Prawie 10 miesięcy po uzyskaniu pozytywnego wyniku testu na koronawirusa, Linda Tomkow nadal nie wróciła do pełni sił. Ciągle odczuwane zmęczenie, tak zwana mgła mózgowa i duszności uniemożliwiły jej powrót do pracy jako fizjoterapeutka. Mimo tego czuje się lepiej niż 6 miesięcy temu, kiedy wchodziła do pokoju i zapominała, dlaczego tam była wielokrotnie w ciągu dnia.
„To zdecydowanie zmieniło moje życie” – powiedziała 69-letnia Tomkow. „To bardzo, bardzo powolny postęp”.
Tomkow przypisuje swoją stopniową, ale stałą poprawę klinice w Northwestern Medicine dla tzw. „długodystansowców”, czyli osób przez wiele miesięcy odczuwających skutki koronawirusa. Podobne kliniki pojawiają się w całym rejonie Chicago, ponieważ systemy szpitalne nie są w stanie poradzić sobie z pacjentami, którzy mają utrzymujące się objawy po Covid-19. To częstszy problem niż wiele osób zdaje sobie sprawę.
Naukowcy i lekarze odkryli, że od około 10 do 30 procent osób zarażonych Covid-19 wydaje się mieć objawy, takie jak duszność, zmęczenie, mgła mózgowa i bóle głowy, przez tygodnie lub miesiące później. To litania chorób, które mogą wymagać pomocy wielu specjalistów. Problem w tym, że często związane jest to z długim czasem oczekiwania na wizytę, a nie wszyscy lekarze mają doświadczenie w leczeniu osób po koronawirusie.
Ideą tych klinik jest pomoc pacjentom w ustaleniu, których lekarzy odwiedzić i kiedy oraz ułatwienie im wizyty u specjalistów posiadających doświadczenie w leczeniu osób po Covid-19. Kliniki są tworzone przez grupy specjalistów w ramach istniejących systemów opieki zdrowotnej, którzy zgodzili się współpracować, aby pomóc osobom z długotrwałymi objawami Covid-19. Koordynatorzy pomagają pacjentom w umawianiu wizyt u odpowiednich lekarzy.
Kliniki najczęściej przyjmują pacjentów, u których przez co najmniej cztery tygodnie po zarażeniu koronawirusem utrzymują się objawy lub w międzyczasie doświadczają nowych.
„Przyglądamy się wpływowi, jaki ta pandemia wywarła na naszą społeczność i myślę, że wiele osób nadal po cichu cierpi z powodu swoich objawów i nie wie, gdzie się udać” – powiedział Michale O’Shea, dyrektor ds. neuronauki w Edward-Elmhurst Health.
Klinika Northwestern nastawiona na leczenie długodystansowców, była jedną z pierwszych tego rodzaju otwartych w Stanach Zjednoczonych w ubiegłym roku. Do tej pory udzieliła pomocy około 1,500 pacjentów – powiedział doktor Charles Davidson. Z jej pomocy korzysta także Tomkow, która uzyskała pozytywny wynik testu w październiku ubiegłego roku i początkowo doświadczyła skrajnego wyczerpania, gorączki i utraty węchu. Miesiąc później lekarze stwierdzili u niej obustronne zapalenie płuc i spędziła kilka dni w szpitalu. Nie wiedziała, że to dopiero początek jej walki z objawami po Covid.
Przed zachorowaniem spacerowała kilka kilometrów dziennie i pracowała jako fizjoterapeutka, co może być fizycznie wymagającą pracą. Ale przez kilka miesięcy po chorobie w dalszym ciągu skarżyła się na brak tchu i nie była w stanie przejść nawet krótkich dystansów bez konieczności robienia przerwy.
Kiedy trafiła do kliniki Northwestern, została skierowana do pulmonologa, który zalecił jej inhalatory, aby pomóc w oddychaniu. Neurolog przepisał sterydy, aby zmniejszyć stan zapalny. Sotała również skierowana do Shirley Ryan AbilityLab, gdzie lekarz podał jej Ritalin, aby pomóc w zmęczeniu i koncentracji. Zaliczyła fizjoterapię, terapię zajęciową i logopedię.
Długodystansowcy mogą doświadczać szeregu objawów oprócz powszechnie zgłaszanego zmęczenia, bólów głowy i duszności. Objawy mogą również obejmować kaszel, biegunkę, ból w klatce piersiowej, wysypkę, zmiany nastroju, bezsenność i nieregularne cykle miesiączkowe.
„Nie ma jednego konkretnego zestawu objawów, z którymi najczęściej trafiają do nas pacjenci” – powiedział dr Nicholas Mathenia, dyrektor medyczny Edward-Elmhurst ds. neurologii. „Nie możemy po prostu traktować ich wszystkich tak samo”.
Podobnie jak Tomkow, niektórym pacjentom z długim Covid-19 powrót do zdrowia może zająć miesiące lub dłużej, podczas gdy inni wydają się wracać do zdrowia w ciągu kilku tygodni.
Davidson, z Northwestern, powiedział, że większość pacjentów Northwestern widzi poprawę w ciągu około trzech miesięcy i często doświadcza radykalnej poprawy lub nawet ustąpienia choroby do sześciu miesięcy.
„Nie wydaje się, że jest to trwała niepełnosprawność, ale jest przynajmniej tymczasowa i może się przedłużyć” – powiedział Davidson. „Mamy tu osoby, które zbliżają się do roku i wciąż nie wracają do normy, ale widzimy poprawę”.
Lekarze w klinikach twierdzą, że wielu pacjentów, z którymi się spotykają, miało początkowo tylko łagodne lub umiarkowane przypadki Covid-19 i nigdy nie wymagało hospitalizacji. Tylko około 6% pacjentów w klinice Northwestern zostało przyjętych na intensywną terapię z powodu koronawirusa, a około 14% było hospitalizowanych, powiedział Davidson.
Około dwie trzecie pacjentów kliniki Northwestern to kobiety. Centra Kontroli i Prewencji Chorób stwierdziły, że objawy po Covid-19 wydają się być zgłaszane częściej przez kobiety niż mężczyzn.
Kliniki przyjmują również osoby w różnym wieku. Przeciętny wiek pacjentów w klinice Northwestern wynosi obecnie około 52 lata. W klinikach spotyka się wiele osób, które nie miały żadnych poważnych podstawowych schorzeń przed złapaniem Covid-19, ale pomimo tego doświadczyły długotrwałych skutków po Covid.
„Wiele z tych osób było bardzo zdrowych” – powiedział Davidson. „Ludzie, którzy byli bardzo aktywni, mają teraz trudności z powrotem do normalnego funkcjonowania”.
Dzięki tego typu klinikom lekarze mają nadzieję dowiedzieć się więcej o chorobie i sposobach jej leczenia, ponieważ przyjmują więcej pacjentów i badają coraz więcej przypadków.
Szpital Rush prowadzi finansowany przez władze federalne program o nazwie INSPIRE, który obejmuje siedem innych głównych systemów szpitalnych w całym kraju i ma na celu zrozumienie długoterminowych skutków zdrowotnych zarażenia Covid-19 poprzez analizę danych tysięcy pacjentów. UIC został wybrany do kierowania zespołem z Illinois dla konsorcjum Researching COVID to Enhance Recovery, którego celem jest zrozumienie, leczenie i zapobieganie długotrwałym skutkom koronawirusa.
Przedstawiciele nowych klinik po COVID-19 mają również nadzieję, że zaczną rozpoznawać wzorce, ponieważ ich specjaliści zdobywają wiedzę w zakresie pracy z pacjentami z długim COVID.
„Ponieważ jest to tak nowa choroba, nie ma nikogo, kto naprawdę ma długą historię w radzeniu sobie z nią” – powiedział dr Jonathan Radosta, główny lekarz ambulatoryjny w UI Health. „Należy przeprowadzić wiele badań dotyczących tego, co ją powoduje i jakie rodzaje opcji leczenia są dostępne”.
Mathenia wraz z Edwardem-Elmhurstem nazwali to „ewolucją medycyny w czasie rzeczywistym”.
Tomkow uważa, że zespołowe podejście kliniki do leczenia wielu objawów u długodystansowców sprawia obiecujące wrażenie.
„Jeden lekarz nie zna wszystkich odpowiedzi, ale z całym tym zespołem jest to projekt grupowy” – powiedziała.
jm
