Badanie opublikowane 9 kwietnia w czasopiśmie JAMA Network Open ujawnia, że liczba zgonów związanych z ciążą w Stanach Zjednoczonych wzrosła o prawie 28% w latach 2018–2022. Dane wskazują również na poważne różnice regionalne oraz rozbieżności ze względu na rasę i pochodzenie etniczne.
Analizując ogólnokrajowe dane z amerykańskiego Centrum Kontroli i Prewencji Chorób (CDC), naukowcy ustalili, że w ciągu czterech lat doszło do 6 283 zgonów związanych z ciążą. Wskaźnik zgonów wzrósł z 25,3 na 100 000 urodzeń żywych w 2018 roku do szczytowego poziomu 44,1 w 2021 roku, po czym spadł do 32,6 w 2022 roku. Wzrost dotyczył wszystkich analizowanych grup wiekowych, jednak najwyższy odnotowano wśród osób w wieku od 25 do 39 lat.
Dlaczego umiera coraz więcej kobiet?
Choć badanie nie wyjaśnia bezpośrednio przyczyn tego wzrostu, autorzy sugerują, że pandemia COVID-19 mogła znacząco wpłynąć na zdrowie matek oraz funkcjonowanie systemu opieki zdrowotnej, szczególnie w roku 2021.
Dr Rose Molina, współautorka badania i ginekolog w Beth Israel Deaconess Medical Center, wskazuje, że odnotowano „duże zróżnicowanie pomiędzy stanami”. Najwyższy wskaźnik zgonów związanych z ciążą miała Alabama – 59,7 na 100 000 urodzeń żywych, zaraz za nią uplasował się stan Mississippi – 58,2. Najniższe wskaźniki odnotowano w Kalifornii (18,5) i Minnesocie (19,1).
Promocja
Molina podkreśla, że przyczyną tak dużych różnic może być dostęp do opieki prenatalnej, podczas porodu i po porodzie, a także zakres ubezpieczenia Medicaid w poszczególnych stanach.
„Tak duża rozpiętość między stanami nie powinna mieć miejsca. Musimy dążyć do poprawy sytuacji we wszystkich regionach” – mówi Molina. „W artykule wskazaliśmy, że gdyby wszystkie stany osiągały wyniki porównywalne z najlepszymi, jak Kalifornia, możliwe byłoby uniknięcie 2 679 zgonów w badanym okresie”.
Nierówności rasowe i etniczne
Badanie wykazało również, że wskaźnik zgonów związanych z ciążą był 3,8 razy wyższy wśród rdzennych mieszkanek Ameryki w porównaniu do białych kobiet. Dla kobiet czarnoskórych (niepochodzących z grupy latynoskiej) wskaźnik był 2,8 razy wyższy niż dla kobiet białych.
Molina zauważa, że wiele wcześniejszych badań wskazuje, iż nierówności te wynikają z ograniczonego dostępu do opieki zdrowotnej zależnego od dochodów, miejsca zamieszkania oraz z systemowych uprzedzeń w ochronie zdrowia.
Z 6 283 zgonów między 2018 a 2022 rokiem, aż 1 891 stanowiły tzw. późne zgony matek – czyli zgony „z jakiejkolwiek przyczyny związanej z ciążą” występujące od ponad miesiąca do roku po zakończeniu ciąży.
„Późne zgony matek często wynikają z luki w systemie: między zakończeniem opieki okołoporodowej a przejściem do opieki podstawowej” – wskazują autorzy badania.
W tej kategorii również najwyższy wskaźnik zgonów miały kobiety z rdzennych społeczności Ameryki Północnej, zaraz za nimi były czarnoskóre kobiety. To może świadczyć o ograniczonym dostępie do opieki poporodowej i innych wyzwaniach społeczno-ekonomicznych, które negatywnie wpływają na zdrowie matek.
Co najczęściej powoduje zgony związane z ciążą?
Główną przyczyną zgonów matek była choroby układu krążenia. Do innych czynników zaliczono choroby nowotworowe, zaburzenia psychiczne i behawioralne oraz zgony wywołane nadużywaniem alkoholu lub narkotyków.
Stany Zjednoczone mają obecnie najwyższy wskaźnik śmiertelności matek spośród wszystkich krajów o wysokich dochodach.
„To badanie pokazuje, dlaczego nie możemy tracić z oczu kwestii zdrowia matek” – mówi Molina. „Musimy nadal inwestować w infrastrukturę i polityki, które zapewniają powszechny dostęp do wysokiej jakości opieki okołoporodowej”.
Rosnąca liczba zgonów związanych z ciążą w USA powinna być sygnałem alarmowym dla decydentów. Utrzymujące się dysproporcje regionalne i rasowe wskazują na potrzebę systemowej reformy oraz inwestycji w opiekę zdrowotną kobiet – szczególnie po porodzie. Zdaniem ekspertów, to obszar, który wymaga ciągłego monitorowania i natychmiastowego wsparcia.
