Zacznijmy od pierwszego zdania, bo pierwsze to pierwsze i wprawdzie są zawsze po nim następne, ale bez pierwszego nie byłoby drugiego, trzeciego i wszystkich kolejnych składających się na opowieść. Co robić jednakowoż w sytuacji, gdy przed pierwszym jest jeszcze motto, a czasem tych otwierających główny tekst

„Stateczny, pulchny Buck Mulligan wynurzył się z wylotu schodów, niosąc mydlaną pianę w miseczce, na której leżały skrzyżowane lusterko i brzytwa”.

Jedno zdanie, a tyle możliwości rozumienia. Jeśli do tego jest ono pierwsze w szeregu, ilość odczytań rośnie, między innymi dlatego, że zaraz

Czytać może prawie każdy, bo nie jest to umiejętność tak powszechna, jak śpiewanie. Śpiewać, jak wiadomo może każdy bez wyjątku, czytać tylko ten, kto się tego nauczył. Czytanie jest stresujące i skomplikowane. Wymaga wiele zachodu i ciężkiej pracy, o czym mogą natychmiast zaświadczyć rzesze

Tak strawestowane zdanie Thomasa Nagela - które w oryginalnym brzmieniu odnosi się do nietoperza i przesuwa poznanie ze zredukowanego jedynie do połączeń neuronowych na otwarte interpretacyjne pojęcie osoby – pozwala nam trochę inaczej spojrzeć na sytuację Polaka zanurzonego w historii. Co kryje się w

Polskie piekiełko i Piekiełko nad Wisłą to dwie książki Sławomira Kopra , które traktują o tym specyficznym fenomenie, jakim jest polski stosunek do drugiego człowieka w różnych konfiguracjach wzajemnych zależności. Mamy tu do czynienia z relacjami Polaka do Polaka, jako obywatela, polityka, działacza

Archetypicznym naznaczeniem naszej świadomości, w jakiś zadziwiający sposób, wolimy to, co regularne od tego, co takie nie jest. Przedkładamy harmonijne nad nieuporządkowane, a uporządkowane nad chaotyczne. Mamy głębokie, wielopokoleniowo dziedziczone przekonanie, że harmonia jest lepsza od dysharmonii i że świat

Plucie nie wydaje się jeszcze czynnością opracowaną i zbadaną na tyle dokładnie, żeby wydać o nim książkę. Ukazały się już publikacje poświęcone smrodowi, śmiechowi, brudowi – o pluciu głucha cisza, a przecież wszyscy jesteśmy z nim za pan brat. Napluć, opluć , zapluć, wypluć, plwociny, charki, flegma – co za

To tylko złudzenie, że możemy żyć wyłącznie tu i teraz. Cały koncept polegający na koncentracji naszej uwagi tylko na teraźniejszości wydaje się być nieporozumieniem. Jest on być może korzystny z punktu widzenia specjalistów od marketingu, bo łatwiej nami manipulować, jeśli nie bierzemy pod uwagę konsekwencji

Trudno się dziwić, że spiskowe teorie dziejów rosną jak na drożdżach i są coraz bardziej zadziwiające. W końcu jesteśmy w sytuacji, której jeszcze parę tygodni temu nikt by nie dał wiary, a teraz nie tylko zaczęliśmy wierzyć w rzeczy nie do uwierzenia, ale też doświadczać ich na co dzień, a jak wiadomo,

Nie ma ani dobrej, ani złej literatury bez spisków. Literacko spiskujemy na potęgę. Można śmiało powiedzieć, że literatura świata spiskiem stoi i nieważna jest tu jej narodowość, płeć ani religia. Umberto Eco stworzył niesamowitą wizualizację spiskowej teorii dziejów w swym „Cmentarzu w Pradze”, w którym

Tak przynajmniej wynika ze starego, polskiego, piastowskiego porzekadła, a ponieważ wszystko, co polskie, jest niepodważalnie najlepsze, warto udać się tym tropem w śledzeniu spisków, których mnóstwo wokół nas. Spiskiem bowiem dzieje człowieka stoją, a Polaka w szczególności. Jak napisał Wojciech Orliński

No cóż, żyjemy w ciekawych czasach i o dziwo fakt, że przypadają one na początek XXI wieku w żaden sposób nie przekłada się na zmiany w postrzeganiu świata. Wydawać by się mogło, że - po lądowaniu człowieka na Księżycu, wynalezieniu bomby atomowej, niewiarygodnych postępach w medycynie transplantacyjnej,

Jak to? No cóż, jeśli spiskujemy to raczej po to, żeby komuś zrobić kuku, a nie przyczynić się do poprawy jego dobrostanu, cokolwiek by to miało znaczyć. Musimy jednak sprecyzować owe „nieistniejące” spiskowanie, bo jak powszechnie wiadomo, jest raczej coś niż nic. Ta starożytna definicja nakłada się też

Ponieważ nie istnieje podobno coś takiego, jak kategoria przypadku i wszystko, co się nam przydarza jest zaplanowane z góry (albo z dołu), nie musimy się spodziewać niespodzianek i żyć w nieokreślonej niczym pewnym, niepewności. Determinizm sprawę załatwia i rozwiązuje ten, nieprzyjemny skądinąd, aspekt

Wszyscy znamy spiskowe teorie dziejów, które mówią, że światem rządzą prawdziwi Polacy, oczywiście katolicy. To oni dyktują ceny ma światowych giełdach, ustalają wartość złota, a nade wszystko manipulują wszystkim i wszystkimi, by zdominować inne, mniej inteligentne i znacznie biedniejsze nacje i

Bo jest utopijna? A może dlatego, że jak pisze Olga Tokarczuk w Prawieku i innych czasach, ludzie marzą i mylą marzenia z rzeczywistością? Może rzeczywiście porzućmy próby działań mających na celu tworzenie lepszego świata, bo jasno widać, że jeśli usiłujemy to robić, to wychodzi jakiś koszmar, czyli

Mimo nieskończonej powtarzalności rozczarowań i klęsk myślenia utopijnego, trudno nam zrezygnować z wiary w świetlaną przyszłość. Coś musi być jednak z nami nie w porządku, że nieustannie mamy nadzieję na wykreowanie czegoś idealnego: państwa, społeczeństwa, człowieka, systemu politycznego, w których

Prawdopodobnie dlatego, iż jej powieść jest grą pozorów. Próba ich rozgarnięcia tak, by ujrzeć to, co się za nimi, czy pod nimi, kryje jest zawsze ryzykowna i częstokroć skazana na niepowodzenie. Czy można w ogóle unaocznić pozory? Czy można poddać analizie ich ułudę? Ich iluzoryczność? Nie bez powodu

Asymetria w powieści Lisy Halliday jest niejawna. Jeśli w, stanowiącej istotne odniesienie do tego tekstu, „Alicji w krainie czarów” raczej problemów z usytuowaniem asymetryczności światów nie mamy (odbicie zwierciadlane, krzywe lub w przeniesieniu na drugą stronę, albo w odwróceniu), to u Halliday są one

Asymetria, Lisa Halliday, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2019.

Tytuł powieści Lisy Halliday „Asymetria” zmusza nas, by odświeżyć nasze rozumienie tego terminu. Co to jest asymetria? Coś, co nie jest symetryczne, co jest przeciwieństwem symetrii. A co to jest zatem symetria? Podobieństwo,