Edukacja publiczna w Illinois wykazuje oznaki postępu – rośnie gotowość dzieci do rozpoczęcia nauki w zerówce (kindergarten), coraz więcej uczniów kończy szkołę średnią, a odsetek absolwentów szkół wyższych powoli idzie w górę. Jednak wciąż niepokoją stagnacja w czytaniu i matematyce, rosnące koszty edukacji, nieobecności w szkole oraz narastające problemy ze zdrowiem psychicznym młodzieży – wynika z najnowszej analizy organizacji Advance Illinois.
Raport, opublikowany w środę, daje szczegółowy obraz stanu oświaty w Illinois i wskazuje zarówno na sukcesy, jak i poważne braki. Autorzy zwracają uwagę, że bariery pojawiają się jeszcze przed rozpoczęciem formalnej edukacji i utrzymują się także po zakończeniu szkoły średniej. „Złe wiadomości są takie, że bardzo poważne nierówności – wynikające z dochodów, rasy, stylu uczenia się czy języka – ujawniają się jeszcze zanim dziecko trafi do zerówki” – mówi Robin Steans, prezes Advance Illinois. „Dobre wiadomości to rosnąca wytrwałość, coraz wyższe wymagania w klasach i lepsze wskaźniki ukończenia szkół. To wszystko idzie w dobrym kierunku”.
Ogólnie rzecz biorąc, Illinois wyprzedza kraj pod względem wzrostu akademickiego, powiedział Steans, ale wciąż jest wiele do zrobienia, aby zapewnić, że wszyscy uczniowie osiągną swój pełny potencjał, napisał Steans w raporcie.
Tymczasem wyniki testów z Nation’s Report Card z zeszłego miesiąca pokazały, że wyniki uczniów z matematyki i czytania osiągnęły nowe minima w ostatnich dekadach.
Co prawda, najnowszy Illinois Report Card z października ubiegłego roku wykazał wzrost we wszystkich kluczowych wskaźnikach sukcesu, takich jak wskaźniki ukończenia szkół, chroniczna absencja i wyniki uczniów na egzaminach z czytania i pisania. Ustawodawcy stanowi pochwalili te wyniki jako oznakę ożywienia edukacyjnego po pandemii COVID-19.
Lepszy start, ale nie dla wszystkich
Wskaźnik gotowości do nauki w kindergarten wzrósł w Illinois z 23,6% w 2019 roku do 31,6% w 2024. Oznacza to, że coraz więcej dzieci wykazuje odpowiednie kompetencje w zakresie rozwoju społeczno-emocjonalnego, języka i matematyki. Nadal jednak tylko jedna trzecia najmłodszych uczniów spełnia kryteria w tych obszarach, a różnice między grupami – zwłaszcza uczniami dopiero czącymi się języka angielskiego czy pochodzącymi z rodzin o niższych dochodach – wciąż się pogłębiają.
Gotowość do nauki w zerówce jest silnym predyktorem przyszłych sukcesów w szkole. Chociaż uczniowie w Illinois robią postępy w tym zakresie, tylko jedna trzecia z nich wykazuje gotowość w zakresie języka, czytania i pisania, matematyki oraz rozwoju społeczno-emocjonalnego, więc „z pewnością nie jest to poziom, jakiego oczekujemy” – powiedział Steans.
Więcej absolwentów uczelni, ale nierówności pozostają
Coraz więcej studentów z Illinois zdobywa dyplomy ukończenia studiów wyższych, jak wynika z raportu, a stan może się pochwalić wysokim wskaźnikiem utrzymania studentów w community colleges. Jednak na publicznych uczelniach czteroletnich wskaźniki ukończenia studiów są niższe dla czarnoskórych i latynoskich studentów – odpowiednio 59% i 75%, wobec średniej stanowej wynoszącej 80%. Steans zauważa, że choć trend idzie w dobrą stronę, wzrost jest powolny, a bariery finansowe wciąż pozostają kluczowym problemem.
„Liczba dorosłych w Illinois, którzy uzyskali kwalifikacje, stopień associate degree lub czteroletni dyplom, stale rośnie” – powiedział Steans. „I dotyczy to wszystkich grup demograficznych”.
Studenci wymieniają jednak szereg przeszkód w zdobyciu dyplomu – od rosnących kosztów po skomplikowane procesy aplikacyjne. Pomimo tych barier, niedawny raport Illinois State Board of Education wykazał, że szkolnictwo wyższe pozostaje najmocniejszą drogą do mobilności ekonomicznej.
Rosnące koszty edukacji i opieki nad dziećmi
Illinois należy do stanów, które najmniej inwestują w szkolnictwo wyższe, co oznacza, że ciężar kosztów przerzucany jest na studentów i rodziny.
„Im niższe inwestycje stanowe, tym wyższe czesne” – powiedział Steans. „W miarę jak w ciągu ostatnich kilku lat zaczęliśmy przeznaczać więcej pieniędzy, czesne zaczęło się stabilizować, ale nadal jest zdecydowanie za wysokie”.
Dla gospodarstw domowych na granicy ubóstwa czesne i opłaty w publicznych uczelniach czteroletnich stanowią ponad połowę rocznego dochodu. Nawet po odjęciu pomocy finansowej koszty te sięgają około jednej trzeciej dochodu. Szczególnie dotyka to rodziny czarnoskóre i latynoskie.
Wysokie pozostają też koszty opieki nad dziećmi. W latach 2018–2022 opieka w ośrodkach dla małych dzieci podrożała średnio o 800 dolarów rocznie, a opieka domowa – aż o 4 000 dolarów.
„Koszty opieki nad dziećmi w wieku od urodzenia do trzech lat są szczególnie problematyczne” – powiedział Steans.
Kryzys zdrowia psychicznego i absencja
Najbardziej alarmującym sygnałem jest pogarszający się stan psychiczny uczniów. Według raportu aż 77% młodych mieszkańców Illinois doświadczyło w dzieciństwie tzw. ACE – potencjalnie traumatycznych wydarzeń, takich jak przemoc czy zaniedbanie. W szkołach średnich ponad jedna czwarta uczniów stwierdziła, że ich zdrowie psychiczne „przez większość czasu” jest złe. Odsetek młodych ludzi doświadczających smutku lub poczucia beznadziejności wzrósł z 27,8% w 2009 roku do 38,2% w 2023.
Coraz więcej uczniów miało myśli samobójcze – w 2023 roku 19,2% nastolatków przyznało, że poważnie rozważało taki krok. Kryzys psychiczny idzie w parze z narastającym problemem chronicznych nieobecności – w skali stanu odsetek ten wzrósł do 26%, a w chicagowskich szkołach publicznych w 2024 roku sięgnął aż 40,8%.
„Wszystkie wskaźniki dotyczące dobrostanu uczniów są złe i się pogarszają” – alarmuje Steans.
W raporcie stwierdzono, że ta trauma i brak dobrego samopoczucia uczniów mogą mieć negatywny wpływ na sukcesy w nauce. Chociaż dzięki zwiększonemu finansowaniu w ramach modelu EBF (evidence-based funding) w wielu szkołach pojawiło się więcej psychologów, pedagogów i doradców, to tylko 13% uczniów uczęszcza dziś do placówek, które spełniają zalecane standardy opieki psychologicznej.
„Mamy postępy napędzane przez EBF, ale wciąż nie jesteśmy tam, gdzie powinniśmy być. Dostęp do doradców i pracowników socjalnych nadal różni się w zależności od rasy czy miejsca zamieszkania” – podkreśla Steans.
Obraz pełen kontrastów
Illinois notuje szybszy wzrost edukacyjny niż średnia krajowa, ale raport Advance Illinois pokazuje wyraźnie: system oświaty wciąż ma wiele luk. Gotowość do nauki i ukończenie szkoły średniej wyglądają obiecująco, lecz rosnące koszty, kryzys zdrowia psychicznego i chroniczna absencja stanowią poważne zagrożenie dla przyszłości uczniów i całego stanu.
