Nowe szacunki opublikowane przez amerykańskie Centrum Kontroli i Prewencji Chorób (CDC) wywołały niepokój wśród lekarzy i naukowców. Według najnowszej analizy, niemal co trzeci młody Amerykanin w wieku od 12 do 17 lat ma stan przedcukrzycowy. To znaczny wzrost w porównaniu do wcześniejszych szacunków, które wskazywały na jednego na pięciu nastolatków.
Choć problem rosnącej liczby młodych ludzi z podwyższonym poziomem cukru we krwi jest realny i niepokojący, niektórzy eksperci podważają sposób, w jaki CDC przedstawiło nowe dane. Wątpliwości budzi przede wszystkim brak przejrzystości i ograniczona ilość udostępnionych informacji.
Liczby bez wyjaśnienia
CDC opublikowało zaledwie 600-słowną notatkę online, bez dostępu do surowych danych, ani pełnego raportu z metodologią. Agencja zmieniła także sposób analizy danych w porównaniu do poprzednich badań, co znacznie wpłynęło na końcowy wynik — ale nie wyjaśniła dokładnie, na czym te zmiany polegały.
Eksperci zwracają uwagę, że tak niejasna forma prezentacji danych jest niepokojąca, zwłaszcza w kontekście ostatnich cięć kadrowych w federalnych instytucjach zdrowotnych. „W sytuacji, gdy narodowe instytucje zdrowia są osłabiane przez zwolnienia, trudno mieć pełne zaufanie do prezentowanych aktualizacji” – komentuje prof. Christopher Gardner ze Stanford University, specjalista ds. żywienia i cukrzycy. – „Dopóki nie zobaczę przejrzystych źródeł i analizy, będę podchodził do takich danych z rezerwą”.
Promocja
CDC odpowiada, że zastosowało „najnowocześniejszą wiedzę naukową i technologie” oraz „zaktualizowaną metodologię, ponieważ nauka stale się rozwija”. Rzeczniczka CDC, Melissa Dibble, zaznaczyła w oświadczeniu, że „nowe dane pokazują skalę problemu stanu przedcukrzycowego wśród nastolatków i powinny być dla kraju sygnałem alarmowym”.
Co to jest stan przedcukrzycowy?
Stan przedcukrzycowy jest prekursorem cukrzycy i oznacza podwyższony poziom cukru we krwi. Nie jest to jeszcze cukrzyca typu 2, ale może do niej prowadzić, a także zwiększać ryzyko chorób serca, udaru i innych zaburzeń metabolicznych. Diagnozowany jest zazwyczaj na podstawie wyników badań krwi, takich jak poziom glukozy na czczo czy test tolerancji glukozy. Naukowcy zebrali dane dotyczące poziomu cukru we krwi u młodzieży w USA, ale zmienili również metodologię analizy tych informacji, co znacznie zwiększyło szacunki częstości występowania stanu przedcukrzycowego.
Analiza CDC bazuje na danych z wieloletniego National Health and Nutrition Examination Survey – ogólnokrajowego badania obejmującego wywiady zdrowotne, badania lekarskie i testy laboratoryjne. Według nowej metodologii, stan przedcukrzycowy ma obecnie ok. 8,4 miliona amerykańskich nastolatków, czyli niemal 33% populacji w wieku 12–17 lat.
Poprzednie badania, opublikowane w recenzowanym czasopiśmie naukowym w 2020 roku, szacowały ten odsetek na 18%, przy zastosowaniu starszej metody. Gdyby jednak nową metodologię zastosować do danych z lat 2005–2016, wynik wyniósłby około 28%. Oznacza to, że rzeczywisty wzrost może być zdecydowanie mniejszy: z 28% do 33% i według niektórych ekspertów nie jest statystycznie istotny.
Eksperci: za mało informacji, zbyt duże uproszczenie
„Brakuje nam podstawowych danych, które pozwoliłyby ocenić rzetelność tej analizy” – mówi prof. Steven Kahn, specjalista ds. cukrzycy z University of Washington i redaktor naczelny prestiżowego czasopisma Diabetes Care. Dodał, że niepokojące jest to, iż urzędnicy CDC udostępnili tak ograniczone informacje na temat nowej analizy. Tego typu ustalenia były zazwyczaj publikowane w cotygodniowym raporcie agencji „Morbidity and Mortality Weekly Report” lub przesyłane do czasopisma naukowego w celu recenzji i publikacji. „Chciałabym wierzyć, że nie obniża to jakości danych CDC” – powiedziała Kahn. „Jednak ponieważ nie ma surowych danych, nikt z nas nie może lepiej zrozumieć, skąd pochodzą te liczby i co one naprawdę oznaczają”.
Dr Samar Hafida, endokrynolog i przedstawicielka American Diabetes Association, przyznaje, że analiza nie była wystarczająco przejrzysta, ale jednocześnie dodaje, że obserwacje lekarzy pokrywają się z wynikami CDC. „Coraz więcej młodych pacjentów ma nadwagę, otyłość i podwyższony poziom cukru – ten trend rośnie” – mówi. „Może liczba 33% jest lekko zawyżona, ale nie można jej całkowicie ignorować”.
Nie każdy nastolatek z podwyższonym cukrem zachoruje na cukrzycę
Nie wiadomo jednak, jaka część młodych ludzi ze stanem przedcukrzycowym rzeczywiście zachoruje na cukrzycę typu 2. Dr Dana Dabelea z Uniwersytetu Kolorado, zajmująca się badaniami pediatrycznej cukrzycy, zwraca uwagę, że poziom cukru we krwi może się przejściowo podnosić w czasie dojrzewania, a potem samoistnie wracać do normy. „Ale faktem jest, że otyłość i cukrzyca typu 2 wśród dzieci i młodzieży w USA są w trendzie rosnącym” – zaznacza.
Amerykańskie Towarzystwo Diabetologiczne rekomenduje, by dzieci z nadwagą lub otyłością, a także z innymi czynnikami ryzyka, były badane pod kątem cukrzycy już od 10. roku życia. Kluczowe znaczenie ma profilaktyka: zdrowa dieta, ruch i unikanie siedzącego trybu życia.
„To i tak jest sygnał do działania” – podkreśla Hafida. „Możemy spodziewać się wzrostu liczby przypadków cukrzycy typu 2 we wczesnym wieku. A nie jesteśmy na to przygotowani — ani jako lekarze, ani jako społeczeństwo”.
