Jeden z kluczowych doradców prezydenta Donalda Trumpa i szef Departamentu Efektywności Rządu (DOGE), miliarder Elon Musk, ogłosił w środę swoje odejście z administracji. Zakończył tym samym kontrowersyjną misję mającą na celu radykalne przekształcenie federalnej biurokracji i drastyczne cięcia wydatków rządowych.
Musk poinformował o swojej decyzji na platformie X, pisząc, że jego "zaplanowany czas" jako specjalnego pracownika rządowego dobiegł końca. Status ten, który zwalniał go z obowiązku ujawniania finansów i regulacji dotyczących konfliktu interesów, pozwalał mu pracować maksymalnie 130 dni w ciągu roku.
"Dziękuję Trumpowi za możliwość redukcji marnotrawnych wydatków" - napisał Musk, dodając, że "misja DOGE będzie się tylko wzmacniać z czasem". Przedstawiciel Białego Domu potwierdził odejście miliardera, informując, że proces jego odchodzenia rozpoczął się już w środę wieczorem.
Rosnące frustracje i konflikty
O słabnącej pozycji Muska w administracji mówiło się od kilku tygodni. Bezpośrednią przyczyną jego odejścia był prawdopodobnie ostry konflikt z prezydentem w sprawie budżetu. Dzień przed ogłoszeniem decyzji Musk skrytykował projekt ustawy budżetowej Trumpa, znanej jako "One Big Beautiful Bill".
Promocja
"Byłem rozczarowany ogromną ustawą wydatkową, która zwiększa deficyt budżetowy zamiast go zmniejszać i podważa pracę zespołu DOGE" - powiedział w wywiadzie dla CBS News.
Według doniesień "Washington Post", Musk od tygodni sygnalizował zamiar zakończenia pracy rządowej i powrotu do swoich firm. Prywatnie wyrażał frustrację związaną z trudnościami w osiąganiu rezultatów w ramach rządu federalnego oraz z falą krytyki, która dotknęła zarówno jego osobę, jak i jego firmy.
Wpływ na biznes Tesli
Kontrowersyjna rola Muska w administracji Trumpa odbiła się negatywnie na jego biznesach. Tesla odnotowała 71-procentowy spadek zysków i dwucyfrowy spadek sprzedaży w pierwszym kwartale roku w porównaniu z analogicznym okresem rok wcześniej. Przypisuje się te problemy głównie kontrowersjom związanym z działalnością Muska w rządzie.
W niedawnym wywiadzie Musk przyznał się do błędnej oceny skali wyzwań. "Sytuacja z federalną biurokracją jest znacznie gorsza, niż sobie wyobrażałem. Myślałem, że są problemy, ale to naprawdę ciężka walka pod górę, jeśli chodzi o poprawę sytuacji w Waszyngtonie" - powiedział.
Kontrowersyjne osiągnięcia DOGE
Działalność DOGE wzbudziła ogromne kontrowersje. Według różnych analiz departament znacznie zawyżył swoje deklarowane oszczędności, uwzględniając ponad 1 100 kontraktów, które rzekomo anulował, ale wiele z nich było już zakończonych i w pełni opłaconych.
Działalność DOGE wprowadziła chaos w strukturach rządu federalnego, prowadząc do likwidacji całych departamentów i masowych zwolnień pracowników administracji publicznej, w większości kierując się zgodnością z ideologicznymi celami nowej administracji. Związki zawodowe i grupy interesu publicznego oskarżają DOGE o naruszenie zasad transparentności i nieprawidłowe zatrudnienie, a kilkanaście stanów pozwało rząd twierdząc, że Musk został niewłaściwie mianowany.
Reakcje polityczne
Reakcje na odejście Muska były podzielone wzdłuż linii partyjnych. Kongresmen Greg Casar (demokrata z Teksasu) określił to jako "zwycięstwo ludzi pracy", mówiąc: "Będziemy musieli utrzymać presję i nadzór, aż w końcu odbierzemy nasz rząd Muskowi i całej klasie miliarderów".
Z kolei senator Ted Cruz (republikanin z Teksasu) bronił działań miliardera: "Amerykanie powinni mówić Elonowi: dziękuję, dziękuję, dziękuję" - powiedział w wywiadzie dla Fox News.
Wyzwania biznesowe i niepewna przyszłość w polityce
Prezydent Trump, który jeszcze w lutym chwalił Muska podczas wspólnego wywiadu dla Fox News, nie skomentował od razu jego odejścia. Przyszłość zaangażowania najbogatszego człowieka świata w politykę pozostaje niejasna, choć prawdopodobnie jakaś forma współpracy pozostanie - Musk ma liczne powiązania biznesowe z rządem federalnym, w tym duże kontrakty dla Starlink i SpaceX - a wśród zlikwidowanych lub ograniczonych przez DOGE agencji było kilka, które zajmowały się nadzorem nad tego typu współpracą. W wywiadzie dla Ars Technica przyznał, że "prawdopodobnie poświęcił zbyt dużo czasu na politykę" w ciągu ostatniego roku. Zapowiedział również znacznie mniejszy wkład finansowy w politykę.
„Jeśli w przyszłości będę widział powód, aby wydawać pieniądze na politykę, to to zrobię” – powiedział Musk na Qatar Economic Forum w zeszłym tygodniu. „Obecnie nie widzę powodu”.
W momencie, gdy Musk kończy swoją formalną rolę w administracji, jego firmy stoją przed kluczowymi wyzwaniami. Tesla pozostaje pod lupą Narodowej Administracji Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w związku z prowadzonym dochodzeniem dotyczącym wypadków z udziałem systemów wspomagania jazdy. Jednocześnie firma przygotowuje się do wprowadzenia w przyszłym miesiącu w pełni autonomicznych pojazdów - projekt, który Musk uważa za krytyczny dla przyszłości Tesli, zwłaszcza po niezbyt udanym wprowadzeniu na rynek Cybertrucka.
SpaceX również mierzy się z trudnościami. W tym tygodniu firma przeprowadziła kolejny test rakiety Starship - pojazdu, który ma w przyszłości transportować ludzi na Marsa. Mimo udanego startu, misja zakończyła się niepowodzeniem, gdy statek kosmiczny stracił kontrolę i uległ zniszczeniu w powietrzu.
