Jak podało American Library Association, fala wysiłków mających na celu wprowadzenie zakazów i restrykcji dotyczących książek nadal się nasila. Liczby z 2022 roku już zbliżają się do tych z zeszłego roku, które były najwyższe od dziesięcioleci. Kolejne szkoły są zmuszane usuwać ze swoich zbiorów książki, które budzą wątpliwości rodziców i polityków. Ze szkolnych bibliotek usuwane są pozycje poruszające takie tematy jak rasa, seksualność czy tożsamość płciowa.
„Nigdy nie widziałam czegoś takiego” – mówi Deborah Caldwell-Stone, dyrektor Biura Wolności Intelektualnej ALA. „Chodzi zarówno o liczbę wyzwań, jak i rodzaje wyzwań. Kiedyś rodzic dowiedział się o danej książce i miał z nią problem. Teraz widzimy kampanie, w których organizacje sporządzają listy książek, niekoniecznie nawet je czytając”.
ALA udokumentowało 681 prób zakazania książek w ciągu pierwszych ośmiu miesięcy tego roku, obejmujących 1,651 różnych tytułów. W całym 2021 r. ALA wymieniło 729 przypadków związanych z 1,579 książkami. Stowarzyszenie uważa, że ponieważ ALA opiera swoje szacunki na relacjach medialnych i relacjach z bibliotek, rzeczywista liczba jest prawdopodobnie znacznie wyższa.
Zakazane książki
W październiku obchodzony jest Tydzień Zakazanych Książek, doroczna kampania uświadamiająca, promowana przez American Library Association i Amnesty International, która celebruje wolność czytania, zwraca uwagę na zakazane i kwestionowane książki oraz prześladowane osoby.
Z raportu opublikowanego w kwietniu wynika, że wśród książek budzących najwięcej emocji, znalazły się graficzne wspomnienia Mai Kobabe na temat tożsamości seksualnej „Gender Queer” oraz „Lawn Boy” Jonathana Evisona, powieść o dojrzewaniu opowiadana przez młodego geja.
„Widzimy, że ten trend będzie kontynuowany w 2022 roku, to krytyka książek o tematyce LGBTQ” – mówi Caldwell-Jones, dodając, że książki o rasizmie, takie jak powieść „The Hate U Give” (Angie Thomas), również są często kwestionowane.
Liczba prób zakazania poszczególnych tytułów osiągnęła poziom, który nie był spotykany od dziesięcioleci. Eksperci alarmują, że biblioteki szkolne i nauczyciele mają coraz mniejsze możliwości proponowania nowych pozycji, a dzieci mniejszy dostęp do książek, które je interesują.
W całym kraju w ciągu ostatnich dwóch lat nasiliły się konserwatywne ataki na szkoły i biblioteki, a sami bibliotekarze spotykali się z szykanami czy byli nawet wyrzucani z pracy.
Audrey Wilson-Youngblood, która w czerwcu zrezygnowała z pracy jako specjalista ds. mediów bibliotecznych w niezależnym okręgu szkolnym Keller w Teksasie, ubolewa nad tym, co nazywa „erozją wiarygodności i kompetencji” w postrzeganiu jej zawodu. W Boundary County Library w Bonners Ferry w stanie Idaho dyrektor biblioteki Kimber Glidden zrezygnowała niedawno z pracy po miesiącach nękania, które obejmowało wykrzykiwanie biblijnych fragmentów odnoszących się do kary Bożej. Kampania rozpoczęła się od jednej skargi na „Gender Queer”, której biblioteka nawet nie posiadała na stanie, i nasiliła się do tego stopnia, że Glidden obawiała się o swoje bezpieczeństwo.
„Oskarżano nas o pedofilię i uwodzenie dzieci” – mówi. „Na zebraniach rady bibliotecznej pojawiali się uzbrojeni ludzie”.
Dyrektor Virginia Library Association, Lisa R. Varga, mówi, że bibliotekarze w stanie otrzymywali e-maile z pogróżkami i byli nagrywani na wideo podczas pracy. Becky Calzada, koordynatorka biblioteki w niezależnym okręgu szkolnym Leander w Teksasie, mówi, że ma przyjaciół, którzy porzucili zawód, i kolegów, którzy się boją i „czują się zagrożone”.
Sanktuaria książek w Chicago
Szklana półka, na której znajdują się jedne z najbardziej godnych uwagi kwestionowanych książek w kraju, zdobi wejście do oddziału Biblioteki Publicznej Lincoln Belmont w Chicago. Książki są otoczone żółtą taśmą i czerwonymi znakami, kierującymi uwagę tych, którzy wchodzą do środka, na tytuły, które zostały zakazane lub próbowano ich zakazać w innych bibliotekach w całym kraju.
W zeszłym tygodniu urzędnicy miasta i Biblioteki Publicznej w Chicago ogłosili Chicago miastem sanktuarium dla tych historii, ustanawiając „sanktuaria książek” w 77 dzielnicach miasta i 81 oddziałach bibliotecznych. Pociąga to za sobą zobowiązanie do rozszerzenia lokalnego dostępu do zakazanych lub zakwestionowanych pozycji poprzez programy biblioteczne.
„Jako jedno z najbardziej zróżnicowanych miast w kraju, Chicago z dumą nadal przyjmuje ludzi ze wszystkich środowisk i zapewnia im przestrzeń do dzielenia się swoimi doświadczeniami” – powiedziała burmistrz Lori Lightfoot.
Usuwanie książek z półek bibliotek i szkół może być szczególnie szkodliwe dla młodych ludzi, którzy mogą identyfikować się z historiami lub postaciami z książek, powiedziała Tracie Hall, dyrektor wykonawcza American Library Association.
Hall pochwaliła posunięcie miasta Chicago w celu stworzenia sanktuariów książek, mówiąc, że „odzwierciedla ono intencjonalność miasta dotyczącą bycia miejscem przynależności dla wszystkich, zwłaszcza dla osób, które wraz ze swoimi historiami zostały zmarginalizowane, uciszone lub całkowicie pominięte. „Teraz, w czasie, gdy wezwania do potępienia książek i ataków na pisarzy i bibliotekarzy są na najwyższym poziomie, przewyższając nawet erę McCarthy'ego, sanktuarium książek przypomina, że te idee i historie – nawet jeśli my nie zgadzamy się na ich temat – powinny nas łączyć, a nie dzielić”.
Wysiłki zmierzające do zakazania książek nie mają określonej twarzy ani nie pochodzą z określonej grupy, powiedziała Hall. W rzeczywistości, próby zakwestionowania tytułów pochodzą z obu stron spektrum politycznego, zarówno ze strony demokratów, jak i republikanów, czy to na przedmieściach Illinois, czy w Kalifornii. Ale raport wykazał, że grupy ekstremistyczne odegrały kluczową rolę w eskalacji prób zakazu książek w kraju, dodała Hall. „Rekrutują rodziców i mówią im, że jako dobrzy rodzice powinni opowiadać się za zakazem tych książek”.
PEN America, nowojorska organizacja non-profit zajmująca się literaturą i wolnością wypowiedzi, zidentyfikowała 50 grup, które prowadzą wysiłki na rzecz zakazu książek na poziomie krajowym, stanowym i lokalnym, zgodnie z najnowszym raportem na temat rosnącego ruchu cenzurowania książek w szkołach. Należą do nich konserwatywny Facebook i inne grupy mediów społecznościowych. Moms for Liberty, która ma oddziały w Illinois w powiatach Lake, Cook i DuPage, jest wymieniana jako jedna z najbardziej aktywnych grup, łącznie z 200 oddziałami.
Na czarnej liście
Według raportu PEN w niektórych dystryktach szkolnych Illinois zakazano już wiele pozycji.
„Gender Queer: A Memoir” Mai Kobabe została zakazana w Community High School w Lake Villa. Ten sam tytuł został zakazany w Harlem School w Machesney Park. Według raportu PEN w szkole Rowva Community United w Oneida w stanie Illinois „The Hate U Give” Angie Thomas została usunięta z półek.
W sumie raport mówi, że od lipca 2021 do czerwca 2022 lokalni urzędnicy zakazali 2,532 książek 1261 autorów, 290 ilustratorów i 18 tłumaczy. Według raportu zakazy miały miejsce w 138 dystryktach szkolnych w 32 stanach.
Najczęściej zakazywaną książką była „Gender Queer”, zakazana w 41 dystryktach, charakteryzowana jako „pornograficzna” ze względu na ilustrację aktów seksualnych, a jednocześnie opowiadającą niefikcyjną historię autorki odnoszącej się po tożsamości płciowej i relacjach z rodziną i przyjaciółmi.
Nie wszyscy wprowadzają zakazy
W czerwcu zarząd szkoły średniej Downers Grove jednogłośnie zagłosował za utrzymaniem książki w swoich bibliotekach, nawet po tym, jak grupa rodziców i niektórzy członkowie skrajnie prawicowej grupy Proud Boys wyrazili zaniepokojenie kontrowersyjnym tytułem, donosi Chicago Sun-Times.
Zaledwie w zeszłym tygodniu w Barrington rada szkoły przegłosowała zachowanie „Flame” oraz „This Book is Gay”, dwóch książek o płci i seksualności. W głosowaniu 4-3 rada ostatecznie zaakceptowała zalecenie szkolnego komitetu doradczego ekspertów, aby zachować książki po ustaleniu, że nie spełniają one standardów dotyczących nieprzyzwoitości i pornografii.
Erin Chan Ding, członek zarządu, powiedziała, że usunięcie książek może potencjalnie wpłynąć na młodych ludzi, którzy mogą identyfikować się jako uczniowie LGBTQ. I chociaż książki mogą zawierać mocne obrazy i słowa, to od rodziców powinno zależeć, czy ich dzieci je przeczytają.
W sierpniu członkowie zarządu szkoły Barrington głosowali również za zachowaniem „Gender Queer” w bibliotece Barrington High School.
„Udostępniamy te książki, ale nie włączamy ich aktywnie do programu nauczania” — powiedziała Chan Ding, matka dzieci z ósmej i czwartej klasy.
Jako matka, powiedziała, rozumie, że niektórzy rodzice kwestionują książki i chcą uniemożliwić do nich dostęp. „Mam empatię dla rodziców, którzy nie zgadzają się z naszą decyzją i zdaję sobie sprawę, że istnieje pełne spektrum opinii... Obowiązkiem i rolą rodzica jest robienie tego, co jest najlepsze dla jego dziecka, ale nie oznacza to ograniczania dostępu dla innych osób”.
Chan Ding martwi się, że na przedmieściach nadal będą podejmowane próby zakazywania kolejnych tytułów. Cieszy się jednak, iż dzieci będą miały do nich dostęp w Chicago, dzięki tworzeniu tam sanktuariów książek.
„Zakazywanie książek grozi uciszeniem historii ludzi – najczęściej pochodzących ze zmarginalizowanych społeczności i reprezentujących te społeczności – oraz zawężają zakres i różnorodność historii i perspektyw, którymi możemy się dzielić” – uważa komisarz Biblioteki Publicznej w Chicago, Chris Brown. Dodał, iż sanktuaria książek dają ludziom na całym świecie możliwość dalszego demonstrowania wsparcia dla książek i dla ludzi, którzy je kochają i chronią. Brown zaprosił mieszkańców Chicago do przyłączenia się, zobowiązując się do tworzenia bezpiecznych przestrzeni dla opowieści i otwierania własnych sanktuariów książek w bibliotekach, kawiarniach, parkach publicznych, a nawet własnej półce z książkami.
Działania takie obejmują zbieranie i ochronę zagrożonych książek, ich udostępnianie, organizowanie spotkań i rozmów o książkach, oraz edukowanie innych na temat historii zakazywania i palenia książek.
Brown dodał także, że oddziały Biblioteki Publicznej w Chicago będą otwarte dla czytelników z przedmieść.
jm
