Gdy odchodzi nasza najblizsza osoba, nie mamy glowy do myslenia o podatkach. Niemniej przychodzi pozniej pora, gdy musimy stawic czola zyciu i problemom, miedzy innymi podatkowym, a bedzie ich tym wiecej, im bardziej jestesmy zamozni.
Ostatnie zeznanie podatkowe
Jako pozostaly przy zyciu wspolmalzonek (surviving spouse) mozemy rozliczyc sie z podatkow jako:
1. malzenstwo rozliczajace sie razem (married filing jointly) lub
2. jako osoba samotna (single). W tym przypadku podatek rozliczy administrator (executor) masy spadkowej (jezeli wspolmalzonek zostawil testament).
Pierwszej opcji nie mozemy wybrac jezeli wyszlismy ponownie za maz (ozenilismy sie) przed koncem roku lub gdy sprzeciwil sie temu administrator masy majatkowej. Rozliczyc sie razem mozemy niezaleznie od daty zgonu, nawet jezeli nasz bliski odszedl z tego swiata 1 stycznia. Wspolne rozliczenie jest korzystniejsze, bo zaplacimy nizsze podatki, jako ze bedzie nam przyslugiwala standardowa ulga podatkowa (standard deduction) dla malzonkow i odpis (personal exemption) na zmarlego ($2,550 w roku 1996).
Uwaga: Nie nalezy rozliczac sie wspolnie ze zmarlym, jezeli jego sprawy finansowe sa problematyczne i moga spowodowac kontrole podatkowa, bowiem staniemy sie w pelni odpowiedzialni za jego zobowiazania podatkowe.
Przyszle rozliczenia podatkowe
W dalszych latach bedziemy sie rozliczac jako:
1. osoba samotna (single),
2. wdowiec z dzieckiem na utrzymaniu (qualifying widower with dependent child),
3. glowa rodziny (a head of household).
Druga opcja, najkorzystniejsza, przysluguje przez dwa lata osobom majacym na utrzymaniu dzieci albo przynajmniej pokrywajacym ponad polowe kosztow utrzymania dzieci i mogacym traktowac je jako dependent. "Wdowiec z dzieckiem na utrzymaniu" stosuje takie tabele podatkowe i standardowa ulge (standard deduction), jakie mialby rozliczajac sie wspolnie (joint filing).
Po dwoch latach wdowcy i wdowy z dziecmi rozliczaja sie jako glowy rodziny (heads of households).
Spadek
Zona czy maz nie musza placic zadnych podatkow od spadku pozostawionego im przez zmarlego wspolmalzonka, nawet gdyby majatek rodziny byl wart miliony dolarow, bowiem malzonkowie maja nieograniczona ulge podatkowa (unlimited marital deduction).
Uwaga: Jezeli zmarly zostawil testament, a w nim zapisal wszystko wspolmalzonkowi, to na niego przechodzi caly majatek. Jezeli natomiast zmarly odszedl bez testamentu, to obowiazuje dziedziczenie ustawowe, zalezne od przepisow danego stanu. W stanie Nowy Jork, na przyklad, wdowa dziedziczy polowe plus $50,000, a reszta ma byc rozdzielona miedzy dzieci. Jest calkiem mozliwe, ze dorosle dzieci (szczegolnie te z pierwszego malzenstwa) zaczna sie upominac o swoje po smierci ojca. Jezeli beda uparte i wynajma prawnika, wdowa bedzie sie musiala majatkiem podzielic i nie wykluczone, ze nie bedzie miala dosyc srodkow na zabezpieczenie swoich starych lat.
Rada: Jak najszybciej spiszmy testament, szczegolnie jezeli nasza sytuacja rodzinna jest skomplikowana.
Podatki od masy spadkowej
Spadkom poswiecilam duzo miejsca w III tomie ksiazki "Ameryka dla kazdego", a tu chcialabym skoncentrowac sie tylko na sprawach podatkowych.
Jezeli sprzedamy odziedziczone walory (akcje, dom), to zysk czy strata dyktowana bedzie podstawa podatkowa tych walorow (tax basis). Dla odziedziczonych walorow podstawa podatkowa jest rowna ich wartosci w dniu smierci wlasciciela (jaka ewentualnie byla uwzgledniona przy obliczaniu podatkow od masy spadkowej - estate tax value).
Przyklad: Maz kupil akcje przed wielu laty za $10,000, trzymal je na swoje nazwisko. Akcje te, obecnie warte $100,000, maz zapisal zonie. Wdowa moze je natychmiast sprzedac za $100,000 i nie zaplaci zadnych podatkow, bowiem ich podstawa podatkowa (niejako - koszt) wynosi tyle samo.
Inaczej ma sie sprawa z walorami kupionymi za wspolne pieniadze i trzymane na wspolne nazwisko Polowa walorow (zmarlego) przyjmuje wtedy podwyzszona podstawe podatkowa, druga polowa - nie.
Przyklad: Malzonkowie przed laty kupili akcje za $10,000, teraz warte $100,000. Gdy po smierci meza zona je sprzeda, to zaplaci podatek od polowy zyskow kapitalowych (capital gain tax) od $45,000 (($90,000 - $40,000):2).
Uwaga: Jezeli walory byly kupione przed 1977 rokiem za pieniadze zmarlego wspolmalzonka to byc moze mozna zastosowac podwyzszona podstawe podatkowa z dnia smierci (stepped-up basis), mimo ze byly one trzymane na wspolne nazwisko (held jointly).
Estate tax return
Za sporzadzenie rozliczenia podatkowego majatku spadkowego (estate tax return) bywa odpowiedzialny administrator ostatniej woli (executor) wyznaczony przez zmarlego w testamencie. W razie braku testamentu, administrator jest wyznaczany przez sedziego. Administrator najczesciej zleca to zadanie ksiegowemu, gdyz nalezy rozliczyc sie z podatku federalnego i stanowego. Majatki spadkowe o wartosci powyzej $600,000 sa obciazone federalnym podatkiem spadkowym (estate tax). Do tego w niektorych stanach dochodza spadkowe podatki stanowe. Na przyklad, w stanie Nowy Jork majatki o wartosci powyzej $108,333 sa opodatkowane w wysokosci od 2% (te ponizej $50,000) do 21% (majatki ponad $10.1 mln). Takie stany jak New Jersey, Illinois, Kalifornia, Kolorado, Michigan czy Floryda nie maja podatkow spadkowych.
Uwaga: Biegly ksiegowy Pan Leon Fuks zwraca Panstwu uwage na fakt, ze warto przygotowac rozliczenie podatkowe nawet wtedy, jezeli nie jestesmy winni zadnych podatkow, zebysmy mogli potem skorzystac z podwyzszonej podstawy podatkowej (stepped-up basis) po sprzedazy domu czy innych walor6w trwalych (patrz przyklady powyzej). Rowniez zalatwienie formalnosci podatkowych jest niezbedne do uzyskania dokumentow (title release), ktore sa potrzebne do przepisania domu na nazwisko malzonka pozostalego przy zyciu.
W niektorych stanach spodkobiercy musza zaplacic podatki od schedy, jaka otrzymali. Na przyklad, w New Jersey malzonkowie i niektorzy bliscy krewni (rodzice, dzieci, dziadkowie) sa zwolnieni z podatkow od spadku, zas pozostali krewni otrzymuja $25,000 ulgi powyzej ktorej placa inheritance tax w wysokosci od 11 do 16%.
IRA zmarlego
Wplata na IRA. Jezeli zmarly nie wplacil w danym roku pieniedzy na IRA, pozostaly przy zyciu wspolmalzonek nie moze tego uczynic za niego, moze natomiast dokonac swojej wplaty (nie wiecej niz $2,000).
Wyplata z IRA. Jezeli jestesmy spadkobiercami konta IRA naszego zmarlego malzonka, to mamy przed soba trzy mozliwosci.
1. Mozemy przelac konto IRA wspolmalzonka na nasze wlasne konto IRA (rollover). Znaczy to, ze mozemy doplacac do pieniedzy po $2,000 rocznie, a potem wybierac je zgodnie z naszym terminarzem.
2. Jezeli nie zdecydujemy sie, przelac pieniedzy na nasze konto, a wspolmalzonek rozpoczal juz z niego dystrybucje, to mozemy wybierac pieniadze z konta zgodnie z kalendarzem dystrybucji malzonka lub szybciej.
3. Jezeli zmarly malzonek jeszcze nie zaczal dystrybucji, ale wyznaczyl terminarz na reszte swojego zycia i spadkobiercy, wtedy wyplaty nalezy rozpoczac nie pozniej niz 31 grudnia w roku, kiedy zmarly ukonczylby 70.5 roku lub 31 grudnia roku po roku smierci wlasciciela, konta. (Prosze, nie pytac mnie o szczegoly, ja sie, poddaje ...).
Uwaga: Jezeli nie uczynimy nic z kontem IRA zmarlego, Urzad Podatkowy uzna, ze nie przejelismy jego wlasnosci. Nalezy wiec pojsc do banku i przelac pieniadze na swoje wlasne konto IRA (rollover).
Przepisy dyktujace wybieranie pieniedzy z kont emerytalnych opisalam panstwu w ksiazce "Amerykanskie emerytury". Sa one skomplikowane, bowiem w interesie podatnikow jest jak najdluzsze trzymanie pieniedzy na kontach emerytalnych, by mogly one rosnac z odroczeniem podatkow, a w interesie rzadu - skonfiskowanie, podatkow jak najszybciej. Prawo zezwala na rozne manewry, z ktorych chetnie korzystaja ludzie bogaci.
Dochod zmarlego
Dochod zmarlego, zarobiony przez niego przed gmiercia, ale wyplacony mu po smierci nazywa sie, income in respect of a decendent. Podatek od niego ma zaplacic wdowa - lub wdowiec (surviving spouse).
Uwaga: Jezeli dochod zmarlego byl uwzgledniony w rozliczeniu podatkowym masy majatkowej, mozemy skorzystac z ulgi, ktora zrownowazy zaplacony estate tax od tego dochodu.
Death benefit exclusion
Nie musimy placic podatku od pierwszych $5,000 swiadczen, wyplaconych nam z racji smierci wspolmalzonka. Przykladem takich swiadczen moga byc pobory, wyplacane przez pracodawce, zmarlego do konca roku.
Wydatki medyczne
Ludzie czesto choruja przed smiercia. Wydatki medyczne poniesione w roku przed smiercia moga stanowic ulge, podatkowa. Sa tu dwa rozwiazania:
1. Mozna roscic ulge podatkowa na finalnym zeznaniu podatkowym pary malzonkow (joint tax return). Ulga ta wynosi tylko tyle, o ile wydatki przekraczaja 7.5% dochodu brutto, zwanego Adjusted Gross Income.
2. Ulge mozna tez zastosowac w zeznaniu podatkowym masy spadkowej (estate tax return). Zalety sa dwie: stopa podatkow masy spadkowej moze byc wyzsza od stopy podatkowej rozliczenia malzonkow. Po drugie, limit 7.5% nie dotyczy ulg na rozliczeniu masy spadkowej.
Jezeli ulge, na wydatki medyczne wprowadzilismy w naszym zeznaniu podatkowym, nie odliczona kwota (ponizej 7.5% AGI) moze byc uwzgledniona na rozliczeniu masy spadkowej (estate tax return).
Sprzedaz domu
Kazdy z nas moze sprzedac dom, ktory byl jego glownym miejscem zamieszkania i odroczyc podatki od zysku, pod warunkiem ze kupi dom o takiej samej lub wiekszej wartosci w przeciagu 2 lat. Taki sam przywilej przysluguje, oczywiscie, owdowialemu malzonkowi. Po sprzedazy domu, bedacego glownym miejscem zamieszkania, osobom, majacym co najmniej 55 lat przysluguje jednorazowa ulga w wysokosci $125,000.
Przyklad: Powiedzmy, ze kupilismy dom za $100,000, a sprzedajemy za $200,000. Jezeli mamy ukonczone 55 lat, to nie musimy placic zadnego podatku od zyskow kapitalowych (capital gain tax).
Odrocznie podatkow ani ulga w wysokosci $125,000 nie dotyczy nieruchomosci inwestycyjnych. Jezeli ten sam dom kupiony i posiadany wspolnie przez pare, malzenska jest nieruchomoscia inwestycyjna, to zona sprzedajaca go z zyskiem $100,000 zaplaci podatek (capital gain tax) od $50,000 (patrz przyklad w sekcji "Podatek od spadku"). Podatek od zyskow kapitalowych rowna sie podatkowi dochodowemu (15% lub 28%), ale nie wiecej niz 28%.
Rozne problemy podatkowe
Straty kapitalowe z lat poprzednich (capital loss caryovers). Jezeli zmarly mial straty kapitalowe z poprzednich lat, moga one byc uwzglednione na finalnym rozliczniu przez wspolmalzonka. Jezeli wspolmalzonek chce walory sprzedac, to straty kapitalowe moga pomniejszyc kapitalowe zyski.
Artykul przedrukowano za zgoda Polskiego Poradnika "Sukces" - 255 Park Lane; Douglaston, NY 11363, tel. (718) 224-3492
