Doradcy inwestycyjni utrzymuj1, ?e ok. 5% dobrze zdywersyfikowanego portfela inwestycyjnego powinno spoczywaæ w metalach szlachetnych, najlepiej w z3ocie. Kruszce zwy?kuj1 w czasach rosn1cej inflacji i burzliwych wydarzeñ na owiecie, s1 przez to zabezpieczeniem na wypadek niestabilnooci gospodarczej, a tak?e politycznej.
Metale szlachetne, a szczególnie z3oto, nie przynosz1 ?adnego dochodu, niemniej stanowi1 ostojê w trudnych czasach. Gdy inne walory zni?kuj1, wartooæ z3ota roonie.
Co powoduje fluktuacje cen z3ota?
- sytuacja polityczna w Afryce Po3udniowej i innych krajach, bêd1cymi g3ównymi producentami z3ota,
- trend inflacji,
- kurs dolara (z3oto notowane jest w dolarach, wiêc jego spadek powoduje wzrost ceny z3ota),
- problemy owiatowych banków,
- owiatowe zawieruchy - wojny, zamachy stanu itp.,
- zmiany w produkcji z3ota,
- wyprzeda? z3ota przez rz1dy pañstw lub wielkie banki. Cena z3ota zni?kuje od 1985 roku, gdy osi1gnê3a cenê ponad $800 i na pocz1tku 1998 roku spad3a poni?ej $280, co z pewnooci1 frustruje zwolenników z3ota. Ale nigdy nie wiadomo, kiedy inflacja siê zwiêkszy i z3oto powróci do 3ask.
Jednostki miary kruszców
Przy okazji warto przypomnieæ definicjê karata - jednostki czystooci z3ota. Karat równa siê jednej 24. czêoci stopu. I tak 24-karatowe z3oto jest z3otem czystym, 100-procentowym, a 12-karatowe jest stopem 50% z3ota i 50% innych nieszlachetnych metali. l8-karatowe z3oto zawiera, oczywiocie, 75% czystego kruszcu. Sterlingsilver nie zawiera 100%, lecz tylko 92.5% srebra.
Do mierzenia kruszców i szlachetnych kamieni stosuje siê system trojowy (Troy system, od francuskiego miasta Troyes), zwany te? aptekarskim. Jednostk1 wagi z3ota i srebra jest uncja trojowa (Troy ounce), która wynosi 31 gramów. Jedna uncja trojowa zawiera 480 grains. Na jeden funt trojowy sk3ada siê z 12 uncji. (24 grains = 1 pennyweight; 20 pennyweights = 1 ounce; 12 ounces = 1 pound).
Dla rozró?nienia warto wiedzieæ, ?e tradycyjna uncja (avoirdrupois ounce) wynosi 437.5 grains (to 1/16 tradycyjnego funta - avoirdrupois pound). Nie musimy znaæ tych systemów na pamiêæ, wa?ne jest tylko, by nie mieszaæ gramów z grains, ani z uncjami.
Na rynku towarowym cena kruszców nie jest podawana za jedn1 Troy ounce, lecz za wiêksze jednostki. Cena natychmiastowa (spot price) z3ota odnosi siê do 100 uncji trojowych, a srebra - 5,000 uncji trojowych.
W Stanach Zjednoczonych inwestor mo?e inwestowaæ w z3oto na wiele sposobów.
Mo?e nabyæ:
- metal w stanie surowym (bullion),
- rzadko spotykane monety,
- certyfikaty z3ota,
- fundusze powiernicze inwestuj1ce w metale szlachetne,
- opcje i kontrakty przysz3oociowe z3ota (futures).
Sztabki
Najprostsz1 form1 z3ota, jak1 mog1 nabyæ inwestorzy, s1 sztabki. Ich waga waha siê od po3owy uncji do setek uncji trojowych (Troy ounces).
Sztabki powinny zawieraæ przynajmniej 99% czystego z3ota. Na sztabkach umieszczona jest próba z nazw1 firmy, która poowiadcza i gwarantuje zawartooæ kruszcu. Mo?na mieæ zaufanie do takich firm, jak: Engelhard, Johnson Matthey, Credit Suisse (najwiêkszy bank szwajcarski) czy Sunshine Mining.
Nabywanie z3ota w sztabkach ma dwie zasadnicze wady:
- Je?eli zechcemy sztabki sprzedaæ, musimy poddaæ je wycenie, a jej koszt powa?nie uszczupli nasz profit.
- Nie mo?emy sprzedaæ czêoci sztabki.
A?eby nie musieæ wyceniaæ sztabek przed sprzeda?1, warto zostawiæ z3oto pod opiek1 dealera, czyli kupiæ je i zostawiæ w depozycie.
Z3ote monety
Z3ote monety (bullion coins) nie powinny byæ mylone z rzadko spotykanymi monetami (rare coins), bowiem s1 sprzedawane tylko dla wartooci metalu, a nie wartooci numizmatycznej. Nabywanie z3otych monet to naj3atwiejszy sposób, w jaki drobni inwestorzy mog1 zacz1æ inwestowanie w z3oto. Najbardziej popularne s1 jednouncjowe z3ote monety.
A oto najpopularniejsze amerykañskie rzadko spotykane monety:
- z3ote: $20 Saint Gauden, $20 Liberty, $10 Liberty, $2 1/2 Liberty, $5 i $2 1/2 Indian Head oraz pochodne;
- srebrne: Morgan Dollar, Paere Dollar i inne monety dolarowe, pó3-, æwierædolarowe oraz dziesiêciocentówki i piêciocentówki (Buffalo Nickel).
O wartooci monet decyduje nie tylko ich wiek, lecz w znacznej mierze ich jakooæ. Monety, w które siê inwestuje powinny byæ mint state (swie?o z mennicy), w skrócie MS, ocenianym w skali od 0 do 70. Skala ta zosta3a opracowana przez dwie firmy: Professional Coin Grading Services (PCGS) i Numismatic Guaranty Corporation (NGC). Moneta mo?e uzyskaæ ocenê MS0 (najni?sza, w zasadzie dyskwalifikuj1ca) albo MS70 (niezwykle rzadka). MS65 oznacza, ?e moneta jest wolna od skaz widocznych go3ym okiem. Najczêociej kupowane s1 monety pomiêdzy MS60 a MS67.
Nale?y kupowaæ monety tylko gwarantowane przez PCGS i NGC. Firmy te oceniaj1 przed3o?one im monety, pieczêtuj1 i gwarantuj1 autentycznooæ. Nie gwarantuj1 tylko ceny, która jest dyktowana przez wolny rynek.
Inwestowanie w rzadko spotykane monety mo?e byæ intratne, chocia? nale?y pamiêtaæ, ?e wymaga ono du?ej wiedzy. Poorednictwo mo?e kosztowaæ 15% przy zakupie i 15% przy sprzeda?y, ujmuj1c nam prawie po3owê zysku. Niemniej od lat wartooæ tych monet roonie w tempie kilkunastu procent rocznie.
Z3oto w ró?nej formie mo?na kupiæ w American Century (800/345-2021), a w Nowym Jorku w banku Republic National (212/525-6338).
Z3ote akcje
Gold stocks (z3ote akcje) to akcje spó3ek zajmuj1cych siê wydobywaniem i przetwarzaniem szlachetnych kruszców.
Inwestowanie w z3ote akcje jest jeszcze bardziej ryzykowne ni? lokata w same kruszce. Ceny tych akcji pod1?aj1 w kierunku notowañ z3ota, ale wahaj1 siê znacznie silniej. Dzieje siê to dlatego, ?e nawet niewielka procentowo zmiana ceny z3ota mo?e niewspó3miernie zwiêkszyæ zyski spó3ki (np. podwoiæ), co mo?e spowodowaæ wywindowanie cen akcji. Z drugiej strony, zyski kopalni mog1 znikn1æ, gdy cena z3ota spadnie i osi1gnie poziom kosztów w3asnych kopalni.
Przedsiêbiorstwa zajmuj1ce siê wydobyciem i przetwarzaniem z3ota mo?na podzieliæ na dwie kategorie: amerykañskie/australijskie oraz po3udniowoafrykañskie (Po3udniowa Afryka jest najwiêkszym producentem z3ota). Te ostatnie p3ac1 wy?sze dywidendy, lecz na ich notowania gwa3townie wp3ywaj1 wydarzenia polityczne. Bezpieczniejsze jest inwestowanie w spó3ki amerykañskie i australijskie.
Do najwiêkszych i najbardziej znanych amerykañskich spó3ek produkuj1cych z3oto nale?1:
• American Barrick Resources,
• Newmont Mining,
• Homestake Mining.
Z3ote fundusze powiernicze
W z3oto inwestuj1 fundusze specjalizuj1ce siê w kruszcach (gold funds), a tak?e fundusze alokacyjne (asset allocation funds). Mog1 one wykupiæ certyfikaty metali szlachetnych lub inwestowaæ w akcje spó3ek zajmuj1cych siê wydobywaniem kruszców. Wszystkie wiêksze towarzystwa funduszy powierniczych maj1 z3ote fundusze, np. Fidelity, Scudder, American Century.
Woród z3otych funduszy trudno jest wskazaæ najlepszy, bo, z powodu bardzo gwa3townej fluktuacji, rekordzioci za 3 lata czêsto ?enuj1co przegrywaj1 w klasyfikacji rocznej czy 5-letniej. W klasyfikacji za 5 lat wiedzie Scudder Gold (800/225-2470), bo zarobi3 99%. Niestety, w ostatnim roku straci3 kilkanaocie procent, tak jak i konkurencja.
Jak graæ ostro?
Z3oto mo?e byæ równie? przedmiotem spekulacji. Dostêpne s1 z3ote opcje, kontrakty przysz3oociowe (futures) oraz opcje na kontrakty przysz3oociowe (options on gold futures).
Artyku3 przedrukowano za zgod1 Polskiego Poradnika "Sukces".
255 Park Lane; Douglaston, NY 11363 Tel. 718-224-3492
