W bezprecedensowej operacji dyplomatycznej, USA i Rosja dokonały jednej z największych wymian więźniów od czasów zimnej wojny. W skomplikowanych negocjacjach, trwających ponad pół roku i angażujących sześć krajów, uwolniono w sumie 24 osoby po obu stronach, w tym troje Amerykanów przetrzymywanych w Rosji.
Wśród kilkunastu uwolnionych osób uwolnionych znalazła się trójka Amerykanów:
- Evan Gershkovich, reporter "Wall Street Journal", aresztowany w marcu 2023 roku pod zarzutem szpiegostwa
- Paul Whelan, były żołnierz piechoty morskiej, zatrzymany w grudniu 2018 roku podczas wizyty w Rosji
- Alsu Kurmasheva, rosyjsko-amerykańska dziennikarka Radia Wolna Europa, aresztowana w czerwcu 2023 roku
W ramach umowy, 12 rosyjskich dysydentów politycznych zostało przekazanych Niemcom, w tym krytyk Kremla i współpracownik "Washington Post", Vladimir Kara-Murza. Rosja w zamian otrzymała ośmiu swoich obywateli, w tym trzech przetrzymywanych w amerykańskich więzieniach. Dodatkowo, dwóch Rosjan z Słowenii, jeden z Polski i jeden z Norwegii również wrócili do ojczyzny.
Dla Rosji kluczowym elementem wymiany był Vadim Krasikov, skazany morderca odsiadujący wyrok dożywocia w Niemczech za zabójstwo gruzińskiego uchodźcy. Jego uwolnienie było długo negocjowane i wymagało zgody kanclerza Niemiec, Olafa Scholza.
Wymiana więźniów odbyła się na płycie lotniska w Ankarze w Turcji, co stanowiło kulminację miesięcy intensywnych negocjacji prowadzonych przez Biały Dom, Departament Stanu i CIA.
Navalny miał być częścią wymiany
Proces negocjacyjny był niezwykle złożony i delikatny. Początkowo planowano włączyć do wymiany Alexeya Navalnego, prominentnego rosyjskiego opozycjonistę. Jednak jego nagła śmierć w lutym 2024 roku zmusiła negocjatorów do zmiany planów.
Sekretarz Stanu Antony Blinken i doradca ds. bezpieczeństwa narodowego Jake Sullivan odegrali kluczowe role w negocjacjach, prowadząc rozmowy z niemieckimi odpowiednikami i przekonując ich do uwolnienia Krasikova. Dyrektor CIA William Burns prowadził bezpośrednie rozmowy z rosyjskimi partnerami.
Wymiana więźniów jest postrzegana jako znaczący sukces administracji Bidena, która w ciągu ostatnich trzech lat zapewniła uwolnienie ponad 60 zakładników i niesłusznie zatrzymanych na całym świecie.
Zatrzymanych jest więcej
Jednakże nie wszyscy Amerykanie przetrzymywani w Rosji zostali uwolnieni - nauczyciel Marc Fogel, muzyk Michael Travis Leake, sierżant sztabowy armii USA Gordon Black i rosyjsko-amerykańska baletnica Ksenia Karelina nadal pozostają w rosyjskich więzieniach.
rj
