Położenie i klimat
Shenandoah obejmuje 788 km2 (194,630 akrów) jednego z najciekawszych pasm górskich w obrębie Appalachów - Blue Ridge. Shenandoah leży w na terenie stanu Wirginia, w strefie klimatu podzwrotnikowego morskiego, ze średnią maksymalną temperaturą w lipcu 26C (79F) i minimalną 16C (61F). Najwięcej opadów przypada na marzec, lipiec i styczeń.
Appalachy - w Park Narodowym Shenandoah
Komunikacja
Shenandoah leży w odległości 1,175 km (730 mil) od Chicago i 483 km (300 mil) od Nowego Jorku. Najdogodniejsze połączenia z Chicago oferuje autostrada I-80 do Youngstown w Ohio, następnie I-76 do Breezwood, I-70 do Hagerstown i na koniec I-81 do Front Royal u samych wrót parku.
Park narodowy obejmuje część grzbietu pasma górskiego Blue Ridge, po którym poprowadzono drogę Skyline Drive, szalenie ułatwiającą zwiedzanie. Wzdłuż tej liczącej 175 km (108 mil) szosy ulokowano parkingi, z których roztaczają się ciekawe widoki, będące często początkami pieszych szlaków. Równolegle do Skyline Drive, od zachodu, biegnie autostrada I-81, stwarzająca możliwość szybkiego przemieszczania się wzdłuż granic parku.
Droga przez Shenandoah
Najlepsza pora na zwiedzanie
Położenie geograficzne, temperatury i opady pozwalają na wizytę w parku o każdej porze roku. Najwięcej turystów przybywa jednak w okresie "złotej jesieni", podczas trzech ostatnich weekendów października. Wiosna zaczyna się tutaj w marcu; kolory polnych kwiatów znaczą jej trwający do maja pochód w wyższe partie gór. Wraz z jesienią jest to najpiękniejsza pora w Shenandoah.
W oczekiwaniu na zachód słońca
Zarys geologiczny
Blue Ridge jest jednym z setek wąskich, wydłużonych pasm górskich wielkiego systemu Appalachów, ciągnącego się od Alabamy do stanu Nowy Jork.
Znakomita większość skał budujących Blue Ridge w Shenandoah to bardzo stare granity i granodioryty wieku proterozoicznego, liczące 1 miliard lat! Skały te ulegały wypiętrzaniu i erozji, aby zostać pokryte lawami bazaltowymi podczas licznych erupcji wulkanicznych około 700 mln lat temu. Niedługo potem omawiane obszary dostały się pod wodę na długi okres 300 milionów lat. Morskie osady (piaskowce, łupki, wapienie...) o sumarycznej miąższości blisko 10 tys. metrów pokryły bazalty, pod którymi z kolei spoczywały najstarsze granity. Pod wpływem napierających na siebie kier kontynentalnych cała seria skał zaczęła się fałdować i wypiętrzać 300 milionów lat temu; rozpoczęło się tworzenie Appalachów. Nowe góry osiągnęły maksymalną wysokość po upływie 100 mln lat, potem zaczęły przeważać procesy niszczące; formowanie dolin, wygładzanie szczytów, unoszenie skalnego materiału strumieniami... Wynikiem tych procesów jest obecny wygląd gór, nadal "żywych", nadal podlegających na pozór niewielkim, lecz potężnym przemianom.
Na szlaku w Shenandoah
Zarys historyczny
Najstarsze ślady człowieka w dolinie Shenandoah sięgają 11-12 tysięcy lat. Pierwsi ludzie na tym terenie byli zbieraczami i myśliwymi, wizytującymi w małych grupach najwyższe partie gór. Od maja do października zakładali tam okresowe, myśliwskie obozy skupione wokół źródeł i polan uczęszczanych przez zwierzynę. Zbierali orzechy i jagody, polowali głównie na jelenie mulaki. Faunistyczny skład w owych latach był nieco odmienny niż obecnie; wzbogacony o jelenie wapiti, bizony leśne, wilki i pumy.
Około 800 roku po Chrystusie Indianie w dolinie Shenandoah wprowadzili uprawę roli, ceramikę, zaczęli powszechnie używać łuku i strzał. Zbieractwo zeszło na dalszy plan. Wskutek ekspansji Konfederacji Irokezów, przywleczonych przez Europejczyków chorób oraz postępującego osadnictwa na wybrzeżach Wirginii, Indianie zniknęli z terenów Shenandoah pod koniec XVII wieku.
Europejczycy zastąpili Indian przywożąc skuteczniejszą broń, maszyny rolnicze i filozofię wykorzystania zasobów naturalnych do granic możliwości. Pomimo, że angielscy podróżnicy Batts i Follows dotarli do Shenandoah już ok. 1670 roku, osiedlanie w dolinie Shenandoah rozpoczęło się na dobre po 1716 roku, gdy grupa ludzi pod przewodnictwem A. Spotswooda przekroczyła pasmo Blue Ridge. Część osadników podążała z Pensylwanii ku południowi, w górę rzeki. Do 1800 roku dno doliny było już zagospodarowane. Rozpoczęła się ekspansja w okoliczne góry. Pasmo Blue Ridge posiadało ogromne zasoby drewna i bogactwo zwierzyny łownej. Wyrąb lasów, wypasanie łąk i przetrzebienie jeleni doprowadziło w ciągu następnego stulecia do powolnego wyludniania górskich terenów. Szkody jednakże pozostały. Gdy Kongres USA zaaprobował utworzenie Parku Narodowego Shenandoah w 1926 roku, odkupił ziemie od prywatnych właścicieli. W 1936 roku park został otwarty przez prezydenta Franklina D. Roosevelta. W ciągu następnych trzech lat stworzono zaplecze techniczne i zbudowano wspaniałą drogę Skyline Drive.
Typowy parking przy drodze Skyline Drive
Tekst i zdjęcia: Andrzej Kulka. Autor jest zawodowym przewodnikiem i właścicielem chicagowskiego biura podróży EXOTICA TRAVEL, organizującego wycieczki po całym świecie, z Appalachami włącznie, na weekend Thanksgiving od 25 listopada 2021. Bliższe informacje i rezerwacje: EXOTICA TRAVEL, 6741 W. Belmont, Chicago IL 60634, tel. (773) 237 7788, strona internetowa: www.andrzejkulka.com.
