Wiosna to czas odrodzenia – kwitnących drzew, dłuższych dni i... kichania. Swędzenie gardła, zatkany nos, łzawiące oczy. Ale co jest przyczyną tych objawów? Czy to sezonowa alergia, czy może zwykłe przeziębienie? W dobie zmian klimatycznych i coraz intensywniejszych sezonów pylenia pytanie to staje się coraz bardziej aktualne – i coraz trudniejsze do rozstrzygnięcia.
Alergia czy wirus?
Objawy alergii i przeziębienia często są do siebie podobne: kichanie, katar, uczucie zatkanego nosa. Jak wyjaśnia dr Jesse Bracamonte, lekarz rodzinny z Mayo Clinic, wiele osób je myli, ponieważ symptomy mogą być niemal identyczne. Jednak mechanizmy stojące za nimi są zupełnie inne.
Alergia to reakcja układu odpornościowego na nieszkodliwe substancje z zewnątrz – najczęściej pyłki roślin. Przeziębienie natomiast to infekcja wirusowa, którą można zarazić się od innych osób.
Sezon alergiczny coraz dłuższy i ostrzejszy
Pytanie „alergie czy przeziębienie” pojawia się teraz przez większą część roku.
Promocja
Zmiany klimatu przyczyniają się do wydłużania i nasilania sezonów pylenia. Według badań, w latach 1990–2018 sezon pylenia w USA wydłużył się średnio o 20 dni, a stężenie pyłków wzrosło o 21%. W Wielkiej Brytanii służby zdrowia ostrzegają, że sezon alergiczny, który kiedyś zaczynał się w marcu, może obecnie ruszać już w styczniu.
W 2025 roku sezon wiosenny został już nazwany „najgorszym sezonem alergicznym w historii” w USA. W Wielkiej Brytanii meteorolodzy mówią o „bombie pyłkowej” – gwałtownym wzroście stężenia alergenów w powietrzu.
Czym są alergie sezonowe?
Sezonowe alergie, nazywane też katarem siennym (alergicznym nieżytem nosa), dotykają ok. 25% dorosłych w USA i Wielkiej Brytanii. Objawy nasilają się wraz z porami roku, kiedy rośliny uwalniają pyłki, powodujące nadmierną aktywność wrażliwego układu odpornościowego.
Jak wyjaśnia dr Neeta Ogden, alergolog z New Jersey, wiosną głównym alergenem są pyłki drzew. Latem dominują pyłki traw, a jesienią – bylicy i ambrozji. W Wielkiej Brytanii sezon rozpoczynają pylenia leszczyny i brzozy, w maju i czerwcu pojawiają się trawy, a od czerwca do jesieni – pyłki chwastów, takich jak bylica.
Czym jest przeziębienie?
Z kolei przeziębienie to infekcja wywołana przez wirusy, najczęściej rhinowirusy. Najwięcej zachorowań przypada na wiosnę i lato, choć podobne objawy mogą powodować również grypa czy RSV (wirus oddechowy).
Jak podkreśla dr Bracamonte, przeziębienie jest chorobą zakaźną. Objawy zwykle ustępują po kilku dniach. U osób starszych lub z osłabioną odpornością infekcja może być dłuższa i bardziej uciążliwa.
Jak odróżnić alergię od przeziębienia?
Obie dolegliwości mogą powodować zatkany nos, katar, kichanie i zmęczenie. Jednak są pewne różnice:
- Swiędzenie oczu i gardła wskazuje na alergię – przeziębienie nie powoduje swędzenia.
- Ból gardła, szczególnie silny („jakby się połykało szkło”), bardziej pasuje do infekcji wirusowej.
- Czas trwania – przeziębienie zwykle mija po 3–7 dniach, alergia utrzymuje się przez cały sezon pylenia.
- Zaraźliwość – przeziębieniem można się zarazić, alergią nie.
Jeśli masz objawy i kichasz, możesz zarażać – ostrzega Bracamonte. Dlatego warto zostać w domu, by nie zarażać innych.
Jak leczyć sezonowe alergie?
Dr Ogden zaleca: płukanie nosa solą fizjologiczną – pomaga oczyścić nos z alergenów, stosowanie kropki do oczu, które łagodzą świąd i zaczerwienienie. Pomocne mogą być leki przeciwalergiczne bez recepty – np. donosowe kortykosteroidy i doustne leki przeciwhistaminowe (najlepiej długo działające i niepowodujące senności) oraz środki obkurczające śluzówkę – pomocne w silnym zatkaniu nosa, ale należy skonsultować się z lekarzem, szczególnie w przypadku osób z nadciśnieniem, jaskrą czy chorobami tarczycy.
Ogden sugeruje również korzystanie z aplikacji monitorujących stężenie pyłków – dzięki nim można unikać wyjścia na zewnątrz w dni o najwyższym zagrożeniu alergicznym.
Jeśli objawy nie ustępują mimo leczenia domowego, warto udać się do lekarza lub alergologa.
Jak leczyć przeziębienie?
Przy braku chorób współistniejących leczenie jest proste: czas, odpoczynek, nawodnienie i izolacja. Dr Bracamonte podkreśla, że najważniejsze to nie rozprzestrzeniać wirusa – warto zostać w domu, unikać kontaktów i dbać o sen oraz dobre nawodnienie.
Nie ma jednego „leku na przeziębienie” – większość infekcji mija samoistnie po kilku dniach. Leki dostępne bez recepty mogą pomóc złagodzić objawy, ale nie skracają czasu choroby.
Podsumowanie – alergia czy przeziębienie?
|
Objaw |
Alergia |
Przeziębienie |
|
Kichanie |
Tak |
Tak |
|
Katar |
Przezroczysty, wodnisty |
Gęstszy, może być żółty lub zielony |
|
Swędzenie oczu/nosa/gardła |
Częste |
Rzadkie |
|
Ból gardła |
Rzadko, swędzenie |
Często, czasem silny |
|
Gorączka |
Nigdy |
Czasem |
|
Zakaźność |
Nie |
Tak |
|
Czas trwania |
Tygodnie, sezonowo |
Kilka dni |
Jeśli nie masz pewności, co ci dolega – skonsultuj się z lekarzem. W czasach, gdy sezon pylenia trwa nawet od stycznia do listopada, łatwo pomylić alergię z infekcją.
