Podczas ostatniej wizyty w zakładzie fryzjerskim, jak to zwykle w takich sytuacjach bywa, wdałem się w pogawędkę z próbującą doprowadzić do ładu moją fryzurę dziewczyną. Rebecca przyjechała rok temu w okolice Chicago z niewielkiego miasteczka w Teksasie, planuje tu zostać na dłużej, może na zawsze i wcale nie tęskni do domu. Wydaje mi się, że moje kolejne pytanie było jedynym możliwym w takiej sytuacji:
- Kiedy wszyscy chcą stąd wyjechać na Florydę lub do Teksasu, Ty decydujesz się na przeprowadzkę w druga stronę??
Okazało się, że nie ja jeden takie pytanie zadałem. Wspomniała o samodzielności, klimacie dużej aglomeracji, ale najwięcej czasu poświęciła jej ulubionemu aspektowi mieszkania w rejonie Chicago – zmieniającym się porom roku. Zwłaszcza zima przypadła jej do gustu.
Przypomniałem sobie tę rozmowę, gdy przypadkowo natrafiłem na artykuł sugerujący, że zima wcale nie musi być najgorszą porą roku. Dla wielu osób jest jednak, ale podobno można nauczyć się ją lubić.
W zależności od tego, gdzie mieszkamy, jak żyjemy i kim jesteśmy z charakteru i usposobienia, zima napełnia nas radością (narty, grzańce, ciepłe swetry i tulenie się przy ogniu) lub wstrętem i przerażeniem (sucha skóra, ciemność o 4 po południu, dreszcze, choroby, mokre buty, zimne dłonie).
Autorka tekstu, A. Volpe, zajmująca się opisywaniem naszych stanów psychicznych, samopoczucia i samodoskonalenia, przyznaje, iż zimno nie ma pożądanego wpływu na organizm: długie, ciemne noce przyczyniają się do zwiększonego zmęczenia i złego samopoczucia, określanego mianem sezonowych zaburzeń afektywnych, a niska wilgotność i ciepło w domach przyczyniają się do wysuszenia i swędzenia skóry. Poza tym jemy więcej, co spowodowane jest większym wydatkiem kalorycznym na ogrzanie organizmu.
Brak światła dziennego jest przyczyną ospałości i depresji. Rano światło jest dla organizmu sygnałem, by się obudzić i zabrać do pracy; po zachodzie słońca organizm wytwarza melatoninę i staje się senny. Spóźniony wschód i wczesny zachód to recepta na zmęczenie przez cały sezon. Brak światła powoduje, że wszystkie wewnętrzne zegary organizmu (mechanizmy regulujące temperaturę ciała, głód i reakcję na stres) nie są zsynchronizowane, mówi Bonnie Spring , profesor medycyny prewencyjnej, psychologii i psychiatrii z Northwestern University. „Jeśli rano jest ciemno i masz ochotę pospać dłużej, to będziesz jeść śniadanie później, a nie w czasie, gdy twoja insulina jest wystarczająco wrażliwa, aby skutecznie metabolizować te kalorie” – mówi. „Tak zaczynasz spiralę rzeczy, które zbaczają z toru”.
Zima przyczynia się do sezonowych zaburzeń afektywnych (SAD), rodzaju depresji. Ponieważ SAD jest prawdziwym zaburzeniem zdrowia psychicznego i jest uważane za rodzaj depresji, konieczne może być bardziej intensywne leczenie.
No tak, ale co z tą miłością do zimy?
Pomimo wszystkich biologicznych i środowiskowych przeszkód, jest wielu ludzi, którzy uwielbiają chłodniejsze miesiące. W czasie realizacji projektu dotyczącego SAD w Norwegii, psycholog zdrowia Kari Leibowitz dowiedziała się od lokalnego współpracownika, że nie ma tam żadnych wyraźnych różnic w zdrowiu psychicznym między zimą a latem. W kraju, w którym przez większą część zimy panuje ciemność, Leibowitz była ciekawa, dlaczego ludzie dobrze prosperują, podczas gdy w innych krajach tak cierpią.
Chodziło o głęboki kontrast w sposobie myślenia Norwegów o zimie. Zasadniczo ludzie w krajach nordyckich nie są ograniczeni przez zimno i ciemność - nadal cieszą się przebywaniem na świeżym powietrzu i bliskością innych zimą. Z kolei Amerykanie generalnie mają negatywny stosunek do zimy.
„Myślę, że wielu ludzi, zwłaszcza tych, którzy nie mieszkają w najzimniejszej części Stanów Zjednoczonych, ma tendencję do skupiania się na negatywach, postrzegając ją jako porę roku, kiedy nie można robić rzeczy, które się lubi”.
Zamiast postrzegać zimę jako sezon ograniczeń, należy ją wykorzystać. Jeśli latem lubisz wycieczki na plażę lub piesze wędrówki, jakie są zimowe alternatywy? Poczuj przytulność sezonu i skoncentruj się na rzeczach, w których możesz uczestniczyć tylko wtedy, gdy jest zimno i ciemno, takich jak weekendowe wycieczki na narty i maratony filmowe. Podobno coś tak małego, jak rozkoszowanie się ciepłem w domu po zimnej pogoni po mieście, może poprawić samopoczucie. „Dla wielu ludzi, którzy naprawdę lubią zimę, to czas na zwolnienie tempa, bardziej intymne spotkania towarzyskie, może więcej czytania, tworzenia, czytania poezji lub słuchania muzyki” – mówi naukowiec.
Korzystaj ze światła dziennego i świeżego powietrza, nawet gdy na zewnątrz jest zimno
Aby przezwyciężyć negatywne skutki minimalnego światła dziennego w zimie, niezbędna jest ekspozycja na światło. Według badań wystawianie się na światło dzienne podczas godzinnego spaceru zmniejsza skutki SAD. Światło o poranku pomaga również zasnąć w nocy. Przebywanie na łonie natury wiąże się również z bogactwem korzyści poznawczych i emocjonalnych.
„Jeśli jesteś zamknięty przez całą zimę, jeśli nie chodzisz na spacery, jeśli nie jesteś aktywny, jeśli nie łykasz świeżego powietrza i absorbujesz jakiegokolwiek światła” – mówi Leibowitz – „to poczujesz się trochę nieszczęśliwy”.
Noś odpowiednie ubrania
Duża część niechęci wobec zimy wynika z ogólnej niechęci do zimna. Z praktycznego punktu widzenia cieszenie się zimą zależy od garderoby.
W Norwegii nosi się wełniane legginsy, podkoszulki, swetry i grube skarpetki. Nawet sklepy spożywcze są zaopatrzone w legginsy i podkoszulki z owczej wełny. Warstwy są kluczem do utrzymania ciepła w zimie. Ich liczba i rodzaj zależą od aktywności.
Jeśli chodzi o tkaniny, wełna jest idealna, ponieważ odprowadza wilgoć z dala od ciała. Z drugiej strony bawełna zatrzymuje wilgoć, więc jeśli się pocisz podczas zimowej wędrówki lub przejażdżki rowerem, pot nie wysycha i sprawi, że będzie ci chłodniej. Miękkie i luźne tkaniny przynoszą ulgę suchej, swędzącej skórze.
Pamiętaj, aby mieć ciepłe ręce i stopy. Dobre skarpetki i rękawiczki to podstawa.
Zima nie musi być czasem niedogodności. Zmiana sposobu myślenia i praktyczne podejście do tej pory roku mogą pomóc poczuć się komfortowo i przytulnie nawet w mroźnych warunkach.
rj
