Masowa strzelanina, do której doszło 24 maja w szkole podstawowej w Uvalde w Teksasie, była trzecią najbardziej śmiertelną strzelaniną w szkole w historii USA. Zginęło 19 dzieci i 2 nauczycielki. To ostatnia z coraz bardziej powszechnych tragedii w Stanach Zjednoczonych – takich, które według ekspertów obarczają amerykańskie dzieci w wieku szkolnym, nawet te najmłodsze, rosnącym poczuciem lęku i zagrożenia i innymi problemami związanymi ze zdrowiem psychicznym.
Nawet jeśli dzieci nie są bezpośrednio zaangażowane w strzelaniny w szkole, często dotyka ich ten problem i doświadczają lęku i depresji – mówi Kira Riehm z Columbia University Mailman School of Public Health. „Te wydarzenia są niezwykle głośne i są szeroko omawiane w mediach”. Zdarzają się również z niepokojącą częstotliwością. Jak do tej pory w 2022 roku doszło już do 27 strzelanin w szkołach, podczas których ktoś został ranny lub zabity.
W badaniu opublikowanym w 2021 r. w JAMA, Riehm i inni naukowcy przeprowadzili ankietę wśród ponad 2,000 uczniów klas 11 i 12 w Los Angeles na temat ich strachu przed strzelaninami i przemocą w ich własnych lub innych szkołach. Naukowcy podążyli za tymi samymi uczniami i odkryli, że dzieci, które początkowo były bardziej zaniepokojone, sześć miesięcy później częściej spełniały kryteria zaburzeń lękowych i lęków napadowych - co sugeruje, że dzieci internalizują te lęki, czyli przyjmują za własne narzucane z zewnątrz postawy, poglądy, normy czy wartości.
„Podstawowym problemem jest lęk i obawa, że może się to zdarzyć również w twojej szkole lub innej szkole” - mówi Riehm.
Promocja
Najbardziej narażone
Dzieci w każdym wieku są zagrożone rozwojem tego typu objawów po strzelaninie, ale badania pokazują, że młodsze dzieci są jeszcze bardziej podatne na rozwój objawów, takich jak lęk i zespół stresu pourazowego (PTSD), mówi dr Aradhana Bela Sood, profesor psychiatria i pediatria na Virginia Commonwealth University. „Dzieciom szkół podstawowych prawdopodobnie będzie znacznie trudniej niż być może starszym nastolatkom. Młodsze dzieci nie rozwinęły jeszcze „odpowiednich mechanizmów obronnych, zdolności do porządkowania rzeczy w mózgu” – kontynuuje Sood. „Po prostu nie mają tego typu doświadczeń życiowych. I nie mają pojęcia, jak to zrozumieć”.
W przeglądzie opublikowanym w 2021 r. w Current Psychiatry Reports, Sood i jej współpracownicy przeanalizowali badania dotyczące wpływu masowych strzelanin na zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży. Odkryli, że małe dzieci (w wieku od 2 do 9 lat), które są bezpośrednio lub pośrednio narażone na przemoc, mają wyższy wskaźnik PTSD, ale starsze dzieci (w wieku 10-19 lat) „potrzebują wielu ekspozycji na przemoc – bezpośrednią lub pośrednią – aby mogło to doprowadzić do PTSD, co sugeruje, że młodsze dzieci są bardziej wrażliwe na przemoc i częściej rozwijają objawy psychiczne po ekspozycji na przemoc” – piszą autorzy badania.
W przeglądzie bezpośrednie ekspozycje zdefiniowano szeroko jako bycie świadkiem lub przeżycie brutalnego wydarzenia; pośrednie ekspozycje obejmowały oglądanie zdjęć ze strzelaniny. Intensywne korzystanie z mediów społecznościowych i ciągłe doniesienia o masowych strzelaninach narażają dzieci wielokrotnie na te niepokojące doświadczenia, które „mogą mieć przynajmniej krótkoterminowy wpływ psychologiczny na młodzież żyjącą poza dotkniętymi społecznościami, taki jak zwiększony strach i zmniejszenie postrzeganego bezpieczeństwa” – piszą autorzy.
Dzieci się boją
Obawy związane z bronią były od dawna szeroko rozpowszechnione wśród amerykańskich uczniów. Krótko po strzelaninie w Columbine High School w 1999 r., w której zginęło 13 osób, naukowcy przeprowadzili ankietę wśród uczniów szkół średnich w Stanach Zjednoczonych. Ich wyniki, opublikowane w American Journal of Preventive Medicine, wykazały, że o 30% więcej uczniów stwierdziło, że nie czuli się bezpiecznie w szkole, w porównaniu do danych z ogólnokrajowych badań zebranych przed strzelaniną.
Jest to dowód „zastępczej traumy”, wtórnego zespołu stresu pourazowego, mówi Sood, które mogą wystąpić, gdy dziecko słyszy o tragedii lub widzi jej obrazy – nawet jeśli nie doświadczyło jej na własnej skórze. Sood dodaje, że ten rodzaj ekspozycji znacznie częściej powoduje długotrwałe szkody u dzieci, które już wykazały objawy lęku i depresji – co opisuje rosnącą liczbę amerykańskich dzieci. „Są pewne dzieci, wobec których należy zachować większa czujność”.
Podczas gdy małe dzieci są głęboko dotknięte traumatycznymi wydarzeniami, dobrą wiadomością jest to, że są one również odporne. „Oczywiście jest wpływ, ale to, co chcesz zobaczyć w ciągu tygodni, to stopniowe zmniejszanie tej reakcji, co jest normą dla małych dzieci” – mówi Sood.
Jak im pomóc
Niezależnie od tego, czy masowa strzelanina ma bezpośredni lub pośredni wpływ na dziecko, rodzice i opiekunowie mogą podjąć konkretne kroki, aby pomóc swoim małym dzieciom w przezwyciężeniu tragedii. „Ważne jest, aby ludzie wokół dziecka byli czujni i świadomi tego, jak mogą wspierać i pozwolić na ewolucję żalu” – mówi Sood. Dodaje, że zapewnienie dziecku przewidywalnej rutyny, umożliwienie mu mówienia o tym doświadczeniu bez osądzania i ograniczenie informacji, które dziecko odbiera o tragicznym wydarzeniu, jest bardzo pomocne. Rodzice lub opiekunowie powinni również upewnić się, że dbają o własne zdrowie psychiczne.
Kryzys zdrowia psychicznego u nastolatków
Wszechobecne zagrożenie przemocą z użyciem broni jest tylko jednym z wielu czynników przyczyniających się do pogłębiającego się kryzysu zdrowia psychicznego wśród nastolatków w USA. Riehm mówi, że problemy takie jak zmiana klimatu i COVID-19 to inne poważne obawy. W listopadzie 2021 r. Amerykańska Akademia Pediatrii, Amerykańska Akademia Psychiatrii Dzieci i Młodzieży oraz Stowarzyszenie Szpitali Dziecięcych wspólnie ogłosiły stan zagrożenia zdrowia psychicznego dzieci w całym kraju. „Otaczamy opieką młodych ludzi z rosnącymi wskaźnikami depresji, lęków, traumy, samotności i myśli samobójczych, które będą miały trwały wpływ na nich samych, ich rodziny i społeczności” – stwierdzili eksperci.
jm
