Joan Madden-Ceballos, 65-letnia administratorka ochrony zdrowia z Kalifornii, ma elastyczną i satysfakcjonującą pracę, którą wykonuje z pasją. Choć wiele osób w jej wieku planuje lub już cieszy się emeryturą, ona wciąż codziennie pracuje. „Jestem baby boomersem – praca to część naszej tożsamości” – mówi. Jej postawa przestaje być wyjątkiem.
Z danych amerykańskiego Biura Statystyki Pracy (Bureau of Labor Statistics) wynika, że osoby po 55. roku życia to najszybciej rosnąca grupa wiekowa wśród pracujących. W 2023 roku ponad 1 na 5 pracowników w USA miała co najmniej 55 lat. Co więcej, aż 3 na 20 zatrudnionych miało od 55 do 64 lat, a 7 na 100 – ponad 64 lata. W ciągu ostatnich dwóch dekad liczba pracujących osób po 55. roku życia wzrosła aż o 74%. Jeszcze bardziej imponujące są wzrosty w grupach starszych – liczba pracowników w wieku 65–74 wzrosła o 139%, a tych po 75. roku życia – o 113%.
Dlaczego seniorzy coraz częściej nie rezygnują z pracy?
Istnieje wiele przyczyn, dla których Amerykanie pracują dłużej, niż kiedyś było to normą. Przede wszystkim – żyją dłużej i w lepszym zdrowiu.
Według Centrów Kontroli i Prewencji Chorób (CDC), w 2022 roku przeciętny 65-latek mógł spodziewać się, że będzie żył jeszcze niemal 19 lat. Dla porównania, w 2000 roku było to niecałe 18 lat. Równocześnie badania pokazują, że funkcjonalne ograniczenia związane z wiekiem – takie jak trudności z poruszaniem się czy samodzielnością – występują coraz rzadziej w tej grupie wiekowej.
Praca staje się też sposobem na zachowanie aktywności i sensu życia. Jak pokazał sondaż University of Michigan z 2024 roku, prawie połowa pracowników powyżej 50. roku życia uważa, że praca poprawia ich zdrowie psychiczne i fizyczne. Dla grupy 65+ ten odsetek rośnie do aż 90%. Wielu twierdzi, że dzięki pracy ich umysł pozostaje sprawny, a życie nabiera sensu.
Dodatkowo zmienia się charakter zatrudnienia. Praca w gospodarce cyfrowej często nie wymaga już dużego wysiłku fizycznego, jak to miało miejsce w przeszłości. Jak zauważa prof. Nicole Maestas z Harvard Medical School, mniej fizycznie wymagające stanowiska sprawiają, że seniorzy mogą łatwiej kontynuować zatrudnienie.
Warunki pracy mają znaczenie
Nie bez znaczenia są również warunki zatrudnienia. Badania przeprowadzone przez National Bureau of Economic Research wykazały, że osoby po 50. roku życia znacznie częściej chcą pracować dłużej, jeśli mają możliwość pracy elastycznej – np. ustalania godzin czy pracy zdalnej. Jedna trzecia respondentów była skłonna pracować po 70. roku życia, jeśli zapewniono by im elastyczne godziny. Dla porównania – tylko jedna szósta byłaby gotowa na to bez takiej opcji.
Inne czynniki wpływające na decyzję o pracy to poziom stresu, dojazdy, możliwość pracy z domu czy obciążenia fizyczne.
Główna motywacja: pieniądze
Chociaż czynniki psychologiczne i społeczne mają znaczenie, to najczęściej wskazywanym powodem kontynuowania pracy po 50. roku życia są finanse. W tym samym badaniu University of Michigan aż 78% respondentów wskazało, że potrzebuje zarobków dla stabilności finansowej. Kolejne powody to chęć dalszego oszczędzania na emeryturę i potrzeba korzystania z ubezpieczenia zdrowotnego.
Wielu Amerykanów po 50-tce ma niewystarczające oszczędności, aby pozwolić sobie na emeryturę. Z sondażu AARP z 2024 roku wynika, że 2 na 3 osoby z tej grupy wiekowej nie czują się odpowiednio finansowo zabezpieczone na przyszłość. Z kolei według Gallupa tylko 40% osób uważa, że będzie żyło komfortowo na emeryturze – w 2002 roku było to 60%.
Emerytury kiedyś a dziś
W przeszłości większość pracowników mogła liczyć na tzw. świadczenia zdefiniowane – czyli tradycyjne emerytury wypłacane przez pracodawcę. Obecnie dominuje system 401(k) – oszczędzanie samodzielne, często bez gwarancji wypłat w określonym wieku. To sprawia, że wiele osób nie czuje się gotowa do przejścia na emeryturę, albo wraca do pracy, gdy fundusze się kończą.
Dodatkowo – nowe pokolenie emerytów szybciej wydaje swoje oszczędności. Dłuższe życie oznacza wyższe koszty leczenia i większe potrzeby. Według Georgetown Center for Retirement Initiatives wiele osób wyczerpuje swoje oszczędności z 401(k) już w wieku 85 lat.
Raport rządowy z 2024 roku (GAO) wykazał, że połowa gospodarstw domowych nie posiadała żadnych oszczędności emerytalnych w 2022 rpli. A wśród pracowników 55+, aż 1 na 3 nie ma żadnego planu emerytalnego od pracodawcy.
Niektórzy mogą decydować się pracować dłużej, aby opóźnić pobieranie świadczeń z Ubezpieczeń Społecznych, a nawet zwiększać swoje miesięczne płatności. Jednak istniejąca sieć zabezpieczeń finansowych dla starszych Amerykanów słabnie. Fundusze Social Security mogą wyczerpać pieniądze w ciągu niecałej dekady.
Same wypłaty z Social Security i Medicare nie wystarczają, aby emeryci mogli związać koniec z końcem. Połowa starszych dorosłych mieszkających samotnie, a także 1 na 5 starszych par „nie ma środków finansowych wymaganych do pokrycia podstawowych potrzeb”, zgodnie z badaniem z 2022 r. prowadzonym przez trzech geriatrów z University of Massachusetts Boston.
Co można poprawić?
Eksperci wskazują kilka kierunków zmian i koniecznych reform, aby pomóc starszym Amerykanom – i całemu krajowi – przygotować się na przyszłość, w momencie, gdy starzejący się pracownicy będą bardziej uczestniczyć w gospodarce:
- Konta awaryjne – oddzielne od oszczędności emerytalnych, by nie wypłacać środków w nagłych sytuacjach.
- Automatyczne plany oszczędnościowe (auto-IRA) – wdrażane już w 18 stanach, obejmujące pracowników bez planów emerytalnych.
- Ułatwienie przenoszenia oszczędności między planami przy zmianie pracy.
Pracodawcy natomiast powinni przygotować się na większy udział starszych pracowników, oferując im elastyczne godziny, szkolenia niezależnie od wieku, możliwość pracy zdalnej czy miejsca pracy dostosowane do potrzeb zdrowotnych. Zmiany te mogą również przynieść korzyści wszystkim pokoleniom w miejscu pracy.
Równie ważne jest zwalczanie stereotypów. AARP wskazuje, że ponad 60% osób po 50. roku życia doświadczyło dyskryminacji ze względu na wiek w pracy.
Wreszcie, starsi pracownicy, którzy mogą nie mieć wystarczająco dużo pieniędzy, mogą spróbować poprawić swoje perspektywy emerytalne za pomocą kilku strategii, donosi CNBC. Pierwszym krokiem jest obliczenie, ile faktycznie mogą potrzebować na emeryturę, zamiast zgadywania. Elder Index, opracowany przez Gerontology Institute na University of Massachusetts Boston, to narzędzie, które może pomóc starszym pracownikom określić ich potrzeby.
Niektórzy mogą również rozważyć przejście na pracę w niepełnym wymiarze godzin przed całkowitym przejściem na emeryturę.
Pracownicy powinni również skorzystać z zachęt podatkowych IRS mających na celu pomoc w oszczędzaniu na przyszłość oraz mogą dokonywać tzw. catch-up contribution, czyli większych wpłat do planów dla osób w wieku 50 lat i starszych.
Przyszłość należy do starszych
Do 2040 roku osoby 65+ będą stanowić niemal jedną czwartą populacji USA. Ich rola w gospodarce będzie rosła. W miarę starzenia się narodu kraj będzie coraz bardziej zależny od starszych pracowników, którzy będą napędzać działalność gospodarczą kraju. Warto więc inwestować w ich zdrowie, bezpieczeństwo i aktywność zawodową.
