Naukowcy przedstawili dotychczas najmocniejsze dowody na to, że połączenie zdrowej diety, regularnej aktywności fizycznej i ćwiczeń umysłowych może realnie poprawić pamięć oraz zdolności poznawcze u starszych Amerykanów. Wyniki dużego badania, w którym wzięło udział ponad 2 100 osób w wieku 60–79 lat, pokazują, że uczestnicy intensywnego programu nie tylko poprawili swoje wyniki w testach pamięci, ale również spowolnili naturalny proces pogarszania się funkcji mózgu związany z wiekiem.
Profesor Laura Baker z Wake Forest University School of Medicine, jedna z głównych badaczek, podkreśla, że osoby biorące udział w programie osiągały wyniki porównywalne z tymi, jakie mają ludzie o rok lub dwa młodsi. Jak dodaje Jessica Langbaum z Banner Alzheimer’s Institute w Phoenix, która nie uczestniczyła w badaniu, te dane pokazują, że można zmienić „trajektorię starzenia się mózgu”.
Badanie, znane jako projekt POINTER, zostało zaprezentowane na międzynarodowej konferencji Alzheimer’s Association w Toronto i równolegle opublikowane w Journal of the American Medical Association. Potwierdza ono wcześniejsze wnioski z mniejszych badań, m.in. w Finlandii, które wskazywały, że nawet pojedyncze zmiany, jak regularne ćwiczenia, mogą korzystnie wpływać na kondycję mózgu.
Badanie zostało ograniczone do osób w wieku od 60 do 79 lat, które były w grupie podwyższonego ryzyka pogorszenia funkcji poznawczych i choroby Alzheimera, prowadzące siedzący tryb życia, z przeciętną lub słabą dietą, ale bez zaburzeń pamięci. Połowa uczestników otrzymała jedynie ogólne wskazówki dotyczące poprawy stylu życia i została poproszona o opracowanie własnego planu zdrowego odżywiania i większej aktywności fizycznej. Druga połowa została objęta rygorystycznym programem, obejmującym cztery sesje ćwiczeń aerobowych w tygodniu, stosowanie diety śródziemnomorskiej, treningi pamięci online, obowiązkowe spotkania towarzyskie oraz kontrolę ciśnienia i poziomu cukru we krwi. Obie grupy poprawiły swoje wyniki, jednak uczestnicy programu intensywnego osiągnęli zdecydowanie lepsze rezultaty.
Promocja
Baker przyznaje, że tak wymagający tryb nie jest łatwy, ale dla wielu uczestników okazał się wręcz „życiową zmianą”. Podkreśla, że trwałe nawyki można zbudować tylko poprzez systematyczną pracę, wsparcie i nadzór.
„Nie ma sposobu na wyrobienie nowego nawyku ani zmianę zachowania bez celowej, regularnej pracy” – mówi Baker. „To niemożliwe”.
Na przeprowadzenie badania POINTER Alzheimer’s Association przeznaczyło niemal 50 milionów dolarów, a Narodowe Instytuty Zdrowia sfinansowały dodatkowe badania, w tym skany mózgu i analizy krwi, które pozwolą lepiej zrozumieć, jak zmienia się zdrowie mózgu pod wpływem takich interwencji. Choć wyniki dotyczą jedynie naturalnego starzenia się mózgu, naukowcy są przekonani, że podobne zmiany mogą opóźniać także rozwój chorób neurodegeneracyjnych, w tym Alzheimera.
Organizacja planuje teraz przeznaczyć kolejne 40 milionów dolarów na wprowadzenie zaleceń z badania w życie codzienne społeczności. Jak podkreśla Heather Snyder z Alzheimer’s Association, kluczowe będzie znalezienie sposobów dotarcia do ludzi — od zaleceń lekarzy, przez aplikacje mobilne, po działania lokalne.
Langbaum zaznacza, że lekarze powinni traktować zmiany stylu życia jak terapię farmakologiczną - przepisywać je pacjentom i dążyć do tego, aby były objęte ubezpieczeniem zdrowotnym. Dodatkowym impulsem mogą być wyniki analiz mózgu i krwi, które pokażą, czy poprawa funkcji poznawczych idzie w parze z mierzalnymi zmianami w kondycji mózgu.
Do czasu publikacji tych danych, eksperci zachęcają do podejmowania nowych wyzwań - zarówno fizycznych, jak i intelektualnych - oraz do aktywności w towarzystwie innych. Jak podkreśla Langbaum, kontakty społeczne to jeden z najlepszych sposobów, by utrzymać mózg w dobrej formie na długie lata.
