System swiadczen socjalnych w Stanach Zjednoczonych jest dosc skomplikowany. Na szczeblu federalnym administracja programow socjalnych, w tym funduszu emerytalnego zajmuje sie biuro Social Security Administration, ktore jest czescia Federalnego Departamentu Zdrowia Uslug dla Ludnosci ( DHHS-Department of Health & Human Services).
W roku 1996 system opieki socjalnej w Stanach Zjednoczonych ulegl pewnym zmianom strukturalnym. Administracja prezydenta Clintona stworzyla bowiem system tzw. Block Grants - funduszy federalnych przyznawanych poszczegolnym stanom, ktorych otrzymanie jest obwarowane wieloma warunkami. W planach budzetowych przewidziano 2 miliardy dolarow na okres lat fiskalnych 1997 - 2001 dla stanow, ktorych rozwoj ekonomiczny bedzie mial tendencje znizkowe.
Aby skorzystac z funduszy federalnych kazdy ze stanow musi spelnic jeden z ponizszych warunkow. Po pierwsze, poziom bezrobocia powinien byc mniejszy niz 6.5%, w stosunku do tego samego kwartalu dwoch poprzedzajacych lat, ale nie moze przekraczac 10%. Po drugie, pomoc w postaci kuponow zywnosciowych (Food Stamps) powinna byc o 10% wyzsza niz przecietna. Ponadto, na kazdy rok fiskalny 1999 - 2002 ustanowiono kwote 20 milionow dolarow rocznie dla kazdego z pieciu stanow, ktore odnosza sukcesy w ograniczeniu liczby urodzin dzieci poza zwiazkami malzenskimi (dotyczy to glownie samotnych matek) przy jednoczesnym zahamowaniu wzrostu aborcji w porownaniu do porzednich ostatnich dwoch lat. Jesli liczba stanow kwalifikujacych sie bedzie wieksza niz 4, fundusz bedzie zwiekszony do 25 milionow dolarow dla kazdego ze stanow. W praktyce program taki laczy sie z wieloma obostrzeniami dla mieszkancow U.S.A, a zwlaszcza imigrantow.
Pomoc socjalna swiadczona przez Federalny Departament Zdrowia ma wieloraki charakter, choc glownie zajmuje sie administracja funduszu emerytalnego. Duzym zainteresowaniem spolecznym cieszy sie SSI - Supplemental Security Income ( SSI - Dodatek Uzupelniajacy). Jest to jedyny program zasilkow administrowany przez Biuro Social Security i przeznaczony dla ludzi o niskich dochodach. Korzystajacy z tego funduszu otrzymaja regularne wyplaty gotowkowe.
Do udzialu w tego rodzaju pomocy uprawnieni sa niewidomi i inwalidzi. Wszyscy zainteresowani, ktorzy nie sa inwalidami, ale maja powyzej 65 lat takze moga sie ubiegac o SSI pod warunkiem, iz osoba ubiegajaca sie lub wspolmalzonek zgromadzili 40 kwartalow (okres zatrudnienia), niezbednych do otrzymania emerytury i posiadaja niskie dochody.
Do korzystania ze swiadczen SSI kwalifikuja sie wszystkie osoby, ktore znajduja sie w wieku 60 - 64 lat, posiadaja prawo stalego pobytu w Stanach Zjednoczonych w dniu 22 sierpnia 1996 roku, albo sa rodzicami zamieszkujacymi z dziecmi, ktore otrzymuja taka pomoc.
Programem o duzym zasiegu spolecznym jest Medicaid. Jest on administrowany przez Stanowy Departament Uslug dla Ludnosci. Program ten pokrywa koszty opieki zdrowotnej dla ludzi o niskich dochodach. Obywatele USA i wszyscy posiadajacy prawo stalego pobytu moga sie ubiegac o taka pomoc. Zgodnie z oswiadczeniem prezydenta Clintona z 26 maja 1999 roku, korzystanie z Medicaid nie ma wplywu na status imigranta starajacego sie o taka pomoc.
W Illinois wszyscy korzystajacy z Medicaid otrzymuja karte medyczna, tak zwana "Medical Card", ktora pokrywa wydatki zwiazane z leczeniem, czy pobytem w szpitalu. Osobom korzystajacym z innych swiadczen federalnych lub stanowych przysluguje takze prawo do korzystania z pomocy Medicaid.
Duzym zainteresowaniem cieszy sie AABD ( Aid to the Aged, Blind and Disabled - AABD) - Pomoc dla Ludzi Starszych, Niewidomych i Inwalidow. Jest to stanowy program oferujacy pomoc finansowa lub medyczna dla wyzej wyminionych grup osob.
Stan Illinois obecnie wyplaca z programu AABD rownowartosc wysokosci zasilku SSI osobom starszym, nie bedacym inwalidami, ktorym nie przysluguje prawo do pobierania zasilku federalnego. Aby otrzymac pomoc AABD nalezy byc obywatelem Stanow Zjednoczonych lub legalnym rezydentem w dniu 22 sierpnia 1996 r, miec co najmniej 65 lat i zamieszkiwac w stanie Illinois.
Na uwage zasluguje takze program WIC-Special Supplemental Food Program for Woman, Infants, and Children (Specjalny Program dla Kobiet, Noworodkow i Dzieci). Status imigracyjny matki nie ma tutaj znaczenia. Program oferuje pomoc zywnosciwa i obejmuje kobiety bedace w ciazy i ich dzieci do piatego roku zycia.
Jednym z popularnych programow jest Food Stamps Program (kupony na zakup zywnosci). Jest to program zaopatrujacy rodziny lub osoby indywidualne w kupony na zakup zywnosci. W stanie Illinois kupony zywnosciowe przeksztalcily sie w "Link Card" dzialajaca na zasadzie karty debetowej.
Osoby o niskich dochodach moga ubiegac sie takze o Low Income Home Energy Assistance Program (LIHEAP) - Program Pomocy w Oplatach za Energie Elektryczna i Ogrzewanie. Ten program oferuje fundusze na oplacanie rachunkow za energie elektryczna i ogrzewanie rodzinom, ktore znalazly sie w trudnej sytuacji materialnej. Pomoc taka ma chrakter przejsciowy. Do zakwlifikowania nie jest wymagany status obywatela U.S.A. lub rezydenta.
Waznym programem pomocy spolecznej jest TANF - Temporary Assistance for Needy Families - Tymczasowa Pomoc dla Rodzin Potrzebujacych. Ten program administrowany jest przez Stanowy Departament Uslug dla Ludnosci i przeznaczony jest dla rodzin z dziecmi, ktore przejsciowo potrzebuja pomocy finansowej. Korzystanie z pomocy medycznej umozliwia karta "Medi Plan", ktora wykorzystywana jest przy placeniu rachunkow medycznych. Wszystkie swiadczenia TANF sa limitowane i nie moga przekroczyc w sumie 60 miesiecy w ciagu zycia.
Nie mozna sie ubiegac o ten program ponownie i rodzina, ktora wykorzystala swoj limit, nie moze juz otrzymywac swiadczen pienieznych. Do udzialu w pomocy TANF kwalifikuja sie obywatele i rezydenci o niskich dochodach zamieszkujacy w Stanach Zjednoczonych. W przypadku imigrantow nie posiadajacych stalego pobytu, ktorych dzieci sa obywatelami Stanow Zjednoczonych, pomoc TANF przyznawana jest jedynie dzieciom.
Po blizsze informacje, konsultacje i pomoc w wypelnianiu podan, prosze zglaszac sie do Zrzeszenia Amerykansko - Polskiego pod adresem 3834 N. Cicero, telefon 773-282-8206 lub 6276 W. Archer w Chicago, telefon 773-767-7773.
