23 listopada górale w Chicago świętowali 90-lecie założenia Związku Podhalan w Ameryce Północnej. W kościele pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Cicero odprawiona została msza święta dziękczynna z udziałem 56 pocztów sztandarowych góralskich kół, którą sprawował wicekapelan, o. Bartłomiej Stanowski w asyście licznej grupy duszpasterzy. Wieczorem w Domu Podhalan odbył się bankiet z udziałem 470 gości.
Po odśpiewaniu przez Maję Szlembarską i Kamilę Wilczek hymnów narodowych i powitaniu gości przez prowadzących wieczór, Helenę Studencką i Zdzisława Dorulę, o historycznym wydarzeniu mówił prezes związku Józef Cikowski. W swoim wystąpieniu podkreślił, że jubileusz to czas powrotu myślami do początków powstawania organizacji i refleksji nad tym, co przez dziewięć dekad udało się zrobić oraz jakie związek ma plany na przyszłość. „Z dumą obserwujemy nasze dzieci i młodzież, którzy z rozmiłowaniem kontynuują podhalańskie tradycje swoich ojców i dziadków. Wszystko to z wielkiej miłości i tęsknoty do Ojczyzny, do Podhala, który zrodził Związek Podhalan w Północnej Ameryce (…). To tęsknota za Tatrami sprawiła, że w 1929 roku nasi przodkowie z Henrykiem Lokańskim na czele założyli naszą organizację, z której jesteśmy dumni i dalej ją będziemy rozwijać”.
Gość honorowy uroczystości Adam Kwiatkowski, Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP Andrzeja Dudy odczytał list, który z okazji jubileuszu prezydent skierował do chicagowskich górali. Przytaczając słowa poety Teofila Lenartowicza, który dwa wieki temu pisał, że w górach lud złoty się rodzi, Andrzej Duda napisał: „Pokolenia Podhalan niezmiennie pielęgnujące w sercach wiarę przodków i żarliwy patriotyzm, dumne ze swej tożsamości, rozmiłowane w góralskiej kulturze, śmiało podejmujące nawet najtrudniejsze życiowe wyzwania, ciągle potwierdzają te prawdę. Wielu Podhalan na skutek trudnej polskiej historii, niejednokrotnie zmuszonych było odchodzić od stron ojczystych, aby móc cieszyć się ślebodą i nasycić się chlebem. Bardzo często ich emigracyjne drogi wiodły tutaj, na ziemię amerykańską. Tu znajdowali oni nowy dom, budowali nowe życie i zapisywali nowe rozdziały w dziejach podhalańskiego ludu. Wspaniały dorobek, jakim może się poszczycić góralska społeczność w Stanach Zjednoczonych, jest efektem najtrudniejszych, najpiękniejszych cech góralskości i polskości. Cieszę się, że niestrudzenie dokładają państwo starań, aby umacniać więzi łączącej was wspólnoty”.
W uznaniu za wybitne zasługi w działalności na rzecz Polonii amerykańskiej i dbania o dorobek podhalański na obczyźnie, prezydent Andrzej Duda przyznał wysokie odznaczenia państwowe. Krzyżami Oficerskimi Orderu Zasługi Rzeczpospolitej Polskiej minister Adam Kwiatkowski odznaczył prezesa Związku Podhalan Józefa Cikowskiego oraz prezesa oddziału związku w Arizonie Jana Gacka. Krzyżami Kawalerskimi Orderu Zasługi Rzeczpospolitej Polskiej odznaczeni zostali wiceprezesi Zofia Bobak i Zdzisław Dorula oraz sekretarz generalna Helena Studencka. Złotym Krzyżem Zasługi uhonorowana została choreograf zespołu „Siumni” Karolina Walkosz-Strzelec.
„Wszystkim odznaczonym w imieniu pana prezydenta jeszcze raz serdecznie gratuluję i przekazuję życzenia wszystkiego dobrego, żebyście dalej trwali, żeby ta organizacja miała nie tylko sto lat, ale dwieście, trzysta i czterysta lat, żeby ci, którzy być może przyjdą już do nowej chałupy góralskiej za jakiś czas pamiętali, że wtedy kiedy było dziewięćdziesięciolecie, to był taki piękny jubileusz, że można było tutaj czuć się tak, jak w Polsce” – powiedział minister Kwiatkowski wręczając prezesowi specjalne godło z dedykacją dla Związku Podhalan..
Bankiet stał się okazją do nagrodzenia grup tanecznych i związkowych działaczy Srebrnymi Krzyżami Związku Podhalan. W gronie wyróżnionych znalazły się: zespoły Siumni, Wanta i Ślebodni w USA, Szkółka Pieśni i Tańca oraz kapelan Jacek Palica. Brązowymi Medalami zostali nagrodzeni: fundatorka związkowego sztandaru Bożena Kowalczyk, ludwisarz Stanisław Kulawiak, wieloletni działacz Józef Zoń oraz kapelmistrz Marek Bukowski. Okolicznościowymi plakietkami wyróżniona została grupa sponsorów na czele z Józefem Ligasem, Beatą i Piotrem Dederowskimi, właścicielami klinik dentystycznych oraz Polsko-Słowiańską Federalną Unią Kredytową w imieniu której dyrektor wykonawczy Bogdan Chmielewski przekazał czek na 10 tysięcy dolarów. Składając życzenia dyrektor wyraził nadzieję, że rozwój Unii na terenie aglomeracji chicagowskiej będzie tak duży, że na stulecie związku taki czek będzie mógł opiewać na kwotę stu tysięcy. W gronie uhonorowanych plakietami z podziękowaniem za współpracę byli również przedstawiciele konsulatu, związkowi wolontariusze z Polski, Kanady i USA, redakcje prasowe, telewizyjne, radiowe, państwo Helegda oraz niżej podpisany.
Życzenia, gratulacje i okolicznościowe upominki przekazali obecni na bankiecie goście z zagranicy: wiceprezes Związku Podhalan w Polsce Andrzej Napora w asyście korespondenta Związku Juliana Kowalczyka, prezes Związku Podhalan w Kanadzie Agnieszka Zagórska oraz burmistrz Zakopanego Łukasz Dorula w asyście przewodniczącego Rady Miasta Jana Gluca.
„Przyjeżdżając do Ameryki mogę poczuć się dumnym, że jestem Polakiem i dumnym, że jestem góralem. Tę dumę można zawdzięczać wam. Niektórzy z waszych przodków przyjechali tutaj parę pokoleń wcześniej, niektórzy całkiem niedawno i wszyscy pracujecie na to, żebyśmy mogli czuć się jako Polacy i jako górale dumni. I za to chciałbym wam w imieniu własnym, ale i mieszkańców Zakopanego podziękować” – powiedział burmistrz stolicy Tatr Leszek Dorula, dziękując za zaproszenie i uczestnictwo chicagowskich zespołów w kolejnych edycjach Festiwalu Folkloru Ziem Górskich. Zapowiedział, że kolejne imprezy będą poświęcone właśnie folklorowi pielęgnowanemu przez Polonię amerykańską, kanadyjską i austriacką.
Życzenia góralom złożył również kongresman Dan Lipiński, a także prezesi: Związku Klubów Polskich Jan Kopeć, Związku Ślązaków Piotr Brzęk, Związku Lekarzy Polskich Marek Rudnicki, Polish American Chamber of Commerce Iwona Filipiak, wiceprezes wydziału stanowego Kongresu Polonii Amerykańskiej Bogdan Strumiński. W imieniu prezesa ZNP i KPA Franciszka Spuli gratulacje przekazała Agata Mścisz. Lekarz honorowy Związku, dr Bronisław Orawiec wręczył ministrowi Adamowi Kwiatkowskiemu oraz konsulowi generalnemu Piotrowi Janickiemu pamiątkowe wydanie kolejnego tomu „Posiadów doktora Orawca”. Maria Madetko i Jan Słodyczka przekazali prezesowi Józefowi Cikowskiemu zdjęcie założyciela związku Henryka Lokańskiego w góralskim wawrzynie, z przeznaczeniem do umieszczenia na jego płycie nagrobnej. W okolicznościowym programie artystycznym wystąpili tancerze ze Szkółki Pieśni i Tańca przy ZG oraz zespół Siumni. Podczas kolacji koncertowało trio muzyczne pod kierownictwem Bogdana Pawlikowskiego.
Tekst i zdjęcia: Andrzej Baraniak
