Wyrażając zaniepokojenie zarówno narastającą liczbą infekcji, jak i powolnymi reakcjami rządowymi, Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła w środę, że globalny kryzys koronawirusa jest teraz pandemią, dodając, iż nie jest jeszcze za późno na podjęcie odpowiednich działań przez poszczególne kraje. Kilka godzin później telewizyjne wystąpienie prezydenta uświadomiło społeczeństwu, że zagrożenie jest realne.
Stosując słowo „pandemia”, którego wcześniej unikano, agencja chce zszokować i obudzić z letargu kraje, które jeszcze nie zareagowały na rosnące zagrożenie.
„Codziennie wzywaliśmy kraje do podjęcia pilnych i agresywnych działań. Włączyliśmy dzwonek alarmowy głośno i wyraźnie” – powiedział Tedros Adhanom Ghebreyesus, szef WHO. „Jesteśmy głęboko zaniepokojeni alarmującymi poziomami rozprzestrzeniania się i dolegliwości oraz alarmującymi poziomami bezczynności”.
Wystąpienie prezydenta
Tego samego dnia wieczorem w telewizyjnym wystąpieniu transmitowanym z Gabinetu Owalnego prezydent Donald Trump zaproponował szereg posunięć, mających na celu zwalczanie pandemii koronawirusa. Ogłosił między innymi, że połączenia lotnicze z Europą zostają wstrzymane na okres 30 dni, ale z jakiegoś powodu wyłączył z tego Wielką Brytanię, mimo że odnotowano tam już ponad 500 przypadków zarażenia.
Po wystąpieniu Trumpa zastępca sekretarza Homeland Security, Ken Cuccinelli wyjaśniał, że zawieszenie podróży „nie dotyczy obywateli amerykańskich oraz legalnych, stałych mieszkańców lub ich rodzin”, a jedynie cudzoziemców, którzy podróżowali przez kraje objęte ograniczeniami. Jednocześnie Centra Kontroli i Zapobiegania Chorobom zdecydowanie odradzają Amerykanom odbywanie „niepotrzebnych podróży” do krajów wymienionych przez Trumpa, a Departament Stanu odradza wszelkie podróże zagraniczne.
Po raz pierwszy Donald Trump naprawdę potwierdził potencjalne zagrożenie chorobą wywołaną wirusem SARS-CoV-2, powołując się na deklarację Światowej Organizacji Zdrowia, że jest to pandemia.
Ale też nazwał je obcym zagrożeniem - dosłownie mówiąc o „obcym wirusie” - i skupił się w dużej mierze na środkach ekonomicznych zamiast na zdrowiu publicznym, jednocześnie wielokrotnie próbując uspokoić Amerykanów, że jego administracja ma wszystko pod kontrolą.
Mimo tych zapewnień wirus nadal rozprzestrzenia się w USA, a łączna liczba potwierdzonych przypadków w Stanach Zjednoczonych osiągnęła 1,300 na dzień 11 marca. Każdego dnia dowiadujemy się o odwoływanych imprezach, spotkaniach, zajęciach szkolnych, etc. Jednym z ostatnich przykładów może być decyzja o zawieszeniu rozgrywek NBA.
W posunięciach tych nie ma paniki, ale jest to zalecana przez naukowców próba spowolnienia rozprzestrzeniania się choroby. Chodzi o to, by w jednym czasie nie zapełniły się szpitale, a służba zdrowia nie weszła w system działań kryzysowych, zarzucając pomoc innym pacjentom. Chodzi o spowolnienie i złagodzenie procesu zarażeń, czyli rozłożenie go na dłużej.
Nie jest jasne, jak zakaz podróżowania z i do Europy wpłynie na handel z tym kontynentem, co może potencjalnie zaszkodzić gospodarce. Zakaz podróży również niewiele zrobi, aby powstrzymać rozprzestrzenianie się koronawirusa w Stanach Zjednoczonych, co już ma miejsce.
USA do tej pory opóźnione w reakcji na koronawirusa
O czym Donald Trump nie powiedział wiele w przemówieniu, to testy. W porównaniu do wielu innych krajów Stany Zjednoczone dość późno rozpoczęły działania związane z przeciwdziałaniem chorobie, a liczby dotyczące chorych w USA są na razie mało miarodajne.
W większości krajów każdego dnia przeprowadza się ponad tysiąc testów na obecność koronawirusa. W niedzielę, 8 marca, w całym kraju CDC miało przeprowadzonych takich testów od początku roku nieco ponad 1,700, a w prywatnych klinikach ok. 3,000. W sumie było ich mniej niż 5,000. Dla porównania, w tym samym czasie Korea Płd. zrobiła ponad 100,000 testów, a Włochy ok. 60,000.
Na razie rząd federalny nie zrobił wiele, aby rozwiązać bieżące problemy. Stany, powiaty, miasta i dostawcy usług medycznych wciąż skarżą się, że po prostu nie ma wystarczającej liczby zestawów testowych, zmuszając ich do ich racjonowania i zawracania ludzi przybyłych do klinik i szpitali. Eksperci twierdzą, że testy mają kluczowe znaczenie dla ustalenia, kto jest zarażony, by można było te jednostki izolować, a osoby, z którymi się zetknęły, poddać kwarantannie.
W tej sprawie Trump stwierdził jedynie, że „możliwości testowania szybko się rozwijają, z dnia na dzień” - podając zaledwie kilka nowych informacji.
Po usunięciu problemów produkcyjnych i zniesieniu wielu barier sytuacja poprawiła się i wykrywanie przypadków zarażenia będzie postępowało, jednak cały proces jest opóźniony co najmniej o kilka tygodni.
Stymulacja gospodarki
W wystąpieniu prezydent Trump obiecał także szereg środków stymulujących gospodarkę. Wezwał do ulg podatkowych i pomocy dla małych firm, ale nie wspomniał o ewentualnych płatnych zwolnieniach lekarskich, ani żadnej innej pomocy dla pracujących na godziny, czy osób nieposiadających świadczeń, którzy musieliby pozostać w domu – co jest kluczowym żądaniem demokratów w Kongresie w jakiejkolwiek ustawie o przeciwdziałaniu koronawirusowi .
Prezydent wezwał Kongres do zwiększenia funduszy dla Small Business Administration o 50 miliardów dolarów, aby podnieść sumy pożyczek dla dotkniętych regionów. Do tej pory najbardziej dotknięte były stany Waszyngton, Nowy Jork i Kalifornia.
Obiecał także, że podejmie działania, które „zapewnią dodatkowo ponad 200 miliardów dolarów dla gospodarki” poprzez odroczenie płatności podatkowych i kar dla osób i firm dotkniętych skutkami wybuchu pandemii.
W pozostałej części przemówienia Trump próbował uspokoić Amerykanów, wspomniał nawet o higienie i myciu rąk. Zaznaczył, że podpisał ustawę, która dodała 8.3 miliarda dolarów na walkę z koronawirusem i ograniczył biurokratyczne blokady tak, by terapia antywirusowa była dostępna w rekordowym czasie. Co i tak, według naukowców, nie nastąpi wcześniej niż za rok.
Co ważne, prezydent wspomniał, że firmy ubezpieczeniowe zgodziły się wyeliminować dla pacjentów koszty własne - ale tylko w przypadku testów na wirusa, nie w przypadku leczenia.
„Wirus nie ma z nami szans” - powiedział Trump. „Żaden naród nie jest lepiej przygotowany ani bardziej odporny niż Stany Zjednoczone. Mamy najlepszą ekonomię, najbardziej zaawansowaną opiekę zdrowotną oraz najbardziej utalentowanych lekarzy, naukowców i badaczy (...). Musimy odłożyć politykę na bok i zjednoczyć się jako jeden naród i jedna rodzina”.
Odwoływane wiece wyborcze
Tymczasem nowy wirus zaczyna wpływać na kampanię wyborczą. Były wiceprezydent USA, Joe Biden oraz senator Bernie Sanders, którzy mają nadzieję zmierzyć się z prezydentem Donaldem Trumpem w nadchodzących wyborach, odwołali część spotkań z wyborcami. Sztab Donalda Trumpa zapowiada, że jego kampania będzie odbywać się zgodnie z planem, ale wiceprezydent Mike Pence przyznał, że przyszłe wiece będą oceniane z dnia na dzień.
Coraz częściej mówi się, że rosnące zagrożenie będzie miało wpływ na frekwencję wyborczą, a tym samym wyniki prawyborów w poszczególnych stanach.
Linia frontu przebiega w Europie
Światowa Organizacja Zdrowia, która w środę ogłosiła pandemię poinformowała, że Iran i Włochy znajdują się na pierwszej linii frontu walki z wirusem, który rozpoczął się w Chinach.
„Te kraje cierpią, ale gwarantuję, że inne wkrótce znajdą się w takiej samej sytuacji” – powiedział doktor Mike Ryan, szew ds. sytuacji kryzysowych WHO.
Włochy rozważały wprowadzenie jeszcze surowszych ograniczeń na życie codzienne i ogłosiły w środę miliardy ulg finansowych, aby załagodzić wstrząsy gospodarcze spowodowane koronawirusem.
W Iranie, kraju o największej sile rażenia na Bliskim Wschodzie, zdiagnozowano Covid-19 u wiceprezydenta i dwóch innych ministrów. Iran zgłosił kolejny wzrost liczby zachorowań, plasując się za Chinami i Włochami.
Włoski premier, Giuseppe Conte, powiedział, że zwalczanie ponad 10,000 infekcji we Włoszech, największej epidemii poza Chinami, nie może się odbywać kosztem swobód obywatelskich. Jego ostrożność sugerowała, że jest mało prawdopodobne, aby Włochy przyjęły drakońskie środki kwarantanny, które pomogły Chinom zmniejszyć liczbę nowych infekcji i pozwoliły na wznowienie linii produkcyjnych.
Chiny wprowadzają kwarantannę dla przyjezdnych
Nowym zmartwieniem Chin jest to, że koronawirus może ponownie uderzyć z zagranicy. Rząd Pekinu zapowiedział, iż wszyscy zagraniczni goście będą poddawani kwarantannie przez 14 dni. Z 24 nowych przypadków zgłoszonych w środę, pięć osób przyjechało z Włoch, a jedna ze Stanów Zjednoczonych. Chiny mają ponad 81,000 infekcji wirusowych i ponad 3 tysiące zgonów, choć wszelkie liczby są płynne i nieaktualne już po kilku godzinach.
W większości przypadków koronawirus wywołuje jedynie łagodne lub umiarkowane objawy, takie jak gorączka czy kaszel. Ale w przypadku niektórych, szczególnie starszych i osób z osłabionym układem odpornościowych, może mieć znacznie bardziej poważne konsekwencje.
Zdecydowana większość ludzi jednak zwalcza chorobę. Według WHO, osoby z łagodnymi objawami powracają do zdrowia po około dwóch tygodniach, a cięższe przypadki mogą potrzebować od trzech do sześciu tygodni.
W połowie tygodnia u ponad 121 tysięcy osób potwierdzono zarażenie wirusem na całym świecie, a ponad 4,300 osób zmarło.
Wirus uderzył w światową gospodarkę
Rząd Włoch ogłosił w środę, że przeznaczy 25 miliardów euro (prawie 28 miliardów dolarów) na zwiększenie działań walki z epidemią i złagodzenie skutków gospodarczych, w tym opóźnienie płatności podatków i kredytów hipotecznych dla rodzin i firm.
Rząd Wielkiej Brytanii ogłosił pakiet ekonomiczny o wartości 30 mld funtów (39 mld dolarów), a Bank of England obniżył swoje podstawowe stopy procentowe o pół punktu procentowego, do 0.25%.
Policja blokuje dostęp do Placu Świętego Piotra, opróżniając go z dziesiątek tysięcy ludzi, a papież Franciszek transmitował w środę modlitwę na żywo w zaciszu swojej biblioteki watykańskiej.
We Francji cotygodniowe posiedzenie rządu zostało przeniesione do większego pomieszczenia, aby prezydent Emmanuel Macron i jego ministrowie mogli siedzieć w odległości co najmniej 1 metra od siebie.
Europa to nowe Chiny
„Jeśli mam być szczery, Europa to nowe Chiny” – powiedział Robert Redfield, szef U.S. Centers for Disease Control and Prevention.
“Podsumowując, będzie coraz gorzej” – dodał doktor Anthony Fauci, dyrektor National Institute of Allergy and Infectious Diseases, jedna z czołowych postaci w walce z koronawirusem w USA.
RJ
