Każdego roku setki tysięcy Amerykanów zostaje zgłoszonych jako osoby zaginione. Według danych FBI, w 2023 roku odnotowano ponad 563 000 takich przypadków. Co zaskakujące, znaczną część stanowią osoby, które znikają z własnej woli, świadomie decydując się na porzucenie dotychczasowego życia.
Ostatnie miesiące przyniosły kilka głośnych przypadków. Ryan Borgwardt, 45-letni ojciec trójki dzieci z Wisconsin, sfingował wypadek na kajaku i śmierć przez utonięcie, po czym uciekł do Europy Wschodniej. Hannah Kobayashi, 30-letnia artystka z Hawajów, przekroczyła granicę z Meksykiem, deklarując chęć odcięcia się od technologii. Luigi Mangione, 26-letni absolwent prestiżowej uczelni, stracił kontakt z bliskimi w lipcu, by trafić na pierwsze strony gazet w grudniu jako oskarżony o morderstwo szefa United Healtcare w Nowym Jorku. Choć pochodzą z różnych środowisk, łączy ich świadoma decyzja o zerwaniu z dotychczasowym życiem.
"Jako osoba dorosła możesz po prostu zdecydować się na porzucenie swojego życia i rozpoczęcie czegoś innego" — wyjaśnia były zastępca dyrektora FBI Andrew McCabe. Wskazuje on na różnorodne przyczyny takich decyzji: presję w pracy, problemy finansowe, kwestie zdrowotne, skomplikowane relacje czy przytłoczenie mediami społecznościowymi.
Według ekspertów, osoby decydujące się na taki krok często nie posiadają odpowiednich narzędzi emocjonalnych do radzenia sobie z problemami. Lauren Cook, psycholog kliniczny specjalizująca się w lęku, zauważa, że choć wielu dorosłych czasem fantazjuje o porzuceniu wszystkiego, niektórzy rzeczywiście realizują te myśli. "To świadczy o ogromnym poziomie przytłoczenia, jaki odczuwają ludzie" — twierdzi Cook. "Nie zawsze znają proste rozwiązania swoich problemów, więc wtedy czują, że chcą uciec i uwolnić się od wszystkiego".
Dziecięce zachowania w dorosłym świecie
Zjawisko to ma głębsze podłoże psychologiczne. Eksperci wskazują, że ucieczka to typowa reakcja małych dzieci na trudne sytuacje. Większość osób z wiekiem uczy się regulować swoje emocje, jednak nie wszyscy dorośli nabywają tę umiejętność. Bez niej, zmiany życiowe i lęk mogą stać się przytłaczające.
"Kiedy ludzie nie wiedzą, jak się samoregulować, mogą niestety podejmować naprawdę tragiczne decyzje" — wyjaśnia Cook. Dodaje, że osoby z przeciążonym psychicznie mózgiem mogą stopniowo tracić zdolność do empatii i podejmować lekkomyślne decyzje, krzywdzące nie tylko ich samych, ale także bliskich.
Z prawnego punktu widzenia, samo zaginięcie osoby dorosłej z własnej woli nie stanowi przestępstwa. W przeciwieństwie do zaginięć osób poniżej 21. roku życia, które muszą być zgłaszane do Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych, w przypadku dorosłych możliwości działania organów ścigania są ograniczone. "Jeśli nie ma podejrzenia przestępstwa, władze nie mogą poświęcać znacznych zasobów na śledzenie ruchów takiej osoby" — wyjaśnia McCabe.
Problem nabiera na znaczeniu w kontekście rosnących wskaźników problemów psychicznych w społeczeństwie amerykańskim. Według Centrów Kontroli i Zapobiegania Chorobom, w 2022 roku około jeden na pięciu dorosłych Amerykanów doświadczył objawów lęku (18,2%) lub depresji (21,4%). Szczególnie dotknięte są osoby w wieku 18-29 lat, co eksperci wiążą z wpływem pandemii COVID-19 oraz trudnościami ekonomicznymi młodego pokolenia.
Pokolenie przytłoczonych
Jeffrey Jensen Arnett, psycholog rozwojowy, zwraca uwagę na różnicę między depresją a lękiem w kontekście zaginięć. "Depresja zwykle wiąże się z ospałością, brakiem chęci do działania. Natomiast lęk i stres są ich przeciwieństwem i motywują do działania, czasem desperackiego".
Szczególnie niepokojący jest fakt, że coraz więcej młodych dorosłych zmaga się z poczuciem bezradności wobec wyzwań ekonomicznych. "Młodzi dorośli dzisiaj nie są w stanie pozwolić sobie na mieszkanie, ledwo żyją od wypłaty do wypłaty" - zauważa Cook. "Czują się przytłoczeni wszystkimi tymi rzeczami, które ich rodzice robili pozornie łatwiej, a to uczucie staje się coraz silniejsze wraz z czasem".
Dane wskazują również na rosnącą rolę mediów społecznościowych w tym zjawisku. Ciągłe porównywanie się z innymi, presja osiągnięć i nieustanna dostępność online mogą prowadzić do chronicznego stresu. Niektórzy decydują się na radykalne kroki, całkowicie odcinając się od cyfrowego świata, jak w przypadku osób, które przed zniknięciem wyrażały chęć odłączenia się od nowoczesnej technologii.
Eksperci podkreślają znaczenie wczesnego rozpoznawania sygnałów ostrzegawczych. Wycofanie się z relacji społecznych, rodzinnych oraz mediów społecznościowych może świadczyć o problemach. Cook zaleca, by osoby planujące radykalne zmiany w życiu komunikowały się z bliskimi. "Nasz ludzki mózg kieruje się w najgorsze miejsca. Staje się to problematyczne, gdy ludzie nie komunikują swoich planów odejścia".
Specjaliści zgodnie podkreślają znaczenie profesjonalnej pomocy. "Jeśli stres zakłóca twoje codzienne funkcjonowanie i relacje, i czujesz, że jesteś na skraju zrobienia czegoś ekstremalnego, to czas poszukać pomocy" — radzi Arnett. Szczególnie istotne jest wsparcie terapeutyczne, które może pomóc w radzeniu sobie z objawami stresu i lęku, zanim doprowadzą one do drastycznych decyzji.
Rodziny osób zaginionych są zachęcane do utrzymywania stałego kontaktu z organami ścigania, nawet jeśli początkowo śledztwo nie przynosi rezultatów. "Jest całkiem możliwe, że organy ścigania natkną się na nich w trakcie wykonywania swoich obowiązków" — podkreśla McCabe, dodając jednocześnie, że na każdą odnalezioną osobę przypada inna, której losy pozostają nieznane.
jm
