Pandemia koronawirusa uderzyła w światową gospodarkę i w nasze portfele. Choć jest w odwrocie, jej końca nie widać. Ciężko doświadczyły nas kwarantanny, bezrobocie, huśtawka giełdy, rosnąca inflacja. Warto stworzyć swoją własną „tarczę antykryzysową”, która zabezpieczy ciebie i rodzinę przed ewentualnymi dalszymi kłopotami.
Dowiedz się, ile wydajesz
Spisuj wydatki. Przez kilka miesięcy powinieneś zapisywać wszystkie wydatki rodziny w różnych kategoriach, żeby zobaczyć, gdzie “ucieka” najwięcej pieniędzy. Wtedy będziecie mogli przedsięwziąć kroki zaradcze. Spisaniu przeszłych wydatków posłuży stara książeczka czekowa lub raporty karty kredytowej.
Lepiej: Wgląd do całej swojej sytuacji finansowej dają ci aplikacje, których przykładem jest Mint. Możesz ją zainstalować na swojej mądrej komórce albo na komputerze, podłączyć swoje rachunki bankowe, inwestycyjne, karty kredytowe i stworzyć jedno „centrum zawiadowania” swoimi finansami. Ustalasz tam swój budżet, widzisz wydatki w poszczególnych kategoriach i ich sumę.
Prowadzenie “dzienniczka” wydatków pomoże w odkryciu dziur w domowym budżecie, przez które niepostrzeżenie przeciekają pieniądze. Możemy być zdumieni, do jak dużych kwot urastają bagatelizowane wydatki, np. na papierosy, restauracje, alkohol, mandaty za niewłaściwe parkowanie, zabawki dla dzieci itp. Wydatki trzeba spisywać w kategoriach sugerowanych w tabeli poniżej.
Stwórz budżet rodziny
Widząc, ile wydajesz i ile powinieneś wydawać oraz ile masz pieniędzy (lub długów), stwórz miesięczny budżet rodziny, którego nie wolno przekroczyć. Aplikacja Mint w tym ci pomoże. Przeznacz pewną kwotę na żywność, benzynę, kieszonkowe dzieci i wszystkie inne wydatki. Stwórz też roczny budżet na wakacje i świąteczne prezenty. Pod koniec tygodnia rodzina powinna usiąść razem i zdać finansowy raport. Każdy zakup musi być wyjaśniony na forum rodzinnym. Pieniądze na nadmierne zakupy w jednym tygodniu powinny być zaoszczędzone w następnym. Osoba niestosująca się do budżetu może być ukarana. Na przykład rozrzutny nastolatek traci kieszonkowe.
Rodzina powinna ustalić razem nie tylko kolejność większych wydatków, lecz także innych, niefinansowych celów oraz poziom życia, jaki w międzyczasie zechce zachować. Niełatwo współżyje się osobom o różnych zapatrywaniach na życie i pieniądze. Poważne rozmowy i planowanie wydatków przez wszystkich domowników uczą dzieci odpowiedzialności i wartości pieniądza.
Popraw swoją historię kredytową
Gdy uderzy w ciebie koronakryzys i skończą się pieniądze, kołem ratunkowym mogą stać się karty kredytowe. Ale tani kredyt będziesz miał dostępny tylko wtedy, gdy będziesz miał dobrą kredytową punktację (FICO score). By ją poprawić, spłacaj sumiennie zobowiązania, nie nadużywaj kart, poproś banki o podwyższenie ci limitu kredytu. Więcej w tekście pt. "Jak zwiększyć swoją zdolność kredytową", który znajdziesz na sieci.
Ustal plan finansowy
Twój plan finansowy ma być twoją tarczą antykryzysową.
- Policz, ile masz pieniędzy, a ile jesteś winny. Zrób listę swoich zasobów (konta w banku, fundusze powiernicze, itp.). Wypisz rynkową wartość zasobów, czyli cenę, jaką uzyskałbyś dzisiaj, gdybyś chciał te zasoby spieniężyć. Uwzględnij też zasoby mało płynne, których nie zamierzasz sprzedać (dom, wartość polisy ubezpieczeniowej), bo ich wartość jest istotna dla banku, gdybyś zechciał ubiegać się o pożyczkę. Wypisz długi.
- Spłać dług na kartach kredytowych – to twój najważniejszy cel. Pożyczka na karcie jest najdroższa, obecnie oprocentowana średnio 19.5 proc. w skali rocznej. Jeżeli zaczniesz zalegać ze spłatami, spadnie twoja punktacja kredytowa i oprocentowanie kart podskoczy jeszcze wyżej.
- Pospłacaj inne długi – u znajomych, pożyczki osobiste w banku. Tylko pożyczka hipoteczna jest dopuszczalna, gdyż jest to tzw. “dobry” kredyt, bo dom jest inwestycją, a odsetki są odpisem podatkowym. Długi studenckie możesz spłacać zgodnie z harmonogramem, gdyż są one zwykle nisko oprocentowane.
- Zaciągnij home equity line of credit (HELOC) w celu konsolidacji długów. Jeżeli masz dom ze znacznym wkładem własnym (equity) oraz znaczne długi, to wyrób sobie linię kredytu pod zastaw domu, żeby pospłacać kosztowne pożyczki i mieć dostępną gotówkę na czarną godzinę. HELOC jest nisko oprocentowany, choć procedura jego uzyskania dosyć kosztowna.
- Stwórz fundusz rezerwowy. Każda rodzina musi mieć w zanadrzu rezerwowy fundusz w wysokości przynajmniej 3-miesięcznych kosztów utrzymania, na wypadek straty pracy, nagłej choroby czy innych nieprzewidzianych wydarzeń. Pieniądze te powinny być łatwo dostępne, czyli ulokowane w banku (ale nie w formie konta terminowego – CD) lub money fund. Jeżeli nie masz jeszcze takiego emergency fund, jego stworzenie powinieneś umieścić na pierwszym miejscu listy finansowych celów.
Jak trzymać kurs
Mając plan finansowy, wdróż go i dołóż starań, by się go trzymać.
- Płać najpierw sobie. Po ustaleniu dobrego budżetu będziesz wiedzieć, na jakie oszczędności jest cię stać. Żeby nadwyżka finansowa nie przeciekała ci między palcami, odkładaj ją najpierw. Spraw, by pracodawca automatycznie potrącał pieniądze na program 401(k), albo zapisz się do programu automatycznego inwestowania w funduszu powierniczym (automatic investment plan).
- Inwestuj regularne. Zaoszczędzone pieniądze powinny być stosownie ulokowane w funduszu akcyjnym, a najlepiej – w ETF-ie, który podąża za którymś z indeksów giełdy. Spadek giełdy stanowi doskonałą okazję do inwestowania. Na dłuższą metę akcje są najintratniejszymi instrumentami i warto z nich korzystać.
- Wpłacaj do $6,000 rocznie na IRA (dodatkowo $1,000 dla osoby po pięćdziesiątce) ulokowane w dobrym, przyrostowym funduszu powierniczym (growth mutual fund). Oszczędzisz na podatkach i uskładasz ładną fortunkę.
- Zaciśnij pasa i tak trzymaj.
W obliczu zagrożenia zdrowia i życia kwestie pieniężne i gospodarcze zdają się tracić znaczenie, ale wielu z nas to właśnie własna finansowa sytuacja i zagrożenie utraty pracy spędzają sen z oczu. Odpowiednie oszczędności i dobra historia kredytowa pozwolą nam przetrwać trudne czasy.
Życzę zdrowia.
Elżbieta Baumgartner
Elżbieta Baumgartner jest autorką wielu książek-poradników dla imigrantów w USA, m.in. “Ubezpieczenie społeczne Social Security”, „Jak inwestować w fundusze powiernicze”, „Amerykańskie emerytury” i „Emerytura reemigranta w Polsce”. Są one dostępne w D&Z House of Books: 5507 W. Belmont Ave. w Chicago, albo bezpośrednio od wydawcy: Poradnik Sukces, 255 Park Lane, Douglaston, NY 11363, tel. 1-718-224-3492, www.poradniksukces.com.
