Stany Zjednoczone przeżywają największy od ponad 30 lat wzrost liczby przypadków odry. Od początku 2025 roku zanotowano już 1 288 zachorowań, a do końca roku pozostało jeszcze sześć miesięcy. To więcej niż w całym 2019 roku, kiedy odnotowano 1 274 przypadki – był to wówczas najgorszy rok od czasu, gdy choroba została oficjalnie uznana za wyeliminowaną w USA.
Amerykańskie Centra Kontroli i Prewencji Chorób (CDC) poinformowały w środę, że tegoroczna liczba zakażeń przekroczyła już poziom z 2019 roku. Wówczas Stany Zjednoczone były o krok od utraty statusu kraju, w którym odra została wyeliminowana dzięki szczepieniom. Jeśli obecne ogniska choroby będą się utrzymywać przez 12 miesięcy bez przerwy, ten status może zostać odebrany już w tym roku.
Początek epidemii i ofiary śmiertelne
Obecna fala zakażeń rozpoczęła się pięć miesięcy temu w społecznościach o niskim poziomie wyszczepienia w zachodnim Teksasie. Dotychczas zmarły trzy osoby – dwoje dzieci w Teksasie i jedna osoba dorosła w Nowym Meksyku. Dziesiątki chorych trafiło do szpitali. Eksperci ds. zdrowia publicznego ostrzegają, że faktyczna liczba przypadków może być wyższa niż ta oficjalnie zgłoszona przez władze stanowe.
Oprócz USA, poważne ogniska odry odnotowano także w innych regionach Ameryki Północnej: w meksykańskim stanie Chihuahua (2 966 przypadków), w kanadyjskim Ontario (2 223 przypadki) oraz w Albercie (1 230 przypadków).
Promocja
W Stanach Zjednoczonych aktywne ogniska – czyli trzy lub więcej potwierdzonych przypadków – odnotowano w 13 stanach: Arizonie, Kolorado, Georgii, Illinois, Iowa, Kansas, Michigan, Missouri, Montanie, Nowym Meksyku, Dakocie Północnej, Oklahomie i Utah. W czterech innych stanach wcześniejsze ogniska udało się opanować.
Szczepionka działa, ale wyszczepialność spada
Szczepionka MMR (odra, świnka, różyczka) chroni przed odrą w 97% po podaniu dwóch dawek. Mimo to wskaźniki szczepień niepokojąco spadają. W roku szkolnym 2023/2024 tylko 92,7% amerykańskich przedszkolaków miało aktualne szczepienia MMR – poniżej progu 95%, który jest wymagany do skutecznego powstrzymywania ognisk choroby. W powiecie Gaines w Teksasie, będącym epicentrum tamtejszego wybuchu epidemii, odsetek ten wynosił zaledwie 82%.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła w 2000 roku, że odra została wyeliminowana z USA jako choroba możliwa do uniknięcia dzięki szczepieniom. Jednak powroty zachorowań w kolejnych latach pokazały, że osiągnięcie tego celu nie oznacza trwałej odporności społecznej.
W 2019 roku CDC zidentyfikowało 22 ogniska, z czego największe miały miejsce w stanie Nowy Jork i w Nowym Jorku – odpowiednio 412 i 702 przypadki. Związane były z rozprzestrzenianiem się wirusa w społecznościach ortodoksyjnych Żydów.
W tym roku sytuacja jest podobna – ogniska w Kanadzie, Meksyku i Teksasie mają swoje źródło w dużych społecznościach menonickich. Choć Kościół menonicki oficjalnie nie sprzeciwia się szczepieniom, bardziej konserwatywne odłamy historycznie wykazują niski poziom wyszczepienia i nieufność wobec instytucji rządowych.
Pandemia pogłębiła problem
Najnowsze badania pokazują, że po pandemii COVID-19 wskaźniki szczepień dzieci przeciwko odrze spadły w niemal 80% z ponad 2 000 amerykańskich powiatów, dla których dostępne są dane. Dotyczy to również wielu stanów, w których obecnie istnieją aktywne ogniska choroby.
W międzyczasie finansowanie programów szczepień prowadzonych przez lokalne wydziały zdrowia publicznego pozostaje od lat na tym samym poziomie, co utrudnia skuteczną reakcję na spadające wskaźniki szczepień.
„To, co dziś obserwujemy w związku z odrą, można uznać za pewnego rodzaju 'kanarka w kopalni węgla'” – powiedziała Lauren Gardner, kierująca niezależnymi bazami danych dotyczącymi odry i COVID-19 na Uniwersytecie Johnsa Hopkinsa. „To sygnał ostrzegawczy pokazujący, jak głęboki jest problem ze stosunkiem do szczepień w naszym kraju. I wszystko wskazuje na to, że będzie tylko gorzej”.
