beneficjentów swoich kont bankowych i inwestycyjnych. Dzięki temu twoi najbliżsi będą mogli łatwo przejąć twoje aktywa bez sądowej spadkowej procedury (probate).
Sporządź testament, by rozporządzić innymi przedmiotami majątkowymi. Każdy prawnik może ci w tym pomóc. Nie trzymaj testamentu w skrytce bankowej, bo ta zostanie zapieczętowana po twojej śmierci. Zastanów się nad darowiznami za życia.
Znajdź na sieci artykuł pt. „Kto pochowa samotną osobę w USA”. Wyciągnij z niego wnioski. Te plany, to wyraz troski o bliskich i o siebie. To sposób, by zostawić po sobie porządek, nie chaos.
A co z domem?
Zastanów się, co zrobić ze swoim domem czy własnościowym mieszkaniem.
W połowie stanów, w tym w Illinois, możesz wyznaczyć beneficjenta domu dzięki Transfer on Death Instrument (TODI). Jest to dokument prawny, który pozwala właścicielowi nieruchomości przekazać ją wyznaczonemu beneficjentowi po swojej śmierci, bez konieczności przechodzenia przez proces spadkowy. Załatwia się to przez wypełnienie odpowiedniego dokumentu (TOD Instrument) w powiecie, tam, gdzie rejestrowane są akty własności. Sukcesja majątkowa na mocy TOD jest możliwa w 27 stanach i DC, w tym w Illinois.
Innym rozwiązaniem jest przekazaniem mieszkania dzieciom z zachowaniem prawa do użytkowania (live estate). Więcej przeczytasz w książce „Planowanie spadkowe”.
Wiele osób decyduje się na przepisanie nieruchomości na dzieci, co sprowadza się do darowizny. Problem z tą metodą jest taki, że dom przechodzi na dzieci z twoją niską podstawą podatkową, co powoduje wysokie podatki po sprzedaży domu przez dzieci (capital gains tax). Zanim cokolwiek postanowisz, porozmawiaj koniecznie z kompetentnym księgowym.
Uprość codzienne finanse
Finanse to nie tylko wielkie decyzje. To też codzienność. Uprość rachunki - przez polecenia zapłaty, automatyczne przelewy. Zrezygnuj z niepotrzebnych subskrypcji. Rób listy zakupów i trzymaj się ich. Gotuj prosto, ale zdrowo - to oszczędność i troska o ciało. Korzystaj ze zniżek dla seniorów, programów pomocowych, lokalnych inicjatyw. Możesz dowiedzieć się o nich w pobliskim centrum seniora.
Im prostsze finanse, tym więcej spokoju. Finanse to nie tylko liczby. To też poczucie bezpieczeństwa, sprawczości, godności. Twoje decyzje mają znaczenie - nie tylko dla portfela, ale dla serca.
Nadaj czasowi znaczenie
Zamiast mówić „jestem sama”, możesz powiedzieć: „Jestem samodzielna”, „To czas dla mnie samej”. Nadaj temu rozdziałowi życia nazwę. Może to być „Projekt Spokój”, „Jestem bezpieczna”. To nie tylko semantyka, to sposób, by zobaczyć siebie jako osobę sprawczą, mądrą, troskliwą. Bo jesteś kimś więcej niż samotną kobietą. Jesteś kobietą, która planuje, chroni, buduje. Dla siebie, dla innych. Na teraz i na przyszłość.
Elżbieta Baumgartner
Elżbieta Baumgartner jest autorką wielu książek-poradników m.in. “Planowanie spadkowe”, „Jak chować pieniądze przed fiskusem”, „Podręcznik ochrony majątkowej”. Są one dostępne w wersji elektronicznej w witrynie Poradnika Sukces: www.PoradnikSukces.com, Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., tel. 1-718-224-3492.
