W sezonie przedswiatecznym temat podarunkow i ich konsekwencji podatkowych jest niezwykle aktualny. Darowizny i spadki sa opodatkowane w wiekszosci cywilizowanych krajow. Wiekszosc z nas po osiagnieciu pewnego zabezpieczenia materialnego mysli o swoich najblizszych. Osoby ktore przybyly niedawno z Polski zapewne pamietaja ze osoba otrzymujaca darowizne placi od niej podatek. Tutaj wyglada to inaczej. Otoz w USA osoba obdarowana nie placi podatku, natomiast obowiazek rozliczenia sie z fiskusem spada na osobe, ktora ow podarunek daje. Dary do $10,000 rocznie na jedna osobe obdarowana sa zwolnione z jakichkolwiek konsekwencji podatkowych. Jezeli na przyklad babcia obdaruje swoich trzech wnukow kwota $10,000 przypadajaca na kazdego z nich, taka transakcja nie ma zadnych nastepstw podatkowych. Kwota $10,000 moze byc powiekszona do $20,000 na osobe, gdy darczynca jest malzenstwo i wspolmalzonek wyraza zgode co do kwoty podarunku. W naszym przykladzie babcia moze dac kazdemu wnukowi po $20,000 bez zadnych konsekwencji podatkowych jezeli dziadek wyrazi zgode na darowizny. Przy tym nie ma znaczenia, ze owe dary pochodza wylacznie z oszczednosci babci.
Zauwazyli Panstwo byc moze, ze w razie darowizn powyzej $10,000 nie pisze o podatku tylko o nastepstwach podatkowych. Duzym nieporozumieniem spotykanym czesto nawet u wyksztalconych Amerykanow jest stwierdzenie, ze darowizna powyzej $10,000 jest obciazona podatkiem (gift tax). Otoz tak nie jest! Znakomita wiekszosc darczyncow ofiarowujacych sumy nawet pokaznie przekraczajace owe $10,000 nie placi absolutnie zadnego podatku od darowizn. Albowiem prawdziwa granica powyzej ktorej placi sie podatek od darowizn jest $625,000 (w roku 1998). Przy tym zeby przekroczyc ten limit trzeba zsumowac wszystkie dary powyzej $10,000 na osobe obdarowana. Dla przykladu, jesli John Kowalski zdecyduje sie rozdac swoim licznym krewnym milion dolarow w ten sposob, ze 50-ciu kuzynow dostanie po $20,000, powinnosc podatkowa nadal wynosi zero. Poniewaz liczy sie tylko dar powyzej $10,000, wiec John rozlicza sie tylko z $500,000 darowizn ($20,000 minus $10,000 na osobe razy 50). Poniewaz jest to suma mniejsza od $625,000 John nie placi podatku od darowizn. Nalezy zauwazyc ze suma $625,000 jest progiem na cale zycie i Johnowi zostaje tylko $125,000 na nastepne dary. Powyzsze wyliczenie nie uwzglednia faktu, ze prog podatkowy w wysokosci $625,000 ma wzrosnac w ciagu najblizszych lat.
W 1976 roku Kongres powiazal limit podatku od darowizn z limitem na podatek od spadku. W przypadku smierci obywatela lub rezydenta USA wszystkie jego (jej) darowizny po 1976 roku przekraczajace $10,000 na osobe nalezy zsumowac i obliczona sume odjac od $625,000 w celu uzyskania kwoty wolnej od podatku od spadku. Jak z tego wynika Johnowi zostalo tylko $125,000 kwoty wolnej od podatku spadkowego.
Powyzszy przyklad ilustruje teze ze podatek od darowizn lub spadku nie dotyczy wiekszosci obywateli USA. Wysoki prog podatkowy zapewnia, ze wiecej jak 90% amerykanskich obywateli lub rezydentow nie kwalifikuje sie do placenia tego typu podatku. W tej sytuacji rozliczenie podatku od darowizn (gift tax return), ktore musimy wyslac w przypadku darowizny wiekszej jak $10,000 jest najczesciej rozliczeniem tylko informacyjnym, bez wysylania jakichkolwiek naleznosci podatkowych. Urzad podatkowy (IRS) takie rozliczenie zalicza na poczet ogolnego progu od darowizn i spadkow ($625,000), notujac zmniejszenie tego progu dla danej osoby.
Zeby zobrazowac sytuacje, w ktorej jeden lub drugi z tych podatkow wchodzi w gre podam przyklad Stana Nowaka, rzeskiego 80-latka i wdowca. Stan ma dwa domy, oba warte po $200,000 i majatek osobisty warty $200,000, czyli wartosc majatku Stana wynosi $600,000. Jezeli Stan podaruje swojemu synowi jeden z tych domow, musi wtedy wysl ac "gift tax return" bez placenia podatku. W przypadku smierci Stana w 1998 roku rowniez pozostaly majatek Stana jest wolny od podatku spadkowego, gdyz jego wartosc ($400,000) jest mniejsza od przyslugujacemu Stanowi progu $435,000 obliczone jako roznica $625,000 minus $190,000 darowizny (pierwsze $10,000 darowizny nie wchodzi w rachube). Spadek po Stanie bylby dopiero wtedy opodatkowany, gdyby wartosc majatku (bez daru dla syna) przekroczyla sume $435,000.
Transfery pomiedzy malzonkami sa zwolnione zarowno z podatku od darowizn jak i podatku spadkowego. Sa jednak ograniczenia dla malzonkow nie bedacych ani obywatelami ani rezydentami Stanow Zjednoczonych. W przypadku malzenstw prog opodatkowania dla spadkow i darowizn mozna podwoic do $1,250,000, jednak decyzje o tym nalezy podjac jeszcze za zycia. Mozna to zrobic gdy malzonkowie zapisza polowe majatku (lub kwote odpowiadajaca progowi podatkowemu) dla spadkobiercow w przypadku smierci jednego z nich, lub za pomoca ustanowienia tzw. "living trust", czy tez zwyczajnej darowizny za zycia. Zapobiega to dosyc powszechnemu bledowi wsrod zamozniejszych malzenstw polegajacym na tym, ze w przypadku smierci wspolmalzonka caly majatek przechodzi na malzonka pozostajacego przy zyciu. Transfer taki jest wprawdzie zwolniony z podatku, nalezy jednak pamietac o tym, ze suma zwolniona od podatku spadkowego bedzie wynosic tylko 625,000 dla malzonka pozostajacego przy zyciu, albowiem on (lub ona) nie dziedziczy progu podatkowego wspolmalzonka.
Darowizny w celu pokrycia kosztow medycznych lub wyksztalcenia obdarowanego sa rowniez zwolnione z jakiegokolwiek podatku. Aby skorzystac z tego wyjatku srodki na ten cel nie wolno jednak przekazac osobie obdarowanej, a nalezy je wplacac bezposrednio na konto odpowiedniej instytucji medycznej lub szkoly.
Osoby oddarowane sa zwolnione z placenia jakiegokolwiek podatku, co sie jednak dzieje gdy postanowia sprzedac wartosci materialne otrzymane w postaci darowizny lub spadku? Wrocimy do przykladu Stana Nowaka, ktory podarowal synowi Wesleyowi dom o wartosci $200,000. Stan kupil ten dom 25 lat temu za $40,000 i wykonal remonty za $10,000. Wesley po otrzymaniu domu od ojca postanowil go sprzedac. Koszt nabycia domu przez Stana przechodzi na Wesleya. Wesley po sprzedazy domu za $200,000 (ignorujemy koszta tzw. closingu) musi zaplacic podatek od wzbogacenia kapitalowego rzedu $150,000 (cena sprzedazy minus koszt domu dla Stana). Podatek ten moze dojsc do $30,000 jezeli zalozymy, ze Wesley ma dochody z innych zrodel.
Gdyby Wesley otrzymal ten sam dom w spadku i zakladajac, ze dom byl warty tyle samo w dniu sprzedazy, zysk kapitalowy Wesleya wynioslby zero. Koszt domu dla Wesleya oblicza sie jako wartosc rynkowa domu w dniu smierci Stanleya. Wesley moze rowniez wybrac tzw . "alternative valuation date" czyli date szesc miesiecy po smierci ojca w celu ustalenia ceny rynkowej domu, jezeli jest to dla niego korzystniejsze i jeszcze nie sprzedal domu otrzymanego w spadku. Z punktu widzenia Wesleya korzystniejsze byloby otrzymac dom w spadku zamiast w postaci darowizny.
Na koniec mojego artykulu chcialbym jeszcze wspomniec, ze ow wyzej wymieniony prog podatkowy dla spadkow i darowizn bedzie wzrastac z kazdym rokiem do $1,000,000 w roku 2006. Jak Panstwo widza wkrotce bedziemy musieli byc prawdziwymi milionerami, zeby sie martwic zawczasu o podatek od spadkow lub darowizn.
