W ostatnich latach finanse wielu amerykańskich gospodarstw domowych uległy poważnym zmianom. Rosnące koszty życia, wyższe stopy procentowe, inflacja oraz coraz większe zadłużenie wpływają na codzienne decyzje rodzin, w tym także polskich imigrantów. Równocześnie zmieniają się warunki wsparcia rządowego, a nowe przepisy i programy wymagają większej uwagi i zrozumienia. W tym artykule przyglądamy się najważniejszym zmianom i ich konsekwencjom dla domowego budżetu.
Rosnące koszty życia i inflacja
W ciągu ostatnich kilku lat inflacja w USA znacząco przyspieszyła. Po pandemii COVID-19 nastąpiło ożywienie gospodarcze, któremu towarzyszył gwałtowny wzrost cen. W 2022 roku inflacja przekroczyła 9% – najwyższy poziom od 40 lat. Choć tempo wzrostu cen zaczęło spadać w 2023 i 2024 roku, wielu konsumentów nadal odczuwa skutki tych zmian.
Podstawowe produkty – jak żywność, paliwo, energia czy czynsze – zdrożały nawet o kilkadziesiąt procent w porównaniu z okresem sprzed pandemii. Przykładowo, ceny żywności w sklepach spożywczych wzrosły średnio o 25–30% w ciągu trzech lat. Wynajem mieszkań w wielu stanach (np. Floryda, Kalifornia, Teksas) również stał się dużo droższy – w niektórych miejscach czynsze wzrosły o 40%.
Zadłużenie gospodarstw domowych – rekordowe poziomy
Wraz z rosnącymi kosztami życia wzrosło też zadłużenie. Według danych Rezerwy Federalnej, w 2024 roku łączny dług gospodarstw domowych w USA przekroczył 17 bilionów dolarów. Największą część stanowią kredyty hipoteczne, ale szybko rosną także zadłużenie na kartach kredytowych i pożyczki studenckie.
Przeciętna rodzina ma obecnie na karcie kredytowej około 6–7 tysięcy dolarów długu, a średnia stopa procentowa dla kart przekracza 20 proc. Oznacza to, że wielu ludzi płaci setki dolarów miesięcznie samych odsetek, często bez możliwości spłaty kapitału.
Dla polskich rodzin, które wspierają dzieci na studiach lub pomagają bliskim w Polsce, taka sytuacja może być szczególnie trudna. Zwłaszcza gdy dochodzi do nagłych wydatków zdrowotnych lub utraty pracy, zadłużenie szybko wymyka się spod kontroli.
Wyższe stopy procentowe – kredyty coraz droższe
Aby walczyć z inflacją, Rada Rezerwy Federalnej (Fed) od 2022 roku podnosiła stopy procentowe. Jeszcze w 2021 roku główna stopa wynosiła zero procent, obecnie to około 5.25–5.50 proc. To znacząco wpłynęło na raty kredytów hipotecznych, samochodowych i kart kredytowych.
W praktyce oznacza to, że kredyt na dom, który w 2020 roku kosztował 2.8 proc. rocznie, dziś może mieć oprocentowanie 7 proc. lub wyższe. Przykład: dla pożyczki hipotecznej na 300 tysięcy dolarów, miesięczna rata wzrosła z około 1,200 dol. do nawet 2 000 dol. Dla wielu rodzin oznacza to rezygnację z marzenia o własnym domu lub konieczność zamieszkania w mniejszym lokum.
Wahania giełdy
Ostatnie wahania giełdy wynikają z niepewności związanej z polityką handlową USA oraz zmianami w sektorze technologicznym. Odbija się to boleśnie na stanie naszych kont emerytalnych i inwestycyjnych, Szczególnie dotknięte zostały spółki technologiczne, takie jak Nvidia, której akcje straciły sporo, mimo imponujących wyników finansowych.
Dla inwestorów oznacza to konieczność ostrożnego podejścia – zmienność rynku może prowadzić do krótkoterminowych strat, ale także stwarza okazje do zakupu przecenionych aktywów. Sięgnij po mój artykuł, pt. „Jedyna strategia inwestycyjna, jakiej potrzebujesz”, który znajdziesz w PoradnikSukces.com.
Zmiany w programach rządowych i pomocy społecznej
Po zakończeniu pandemii wiele programów wsparcia zostało przerwanych lub znacznie ograniczonych. Zakończono m.in. dodatkowe zasiłki dla bezrobotnych, obniżono wysokość ulg podatkowych dla rodzin z dziećmi (Child Tax Credit), a pomoc żywnościowa (SNAP) wróciła do poziomów sprzed pandemii.
Niektóre programy przetrwały lub zostały odnowione na nowych warunkach. Przykładowo, w wielu stanach nadal można ubiegać się o pomoc w opłatach mieszkaniowych i mediach (LIHEAP, Section 8). Wprowadzono nowe formy pomocy w zakupie pierwszego domu. Istnieją też ulgi podatkowe dla osób o niskich dochodach, np. EITC (Earned Income Tax Credit) czy specjalne zniżki dla seniorów.
Ważne jest, by orientować się w lokalnych i krajowych przepisach i z nich korzystać.
Fala zwolnień
Liczba zwolnień w USA wzrosła znacznie na początku 2025 roku w porównaniu do poprzedniego roku, głównie z powodu redukcji miejsc pracy w administracji federalnej. Największe cięcia dotknęły instytucje naukowe, pomocowe i 17 różnych agencji rządowych, w tym Departament Obrony, IRS, Departament spraw Weteranów. To najwyższy poziom zwolnień od lipca 2020 roku, kiedy gospodarka zmagała się z pandemią COVID-19. W ciągu pierwszych dwóch miesięcy 2025 roku rząd federalny zwolnił około 62,530 pracowników.
W 2025 roku wiele dużych firm w USA ogłosiło masowe zwolnienia, obejmujące różne sektory gospodarki. Największe redukcje zatrudnienia miały miejsce w firmach Meta, Chevron, Southwest Airlines, JPMorgan Chase, Estée Lauder, Starbucks. Te zwolnienia są wynikiem różnych czynników, takich jak zmiany w strategiach biznesowych, rosnące koszty operacyjne oraz dostosowanie do nowych warunków rynkowych. Nic więc dziwnego, że możesz nie czuć się zbyt pewnie u siebie w pracy.
Praca na odległość
Świat się zmienia. Praca zdalna w USA stała się trwałym elementem rynku pracy, szczególnie w sektorach technologicznych, finansowych i kreatywnych. Firmy oferują elastyczne modele pracy, łączące pracę zdalną z okazjonalnymi wizytami w biurze. Wzrost popularności pracy zdalnej wynika z korzyści, takich jak oszczędność czasu na dojazdy, większa produktywność i możliwość zatrudniania specjalistów z różnych części kraju. Jednak pracownicy muszą dostosować się do nowych wyzwań, takich jak efektywna komunikacja online i zarządzanie czasem.
Cyfryzacja finansów
Coraz więcej banków przechodzi na usługi online i ogranicza liczbę placówek. Dla osób starszych lub mniej biegłych w języku angielskim i w komputerach, może to być utrudnieniem. Płatności bezgotówkowe, aplikacje mobilne, inwestowanie przez platformy internetowe – to wszystko wymaga nauki i ostrożności.
Z drugiej strony, cyfryzacja daje też korzyści: można szybciej porównać oferty kont, lokat i kart kredytowych, automatyzować płatności rachunków i korzystać z aplikacji do budżetowania.
Warto edukować się w zakresie nowych technologii finansowych – choćby po to, by unikać opłat za opóźnienia, mieć kontrolę nad wydatkami i skutecznie oszczędzać.
Jak radzić sobie w zmieniającej się rzeczywistości?
W obliczu tych wszystkich zmian kluczowe staje się lepsze zarządzanie domowym budżetem. Polskie rodziny, znane z gospodarności, mogą skorzystać z kilku sprawdzonych zasad:
- Regularnie analizuj budżet i eliminuj zbędne wydatki.
- Spłacaj najdroższe długi w pierwszej kolejności (najczęściej karty kredytowe).
- Oszczędzaj na fundusz awaryjny – minimum 3–6 miesięcy kosztów życia.
- Korzystaj z pomocy doradców finansowych i programów wsparcia.
- Inwestuj w edukację finansową dzieci, by młodsze pokolenie lepiej radziło sobie w przyszłości.
- Inwestuj w swoją edukację i doskonalenie zawodowe.
Podsumowanie
Domowe finanse w Ameryce przechodzą poważne zmiany – nie zawsze łatwe do zniesienia, ale możliwe do opanowania z odpowiednią wiedzą i strategią. Wzrost zadłużenia, inflacja, redukcja stanowisk pracy i zmieniające się programy rządowe wymagają większej uważności ze strony wszystkich rodzin. Polscy imigranci, dzięki swojej pracowitości i elastyczności, mają duże szanse, by przystosować się do tych wyzwań i skutecznie zadbać o swoją finansową przyszłość.
Elżbieta Baumgartner
Elżbieta Baumgartner jest autorką wielu książek-poradników, m.in. “Otwieram biznes”, “Praca w Ameryce”, „Jak kupić dom mądrze i nie przepłacić”. Są one dostępne w wersji elektronicznej w witrynie Poradnika Sukces: www.PoradnikSukces.com. tel. 1-718-224-3492.
