Szesnastego sierpnia Polonia chicagowska celebrowała setną rocznicę „Cudu nad Wisłą”. Z tej okazji w parafiach pw. św. Jacka, św. Stanisława Kostki i Trójcy Świętej odbyły się oficjalne uroczystości rocznicowe zorganizowane przez Konsulat Generalny RP w Wietrznym Mieście, Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej oraz wspólnoty wiernych tych parafii. Pod pomnikami upamiętniającymi żołnierzy Błękitnej Armii oraz weteranów II wojny światowej na cmentarzu św. Wojciecha i Maryhill oraz grobach weteranów złożono wieńce i zapalono znicze. Przy kościele św. Stanisława Kostki odsłonięta i poświęcona została odnowiona tablica z nazwiskami parafian, którzy walczyli w Polsce oraz nowa, upamiętniająca 100. rocznicę Bitwy Warszawskiej.
Gośćmi honorowymi obchodów byli: Attaché Obrony z Ambasady RP w Waszyngtonie, gen. dyw. pil. Cezary Wiśniewski, z-ca Attaché Obrony, ppłk Karol Budniak, konsul Piotr Semeniuk, starszy chorąży z VI Dywizji Powietrzno-Desantowej Kraków Adam Bułat, dowódca Gwardii Narodowej w stanie Illinois, gen. bryg. Richard Neely z małżonką Tami, ppłk Andrew Adamczyk z G.N. stanu Illinois, skarbnik stanu Illinois Michael Frerichs, skarbnik powiatu Cook Maria Pappas, komendant Placówki 90 SWAP Andrzej Janczak, prezes Związku Narodowego Polskiego Frank Spula, prezes Związku Podhalan w Ameryce Północnej Józef Cikowski, prezes Związku Klubów Polskich Jan Kopeć, prezes Zrzeszenia Nauczycieli Polskich Tadeusz Młynek i jego zastępczyni Helena Sołtys, prezes Związku Lekarzy Polskich Marek Rudnicki, oraz prezesi i przedstawiciele kilku innych organizacji polonijnych.
O znaczeniu słynnego zwycięstwa nad bolszewikami i udziale w nim Amerykanów polskiego pochodzenia po mszy świętej za Ojczyznę odprawionej w Bazylice św. Jacka i zakończonej złożeniem wieńców pod Pomnikiem Hallerczyków i pod Pomnikiem Jana Pawła II mówił gen. Cezary Wiśniewski. Polski attaché powiedział, że ten rok jest szczególny, bo obchodzimy setną rocznicę zwycięstwa w Bitwie Warszawskiej. Poświęcenie społeczeństwa polskiego, odwaga żołnierzy pozwoliła na odniesienie zwycięstwa, które zmieniło losy Europy i świata. Spowodowało ono zakończenie wojny polsko-bolszewickiej i ustalenie granic Polski na kolejne 20 lat. Na pamiątkę tego zwycięstwa, w dniu święta Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, Wojsko Polskie obchodzi swoje święto.
„Będąc tutaj w Chicago nie można zapominać o dwóch ważnych epizodach tej wojny. Pierwszym z nich jest oczywiście wysiłek Polonii amerykańskiej. 22 tysiące ochotników, Amerykanów polskiego pochodzenia, zgłosiło się do wojska. Przeszło trening w Niagara Falls i następnie zostało przebazowanych do Francji, a potem do Warszawy. Wszyscy znamy ich, jako żołnierzy Błękitnej Armii gen. Hallera. Ci żołnierze, kiedy przybyli do Polski zmienili losy tej wojny. Byli znakomicie wyszkoleni, wyposażeni, i z wielką determinacją walczyli o Polskę. Drugi epizod to jest szesnastu lotników amerykańskich i jeden kanadyjski, którzy przybyli do Polski w 1919 roku i stworzyli Eskadrę Kościuszkowską. Przez ponad rok walczyli w obronie Lwowa. Nie tylko wykonywali mnóstwo zadań rozpoznawczych, ale atakowali konnicę marszałka Budionnego. Dzięki tej heroicznej obronie Lwowa, marszałek Piłsudski mógł wykonać ten słynny manewr uderzenia znad Wieprza.”
W niedzielne popołudnie przy kościele pw. św. Stanisława Kostki odbyła się uroczystość poświęcenia odrestaurowanej tablicy upamiętniającej 842 Polaków z tej parafii, którzy walczyli w wojnie z bolszewikami oraz odsłonięcia nowej tablicy dla uczczenia setnej rocznicy Bitwy Warszawskiej. Tablice poświęcił proboszcz Anthony Bus, a konsul Piotr Semeniuk odczytał list od prezesa Instytutu Pamięci Narodowej Jarosława Szarka, w którym prezes IPN podziękował za wielki wkład Polonii amerykańskiej w dzieło odzyskania przez Polskę niepodległości. O historycznych i obecnych akcentach współpracy wojskowej pomiędzy Polską, a Stanami Zjednoczonymi mówił gen. Richard Neely. Staraniem Waldemara Niklińskiego w wejściu do świątyni pokazane zostały plakaty upamiętniające wydarzenia wojenne z 1920 roku oraz obraz panoramiczny „Bitwa Warszawska 1920” autorstwa malarza Leszka Bajeny.
Po uroczystości w świątyni pw. św. Stanisława Kostki członkowie delegacji polsko-amerykańskiej wraz z towarzyszącymi osobami udali się na cmentarz św. Wojciecha, gdzie złożyli kwiaty i zapalili znicze przy Pomniku Hallerczyków, Pomniku Katyńskim, Tablicy Smoleńskiej oraz na grobach założycielki Korpusu Pomocniczego Pań Agnieszki Wisły i gen. Ferdynanda Zarzyckiego, uczestnika walk z bolszewikami. Salwę honorową w asyście członków Towarzystwa Historycznego Armii Polskiej w barwach 12. Pułku Ułanów Podolskich oddali członkowie Plutonu Reprezentacyjnego Gwardii Narodowej stanu Illinois.
Następnie delegacja udała się na cmentarz Maryhill, gdzie jej członkowie złożyli kwiaty przy Pomniku Żołnierza Polskiego oraz na grobie pułkownika Aleksandra Kajkowskiego, długoletniego delegata Rządu Polskiego w Londynie. W rocznicowej uroczystości na kwaterze weterańskiej uczestniczyli harcerze. Apel poległych odczytały druhny: Barbara Chałko, Katarzyna Chałko i Beata Chodorowska-Niebrugge. Salwę honorową oddali członkowie Gwardii Narodowej stanu Illinois. Niedzielne uroczystości rocznicowe zakończyło nabożeństwo w intencji Ojczyzny odprawione w kościele pw. Trójcy Świętej przez ks. dyrektora Andrzeja Totzke w asyście miejscowych duszpasterzy. Po mszy odbył się program artystyczny „Cud nad Wisłą” przygotowany przez Chicagowskie Towarzystwo Chopinowskie przy współpracy z rodziną państwa Niklińskich.
Tekst i zdjęcia: Andrzej Baraniak
