Wielu rodziców zadaje sobie to pytanie zwłaszcza latem – gdy dzieci mają wakacje, a dorośli chcieliby czasem wyskoczyć na zakupy, do kina albo po prostu odetchnąć chwilę w samotności. Czy w Illinois można zostawić dziecko samo w domu? Od jakiego wieku? Czy grożą za to konsekwencje prawne?
Odpowiedzi na te pytania – choć z pozoru proste – są bardziej złożone niż się wydaje. A przepisy prawa w naszym stanie nie są jednoznaczne.
Mity kontra przepisy
Wśród wielu rodziców panuje przekonanie, że w Illinois dzieci nie wolno zostawiać samych w domu, jeśli nie ukończyły 14 lat. To jednak nieprawda – a dokładnie mówiąc: jest to nadinterpretacja przepisów.
W 2023 roku w Illinois uchwalono akt prawny mający przeciwdziałać właśnie tej błędnej interpretacji. W preambule ustawy zapisano wprost: „Illinois law has been widely misinterpreted as stating that children cannot be left home alone, under any circumstances, unless the children are at least 14 years old. This interpretation is inaccurate”. Czyli: „Powszechnie błędnie interpretuje się prawo Illinois jako zakazujące zostawiania dzieci samych w domu, jeśli nie ukończyły 14 lat. Ta interpretacja jest nieprawidłowa”.
Promocja
Zatem żadne prawo w Illinois nie zakazuje automatycznie pozostawienia dziecka w domu przed 14. rokiem życia. Jednak to wcale nie oznacza, że można...
Co mówi prawo Illinois?
Zamiast określać dokładny wiek, przepisy koncentrują się na warunkach, w jakich dziecko zostaje samo, i czy nie naraża go to na niebezpieczeństwo. Według statutu dotyczącego zaniedbania, dziecko jest uważane za zaniedbane, jeśli opiekun „pozostawia je bez nadzoru na nierozsądnie długi czas, bez uwzględnienia jego zdrowia psychicznego lub fizycznego, bezpieczeństwa i ogólnego dobra”.
Nie określono, ile trwa „nierozsądnie długo” – ale w razie zgłoszenia takiego przypadku i interwencji, to sąd rodzinny rozpatruje sprawę, biorąc pod uwagę m.in. wiek dziecka, jego rozwój, liczbę dzieci w domu, porę dnia, a także szczególne potrzeby dziecka.
Co ważne, prawo podkreśla, że dziecko nie może być uznane za zaniedbane tylko dlatego, że pozwolono mu na samodzielną aktywność – jak np. powrót ze szkoły, spacer po okolicy, czy właśnie zostanie w domu przez pewien czas. Oczywiście, każdy rozsądny rodzić wie, że niezależnie od okoliczności, w pewnym wieku dzieci nie zostawia się bez opieki pod żadnym pozorem.
Nie wiek, lecz dojrzałość
Według SafeKids.org, dzieci zwykle osiągają gotowość do pozostania samodzielnie w domu między 12. a 13. rokiem życia. Ale nie ma tu sztywnej granicy – dzieci rozwijają się w różnym tempie, a kluczowe znaczenie ma poziom dojrzałości i umiejętność radzenia sobie w różnych sytuacjach.
Zanim podejmiemy decyzję, warto zadać sobie kilka pytań: czy dziecko czuje się pewnie, potrafi zadbać o siebie, wie, co zrobić w razie pożaru lub gdy zapuka ktoś obcy? Czy zna podstawowe zasady bezpieczeństwa i potrafi samodzielnie zadzwonić do rodzica lub pod 911?
Najlepiej zacząć od krótkich prób, czyli od zostawienia dziecka samego na 15–30 minut, by obserwować, jak sobie radzi. Jeśli wszystko przebiega spokojnie, czas można stopniowo wydłużać. W przypadku młodszych dzieci (8–10 lat) taka decyzja powinna być podejmowana szczególnie ostrożnie.
Umiejętności i przygotowanie
Zanim dziecko zostanie samo, powinno umieć samodzielnie otworzyć drzwi, zadzwonić po pomoc, poruszać się bezpiecznie po domu i przygotować sobie coś do jedzenia. Warto przećwiczyć z nim, co zrobić, gdy zadzwoni telefon, ktoś zapuka do drzwi lub włączy się alarm.
Dobrze też wcześniej przygotować dom: zabezpieczyć niebezpieczne przedmioty (leki, alkohol, broń), ustalić jasne zasady (np. nie otwieramy drzwi obcym, nie gotujemy) i zostawić listę numerów kontaktowych. Warto też, by dziecko wiedziało, kiedy rodzic wróci i miało dostęp do telefonu.
A jeśli ktoś zgłosi zaniedbanie?
Jeśli ktoś – sąsiad, nauczyciel – uzna, że dziecko jest zostawiane samo w sposób nieodpowiedzialny, może to zgłosić do stanowego Departamentu ds. Dzieci i Rodziny (DCFS). Szacuje się, że aż 70% poważnych przypadków zaniedbania nie jest zgłaszanych.
Jeśli ktoś zauważy coś takiego, można to zgłosić anonimowo przez całą dobę pod numerem 1-800-25-ABUSE (252-2873) lub na stronie: childabuse.illinois.gov. Każde zgłoszenie jest sprawdzane – ale nie oznacza od razu postępowania karnego.
