Przekonanie opinii publicznej, że szczepionki są bezpieczne i skuteczne – stanowi wyzwanie dla ekspertów ds. zdrowia publicznego. Fałszywe teorie od miesięcy krążą w mediach społecznościowych, napędzając falę nastrojów antyszczepionkowych, które nasilają się w ciągu ostatnich lat.
Z sondażu opublikowanego w ubiegłym tygodniu przez AP News wynika, że tylko 47% Amerykanów planuje przyjęcie szczepionki. Ci, którzy są temu przeciwni, martwią się głównie możliwymi skutkami ubocznymi oraz wyjątkowo szybkim procesem opracowania i zatwierdzenia, chociaż w ankiecie nie pytano o wiele szeroko rozpowszechnionych mitów na temat szczepionek.
Zizi Papacharissi, profesor komunikacji i nauk politycznych na University of Illinois w Chicago stwierdziła, że media społecznościowe przyczyniły się do rozpowszechniania fałszywych teorii na temat szczepionek. Chociaż serwisy takie jak Facebook i YouTube zobowiązały się do usuwania takich dezinformacji, następuje to dopiero po ich szerokim rozpowszechnieniu.
„Umieszczenie ostrzeżenia typu ‘Prawdopodobnie stanowi to dezinformację’ lub usunięcie posta tak naprawdę nie pomoże. W rzeczywistości może to mieć odwrotny skutek. Może przyciągnąć jeszcze więcej uwagi” – powiedziała.
Teoria 1: Szczepionki zawierają mikrochipy
Strach przed śledzeniem przez potajemnie wszczepione mikrochipy istnieje od lat, ale niektórzy twierdzą, iż zostało to powiązane ze szczepionkami Covid-19 przez InfoWars, stronę internetową Alexa Jonesa, poświęconą tej teorii spiskowej.
Niektórzy wierzą, że chipy pozwolą rządom i korporacjom nadzorować ludzi, którzy przyjmą szczepionkę. Założyciel Microsoft, Bill Gates, oraz wieże telefonii komórkowej korzystające z technologii 5G są również podobno zaangażowane w tego typu działania.
Thomas Hope, profesor biologii komórkowej na Northwestern University Feinberg School of Medicine oraz badacz szczepionek, powiedział, że taka technologia nie istnieje. Nawet gdyby tak było, mikrochipy musiałyby znaleźć drogę do wielu szczepionek tworzonych przez różne firmy.
„Gdy ktoś (wierzący w tę teorię) ma w ręku telefon, mogę mu powiedzieć, że jest w tym momencie śledzony” – powiedział. „Dlaczego ktoś jeszcze miałby chcieć to robić?”.
Teoria 2: Szczepionka zmieni twoje DNA
Film, który błędnie interpretuje uwagi Gatesa na temat szczepionek na Covid, przekonał niektórych, iż mogą one zmienić ludzkie DNA, cząsteczkę zawierającą kod genetyczny danej osoby.
Nagranie wydaje się mylić DNA z RNA, które jest stosowane w nowych szczepionkach do tworzenia składników koronawirusa, ale nie w całości. Komórki odpornościowe wykrywają te składniki i wytarzają przeciwciała, które chronią przed prawdziwym koronawirusem w przypadku narażenia osoby. Hope powiedział, że DNA i informacyjny RNA to zupełnie różne cząsteczki.
„Nie ma DNA w tych szczepionkach, więc nie ma możliwości, aby mogły zmienić twoje DNA” – powiedział.
Teoria 3: Szczepionka spowoduje, że zachorujesz na Covid
Przekonanie prawdopodobnie wynika z faktu, iż niektóre szczepionki, takie jak te na odrę, świnkę i ospę wietrzną, rzeczywiście wykorzystują żywe, ale osłabione wirusy do stymulowania odpowiedzi immunologicznej. Szczepy przeciw grypie powodują to samo z martwymi wirusami grypy.
Szczepionki na Covid nie wykorzystują koronawirusa, w formie żywej lub martwej, a zatem nie są w stanie spowodować, że ktoś zachoruje – twierdzi eksperta ds. chorób zakaźnych z Univeristy of Chicago Medicine, doktor Emily Landon.
Część osób, które przyjęły szczepionkę firmy Pfizer, zgłaszała przelotne skutki uboczne, przypominające objawy Covid, w tym gorączkę, dreszcze czy zmęczenie. Ale dr Robert Cintronberg, dyrektor medyczny ds. chorób zakaźnych i profilaktyki w Advocate Aurora Health, powiedział, że są one tylko znakiem, iż układ odpornościowy zaczyna działać.
„Te drobne skutki uboczne są dokładnie tym, czego chcemy” – powiedział.
Teoria 4: Nasz układ odpornościowy jest lepszy niż szczepionki
Popularne twierdzenie pojawiające się w mediach społecznościowych głosi, że szczepionki są gorsze od naturalnej odporności układu odpornościowego względem ochrony przed Covid-19.
To przekonanie łączy w sobie dwie liczby: współczynnik przeżycia osób, które zarażą się wirusem na poziomie około 99% oraz około 95% wskaźnik skuteczności szczepionek, których stosowanie rozpoczęło się w Stanach Zjednoczonych.
Zapytany o to twierdzenie Cintronberg odpowiedział: „Te komentarze pochodzą od ludzi, którzy nie są zbyt dobrzy z matematyki ani biostatystyki”.
Wyjaśnił, że wysoki wskaźnik przeżycia nadal oznacza, iż setki tysięcy osób umrze z powodu tej choroby. Wysoki wskaźnik skuteczności szczepionek, znacznie wyższy niż w przypadku szczepionki przeciwko grypie, może szybko wywołać tzw. odporność stada, chroniąc społeczeństwo.
I chociaż Covid-19 oszczędza ogromną większość zarażonych osób, dziesiątki tysięcy osób będą cierpieć z powodu następstw tej choroby przez długi czas.
„Nawet jeśli nie umrzesz od tego, być może będziesz musiał z tym żyć, może to spowodować u ciebie kalectwo” – powiedział Cintronberg. „Myślę, że ludzie tego nie rozumieją”.
jm
