...w walce o odzyskanie przez Polskę niepodległości
W miniony weekend odbyło się w Chicago trzydniowe Międzynarodowe Sympozjum „Patriotism, Heritage and Medicine”, poświęcone ukazaniu wkładu polonijnych lekarzy, pielęgniarek i pracowników służb medycznych w walkę o odzyskanie przez Polskę niepodległości. Sympozjum zorganizował kierowany przez prof. Marka Rudnickiego Związek Lekarzy Polskich w Ameryce.
Sympozjum rozpoczęła piątkowa Gala Niepodległości, która z udziałem ponad dwustu osób odbyła się w University Club Chicago przy 76 E. Monroe w śródmieściu Wietrznego Miasta. Gościem honorowym był senator RP Konstanty Radziwiłł, były szef resortu zdrowia w rządzie Beaty Szydło oraz były szef Naczelnej Rady Lekarskiej, który reprezentował sprawującego honorowy patronat nad imprezą, marszałka Senatu RP Stanisława Karczewskiego. Naczelną Radę Lekarską reprezentował członek prezydium Rady dr n. med. Jerzy Friediger. Władze stanu Illinois reprezentował gubernator Bruce Rauner z małżonką. Obecny był konsul generalny RP Piotr Janicki z żoną.
W liście wystosowanym do uczestników sympozjum marszałek Stanisław Karczewski przypomniał najważniejsze polonijne inicjatywy podejmowane podczas I wojny światowej, wojny polsko-bolszewickiej, Powstania Wielkopolskiego i wolnościowych zrywów Polaków na Śląsku.
„Warto również wspomnieć, że los rodaków w kraju nie był obojętny amerykańskiej Polonii. W 1914 r. powstał w USA Polski Centralny Komitet Ratunkowy skupiający organizacje polonijne. Inicjował on zbiórki pieniędzy na pomoc rodakom w Polsce, a w 1917 roku pomagał w organizacji zaciągu ochotników do Armii Polskiej pod dowództwem generała Józefa Hallera. Związek Polek zakupił ambulans dla tej armii oraz prowadził szkolenia pielęgniarek na potrzeby polskich jednostek wojskowych. W lutym 1918 roku w USA powstał – dzięki staraniom Heleny Paderewskiej – Polski Biały Krzyż, organizacja powołana w celu niesienia pomocy ofiarom wojny. Prowadziła ona nabór i szkolenia ochotniczek do służby pielęgniarskiej, a następnie wysyłała je w miejsca, gdzie walczyli Polacy wcieleni do trzech zaborczych armii. (…) Zryw niepodległościowy nie mógł obyć się bez przedstawicieli służby zdrowia – lekarzy i pielęgniarek. Należą oni do – w dużej części bezimiennej – rzeszy współtwórców odzyskania przez Polskę niepodległości i walki o ostateczny kształt jej granic” – napisał w swoim liście marszałek Karczewski.
W swoim wystąpieniu konsul generalny Piotr Janicki dziękował za przypomnienie postaci płk. dr. Teodora Starzyńskiego, inicjatora i szefa służb medycznych Błękitnej Armii oraz Agnieszki Wisły, sanitariuszki współdziałającej przy tworzeniu Armii oraz Marii Curie Skłodowskiej, która była pomysłodawczynią umieszczania na samochodach ciężarowych aparatów rentgenowskich.
Gubernator Bruce Rauner podkreślił bliskie więzi przyjaźni pomiędzy Polakami i Amerykanami w walce o wolność. Swoje wystąpienie zakończył słowami „Wiwat Polonia, wiwat Polska, wiwat Stany Zjednoczone”. Za życzenia i wystąpienia dziękował prezes ZLP prof. Marek Rudnicki.
Piątkową Galę Niepodległości uświetnił występ oktetu muzycznego „Octava Ensemble” z Krakowa. Nad częścią muzyczną wieczoru czuwał zespół The Kings z solistką Mirosławą Sojką-Topór. Galę prowadzili Anna Popek z Polish TV Personality oraz Piotr Brukasz z ZLP.
Sobotnie seminarium poświęcone omówieniu udziału polonijnych lekarzy i pielęgniarek odbyło się w muzeum medycyny przy 1424 N. Lake Shore Drive. Gości powitał gospodarz seminarium prof. Marek Rudnicki, a o znaczeniu konferencji mówił konsul generalny Piotr Janicki i senator Konstanty Radziwiłł, który skupił się na różnych aspektach obchodów 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości organizowanych na całym świecie. O udziale polskich lekarzy i pielęgniarek w walce o wolność Polski na przykładzie Armii Błękitnej mówili: emerytowany dyrektor Muzeum Polskiego w Ameryce Jan Loryś, David T. Ruskoski z Community College w Oklahomie i Sławomir Maksymowicz z Archiwum Państwowego w Olsztynie. Krzysztof Brożek, Jacek Kozakiewicz, Stanisław Mysiak, Tadeusz Urban i Zygmunt Woźniczka z Izby Medycznej w Katowicach przypomnieli wybrane sylwetki bohaterów powstań śląskich. Magdalena Grassmann, dyrektor Muzeum Medycznego w Białymstoku mówiła o idei pomocy medycznej polskim żołnierzom podczas I wojny światowej na przykładzie Polskiego Białego Krzyża. Zaprezentowała również zrobioną staraniem jej placówki wystawę poświęconą tej polonijnej organizacji pomocowej. Prezes ZLP Marek Rudnicki mówił o adiutancie marszałka Piłsudskiego, generale Wieniawie Długoszowskim, poecie, żołnierzu, dyplomacie i artyście. Joseph Żurawski przypomniał o polskiej obecności w stanie Illinois, który w tym roku celebruje 200 lat istnienia. Victoria Grannacki z Muzeum Polskiego przypomniała historię polsko-amerykańskich stowarzyszeń i ich wsparcia dla Polski w latach 1860-1918, a Bożena Nowicka McLees z uniwersytetu Loyola poruszyła tematykę emigracji polskiej w XX wieku. Po zakończeniu seminarium jego uczestnicy oglądali panoramę Chicago z pokładu statku wycieczkowego. W niedzielę wzięli udział w mszy świętej odprawionej w kościele pw. św. Trójcy.
Tekst i zdjęcia: Andrzej Baraniak/NEWSRP
