Świat znajduje się „bliżej globalnej katastrofy niż kiedykolwiek wcześniej” - ogłosili czołowi naukowcy we wtorek, kiedy Zegar Zagłady został zaktualizowany po raz pierwszy od wybuchu wojny na Ukrainie.
Zegar Zagłady jest wizualną reprezentacją tego, jak ludzkość bliska jest samozniszczenia. We wtorek jego wskazówki zostały ustawione na 90 sekund do północy. Według twórców Zegara północ to obraz „apokalipsy”, używany do „przekazywania zagrożeń dla ludzkości i planety”.
Przesunięcie wskazówek ze 100 sekund do północy, pozycji, w jakiej utrzymywały się od 2020 roku, na 90 sekund było „w dużej mierze, choć nie wyłącznie, spowodowane rosnącym niebezpieczeństwem wojny na Ukrainie” – poinformowała Science and Security Board of the Bulletin.
„Przesuwamy zegar do przodu, najbliżej północy” – ogłosiła rada. „Pokazuje teraz 90 sekund do północy”.
To „czas bezprecedensowego zagrożenia” – stwierdził zespół Biuletynu w komunikacie prasowym towarzyszącym zmianie. Wtorkowa zmiana była pierwszą aktualizacją zegara od czasu rosyjskiej inwazji na Ukrainę 24 lutego 2022 r.
Gdy wojna na Ukrainie zbliża się do pierwszej rocznicy, „suwerenność Ukrainy i szersze europejskie porozumienia w zakresie bezpieczeństwa, które w dużej mierze obowiązywały od zakończenia II wojny światowej, są zagrożone”.
„Słabo zawoalowane groźby użycia broni nuklearnej” ze strony Moskwy podkreślają „ogromne ryzyko” przypadkowej lub celowej eskalacji" - stwierdziła rada - dodając, że „prawdopodobieństwo, iż konflikt wymknie się spod kontroli kogokolwiek, pozostaje wysokie”.
Ocena ryzyka obejmuje nie tylko detonację broni jądrowej, kontynuował zespół ekspertów, ale także ryzyko związane z elektrowniami jądrowymi w Czarnobylu i Zaporożu na Ukrainie.
Wkrótce po inwazji Rosji na Ukrainę rada wydała oświadczenie potępiające działania Kremla, ale nie skorygowała Zegara Zagłady. Jednak we wtorkowym ogłoszeniu zespół Biuletynu podkreślił, że wojna nie tylko stanowi zagrożenie nuklearne dla ludzkości, ale także podważa globalne wysiłki na rzecz powstrzymania skutków zmian klimatycznych.
„Inwazja Rosji na Ukrainę zwiększyła ryzyko użycia broni nuklearnej, podniosła widmo użycia broni biologicznej i chemicznej, sparaliżowała światową reakcję na zmiany klimatyczne i utrudniła międzynarodowe wysiłki na rzecz rozwiązania innych globalnych problemów” – napisano.
„Ryzyko eskalacji od wojny konwencjonalnej do użycia broni nuklearnej jest realne. Nikt nie wie, czy Putin widzi korzyści militarne lub strategiczne w rzeczywistym użyciu broni nuklearnej, w przeciwieństwie do grożenia użyciem jej do celów przymusu” – powiedziała Sharon Squassoni, współprzewodnicząca Rady ds. Nauki i Bezpieczeństwa Biuletynu.
Zegar Zagłady
To symboliczny projekt przypominający tradycyjny zegar, dzięki któremu można sprawdzić aktualny stopień zagrożenia dla istnienia ludzkości. Stworzyły go w 1947 roku osoby związane z pozarządową organizacją Bulletin of the Atomic Scientists (BAS), w działalność której zaangażowani są naukowcy z Uniwersytetu Chicago. Im bliżej północy znajduje się wskazówka, tym większa szansa nastąpienia końca świata. Zegar jest aktualizowany co roku, naukowcy przesuwają jego wskazówkę w zależności od bieżącej sytuacji na świecie. Do apokalipsy może doprowadzić wiele czynników, np. zmienna sytuacja międzynarodowa, zmiany klimatyczne bądź wszelkiego rodzaju zagrożenia związane z technologią nuklearną.
Pierwotnym ustawieniem Zegara Zagłady z roku 1947 było za siedem dwunasta. Rok później nastąpiły rosyjskie próby atomowe, co pogorszyło sytuację międzynarodową. Znalazło to swoje odzwierciedlenie także na Zegarze Zagłady, którego wskazówki przesunęły się o 4 minuty i wskazywały godzinę 23:57.
W 1963 roku zegar został cofnięty do 12 minut, a Biuletyn wyjaśniał, że miało na to wpływ „zawarcie traktatu o ograniczonym zakazie przeprowadzania prób jądrowych”.
W 1983 roku przesunięto wskazówki do 3 minut przed północą, a w Biuletynie zauważono, że „wkraczamy w nowy rok, gdzie nadzieja przyćmiona jest złymi przeczuciami”. Wyścig zbrojeń nuklearnych był w pełni.
Najdalej, bo całe 17 minut od zniszczenia świata wskazówki znajdowały się w roku 1991 r., po zakończeniu zimnej wojny i podpisaniu układu START1.
W 2007 roku Biuletyn dodał do swojej listy zagrożeń globalne ocieplenie i inżynierię genetyczną.
W 2018 zegar pokazywał godzinę 23:58 i ta sytuacja nie uległa zmianie także w roku kolejnym. W 2020 było już gorzej - wskazówki przesunięto na 100 sekund do połnocy, co pozostało niezmienione w 2021 i 2022. Aktualne ustawienie zegara powinno być wskazówką i przestrogą dla ludzi na całym świecie.
jm
